Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 157. Sayı (Nisan 2020)

enerji-dunyasi.com 26 Enerji ve Çevre / Nisan 2020 TÜRKİYE’DE RÜZGÂR ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİM POTANSİYELİ TARKAN KOCA Dr. Öğretim Üyesi, İnönü Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü 1. GİRİŞ E ndüstriyel gelişime bağlı olarak enerji ihtiyacı tüm dün- yada artmaktadır. Mevcut tükenebilir enerji kaynakla- rındaki azalmalar ki bunlar; kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtlardır. Ayrıca fosil tabanlı enerji kaynaklarının küresel ısınma, çevre ve hava kirliliği, asit yağmurları gibi olumsuz sonuçları canlı yaşamını tehdit etmektedir. Ayrıca fosil enerji kaynaklarının rezervlerinin belli bir ömrünün olması bilim insanlarını yenilenebilir enerji kaynaklarını araş- tırmaya ve bulmaya itmiştir. İlk başlarda yüksek maliyet yeni- lenebilir enerji kaynaklarını kullanmada engel teşkil etmiştir. Ancak günümüzde yüksek kurulummaliyetlerindeki azalma, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimi ivmelendirmiştir. Bunun sonucu olarak çevre dostu olan, yakıt maliyeti olma- yan kaynaklardan elektrik üretimi zorunlu hale gelmiştir. Bu kaynakların en önemlileri ve başta gelenleri rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi, hidrolik enerji, jeotermal enerji ve biyokütle enerjileridir. Türkiye’nin konvansiyonel enerji kaynakları ile yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyelleri karşılaştırıl- dığında, özellikle rüzgâr enerjisi büyük bir önem arz etmek- tedir. Rüzgâr kaynaklı elektrik enerjisi üretimi, yenilenebilir enerji kaynakları içinde en gelişmişidir. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de rüzgâr enerjisinin hızlı bir şekilde gelişmesinin birçok nedeni vardır. Bunlar, rüzgârın atmosferde doğal ola- rak oluşması, yakıt maliyetinin sıfır olması, kurulum sürecinin kolay olması ve maliyetinin de gün geçtikçe azalıyor olma- sıdır. Rüzgâr enerjisine temiz enerji denilmesinin en önemli nedeni rüzgâr enerjisinden elektrik üretim sürecinin karbon bağımsız olmasıdır. Neticesinde de çevre kirliliğine neden olmamaktadır [1, 16]. Rüzgâr hızına bağlı olarak elde edilebilecek elektrik ener- jisi miktarı iyi analiz edilmelidir. Rüzgâr hızı ve güç yoğun- luğuna bağlı olan rüzgâr kaynak derece ve sınıfları Tablo 1’ de görülmektedir [2]. 2. RÜZGÂR ENERJİSİNİN DÜNYADAKİ DURUMU 2018 GWEC raporuna göre 2018 yılında dünyada toplam kurulu güç rüzgâr enerji santrali 591 GW değerine ulaşmıştır (Şekil 1) [3]. 2018 yılında dünya genelinde eklene rüzgar enerjisi kurulu gücü miktarları ülke bazında Hata! Başvuru kaynağı bulunamadı.’de görülmektedir. 3. RÜZGÂR ENERJİSİNİN TÜRKİYE’DEKİ DURUMU Türkiye, yenilenebilir enerji kaynakları açısından oldukça zengin bir ülkedir. Özellikle rüzgâr enerjisinden elektrik üreti- minde önemli bir potansiyele sahiptir. Yıllık ortalama değerler göz önüne alındığında, Türkiye’nin en iyi rüzgâr kaynağı alanları kıyı şeritleri, yüksek bayırlar ile dağların tepesi ve MAKALE Tablo 1: Rüzgâr hız - güç sınıflandırması [2] Rüzgâr Kaynak Derecesi Rüzgâr Sınıfı 50 m. Yükseklikteki Rüzgâr Hızı (m/s) 50 m. Yükseklikteki Rüzgâr Güç Yoğunluğu (W/m²) Zayıf 1 < 5,5 < 200 Düşük 2 5.5 – 6.5 200 – 300 Orta 3 6.5 – 7.0 300 – 400 İyi 4 7.0 – 7.5 400 – 500 Çok iyi 5 7.5 – 8.0 500 – 600 Mükem- mel 6 8.0 – 9.0 600 – 800 Olağa- nüstü 7 > 9.0 > 800