Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 164. Sayı (Mart 2021)

ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN DOĞAN SEVÜK Enerji Sektörü Yönetici E lektrikli araçlar, adını en temel güç sağlama meka- nizması olan motorunun içten yanmalı motorların yerini elektrik motoru ile değişmesinden almaktadır. Bu araçlar enerji kaynağı olarak günümüzde ağırlıklı olarak bataryaları kullanmakla birlikte yakıt bataryaları ile çalışan modelleri de bulunmaktadır (DEK, 2018). Elektik motorları konusunda 17. yüzyılda piyasaya sürülen çok sayıda arabada kullanılmıştır. Başlangıçta arabalarda kullanılmasına rağmen elektrik motorları enerji depolamadaki zorlukları ve dolayı- sıyla düşük mesafeleriyle petrol kullanan motorlar gibi yay- gınlaşamamıştır (Kerem, 2014). Bu motorların kaşifinin adı ile aynı adı taşıyan firma olan Tesla 21. yüzyılda sadece elektrikli olan araçları piyasaya çıkartarak piyasada tutunabilen ilk üreticidir. Tesla, Roadster modelinin 2008 yılında piyasaya çıkması, elektrikli araçların tekrar yoğun kullanımı için önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu gelişmenin ardından Nissan, Renault gibi büyük üreticilerden adımlar gelmiştir. Ayrıca Renault firması Avrupa’da elektrikli araçlarda yaptığı yatı- rımlarla öncülük etmektedir (Birer, 2020). Avrupa ülkelerinde elektrikli araçlara çok sayıda teşvik açıklanmıştır. Örneğin Almanya %100 elektrikli, hibrit ve hidrojen yakıtlı araçlarda; 2021'in sonuna kadar mevcut teşvik 3.000 Euro yerine 6.000 Euro, üreticilerin ilave 3.000 Euro desteği ile toplam 9.000 Euro'ya kadar teşvik uygulanmaktadır. 2025’ten itibaren yılda 1 milyon elektrikli ve hibrit araç üretilmesini ve Avrupa’da en çok araç üreten ülke haline gelmesi hedefleyen Fransa’da ise elektrikli araç satın alan kişilere 7 bin Euro indirim yapıldığı bilinmektedir (ODD, 2020). Avrupa Birliği Komisyonu, Sür- dürülebilir ve Akılı Ulaşım Stratejisine göre; Avrupa’da 2030 yılı sonuna kadar 30 milyon civarında elektrikli otomobil ve 80 bin TIR olması öngörülmektedir. 2010 yılında dünyadaki tüm ülkelerde toplam sadece 17 bin civarında elektrikli araç varken 2019 yılına gelindiğinde yaklaşık 7,2 milyon elektrikli araba olduğu rapor edildi. Küre- sel stok halen Çin, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yoğunlaşmış durumdadır. 2019'da en az 20 ülke yüzde 1'in üzerinde pazar payına ulaştı (IEA, 2020). Otomotiv piyasasında yaklaşık 450 yeni elektrikli araç modelinin 2022 sonuna kadar satışa sunul- ması beklenmektedir (Gersdorf et al., 2020). Otomotiv ve enerji dünyası açısından yaşa- nacak büyük dönüşümde öne çıkabilmek için üreticiler batarya üretimi gibi öne çıkan konularda önemli adımlar atmaktadır. Batar- yaların yapılabilmesi için gerekli malzeme- leri edinebilmek ve bu kritik malzemelerin üretimini sağlayacak fabrikaların kurulması konusunda üreticiler uzun vadeli stratejiler yürütmektedir. Elektrikli araçlar; en bilinen yönleri olan çevreyi kirletmeyen ve temiz olmaları açısın- MAKALE 26 Enerji ve Çevre / Mart 2021 enerji-dunyasi.com Fosil Yakıtlı Araçların Yerini Almasının Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Etkileri 1. Bölüm