Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 144. Sayı (Eylül 2018)

24 Enerji ve Çevre / Eylül 2018 enerji-dunyasi.com MAKALE İSMAİL ARABACI / Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, ismaiarabaci39@gmail.com SERKAN ABALI / Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, sabali@comü.edu.tr ÖZET Ü lkemizde ve dünyada enerji tüketimi sürekli artmak- tadır. Artan enerji tüketimini karşılamak için ülkeler mevcut fosil kaynaklarını yüksek verimli sistemlerle enerjiye dönüştürmektedirler. Bu çalışmada ülkemizde rezervi yüksek bir fosil yakıt olan linyitlerin kimyasal özellikleri ve dolaşımlı akışkan yataklı (DAY) santralde enerji üretimi verim- liliği analizi yapılmıştır. Çalışmanın ilk kısmında Çanakkale Çan bölgesi linyitlerinin kimyasal özelliklerinin analizi yapılmıştır. Çalışmanın ikinci kısmında Çan linyitlerinin 160x2 MW kapa- siteli dolaşımlı akışkan yataklı termik santralde yanma verimi analizi yapılmıştır. Çalışma sonucu ülkemiz linyitlerinin genel özellikleri hakkında bilgi edinilmiştir. Günümüzde linyitlerden en temiz ve verimli şekilde enerji elde etme teknolojisi olan örnek bir DAY santralde verimliliği etkileyen etmenler tespit edilmiştir. DAY santrallerde enerji verimliliğini arttırmak için yapılabilecek işlemler belirlenmiştir. 1. GİRİŞ Günümüzde çok farklı kömür yakma teknolojileri gelişti- rilmektedir. DAY teknolojisi yüksek verimlilik sunarken aynı zamanda NO x ve SO2 oluşumlarını da azaltmaktadır. Temel olarak madenden alınan kömür kırma eleme gibi cevher hazır- lama teknikleriyle işlenerek akışkan yatağa gönderilir. Akışkan yatak tabanında yüksek basınçlı hava ile akışkanlaştırılmış kum taneciklerinin bulunduğu sistemdir. Yatakta kömür tane- ciklerinin yanması esnasında, basınçlı hava kuvvetiyle kömür tanecikleri askıda kalır. Kömür askıda yanarken, hava basıncıyla bacaya yönelen yanmamış tanecikler siklonlarda tutularak tekrar yatağa gönderilerek yanması sağlanır. Yanma esna- sında yatağa kireçtaşı gönderilerek SO2 ile bileşik oluşturması sağlanır, böylece asit yağmurları oluşumuna sebep veren SO2 emisyonu değeri düşürülür. Kireçle tutulan istenmeyen bileşikler külle dışarı atılır. Yatak sıcaklığı diğer kömür yakma teknolojilerindekinden düşük olduğundan NO x oluşunu da azalır. Akışkan yataklı sistemler genel olarak 3 ana gruba ayrılır: 1. Atmosferik basınçta çalışan kabarcıklı akışkan yataklar, 2. Dolaşımlı (sirkülasyonlu) akışkan yataklar (DAY), 3. Basınçlı akışkan yataklar. 2. DOLAŞIMLI AKIŞKAN YATAKLI (DAY) KAZANLAR DAY santralde kazan yatağı içindeki gazın hızı 3-10 m/s arasında değişebilir. DOLAŞIMLI AKIŞKAN YATAKLI TERMİK SANTRALLERDE KÖMÜR ÖZELLİKLERİNİN SANTRAL VERİMİNE ETKİLERİ