Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 148. Sayı (Mart 2019)

26 Enerji ve Çevre / Mart 2019 enerji-dunyasi.com TEKNİK FATİH AKSEL ABB Türkiye Pazarlama ve Satış Mühendisi Ö zellikle kritik tesislerde veya bütçesi uygun proje- lerde “Hava” ya da “Gaz” izoleleli orta gerilim panosu arasında seçim yapılmasındaki güçlük, hep karşımıza çıkmıştır. Gaz izoleli (GIS) pano söylenegeldiği üzere “En yenilikçi ve son teknoloji” ya da “Panonun Mercedes’i mi”, hep beraber bakalım, karşılaştıralım. Karar elbette sizin… GIS panolar, yükseksek gerilim tesislerinde 50 yıldan beri kullanılmaktadır. Alan gereklerinin ve arıza sayısının azaltılarak, hava şartlarından etkilenmenin minimuma indirilmesi ama- cıyla, özellikle şehir merkezlerindeki yüksek gerlim tesisleri, gaz izoleli tesislere dönüştürülmüştür, dönüştürülmektedir ve bu tesisler bina içerisine alınmaktadır. Son 20 yıldır GIS hüc- reler orta gerilimde de kullanılmaktadır. Hem GIS hem de AIS hücreler, bu süre içerisinde önemli gelişmeler göstermişlerdir. Bir diğer önemli konu da, AIS hücreler için aynı firmanın birkaç değişik karakteristikte ürünü olduğu gibi, GIS hücre olarak da birkaç değişik ürünü vardır. Hangi özelliklere sahip pano alındığına dikkat etmek gereklidir. Karşılaştırmalar sıra- sında ezbere söylenen ve artık zihinlere işlenen, SF6 gazının çevreye etkisi, kapladıkları alanlar, teknoloji farkları, güvenilirlik ve bakım, maliyet farkları gibi konuların üzerinde duralım. 1. HÜCRELERİN GENEL ÖZELLİKLERİ 1.1. Hava İzoleli Hücre Nedir? İzolasyoun hava ile yapıldığı hücre tipidir. SF6 gaz sadece kesici SF6 tipi ise kesici tüplerinde bulunur. Genel görünümü ve bölümlendirmesi Şekil 1'de gösterilmiştir. 1.2. Gaz İzoleli Hücre Nedir? Ana bara bağlantı noktasından, kablo bağlantı noktasına kadar, sızdırmaz gaz tankı içerisinde bulunur ve gaz olarak SF6 (Kükürt Hekzaflorür / Sulphur Hexafluoride) kullanılır. SF6 gazı yüksek dielektrik dayanımı olan renksiz, kokusuz ve yanmaz bir sera gazıdır. Elektriksel ve kimyasal kararlılığı yüksek olan SF6 gazı, ısı iletimi ve ark söndürme performansı nedeniyle günümüzde birçok alanda kullanılmaktadır. HAVA VE GAZ İZOLELİ ORTA GERİLİM PANOLARININ KARŞILAŞTIRMASI Şekil 1. AIS Hücrenin bölümlendirilmesi ve ekipmanları Şekil 2. GIS Hücrenin bölümlendirilmesi ve ekipmanları