Doğan Sevük

Enerji Sektörü Yönetici

2. ATIKLAR VE HAVA KIRLILIĞI ILE ILIŞKILI ETKILER

Elektrikli araçların artışı ile bugüne kadar hayatımızda hiç olmadığı kadar bulunması gerekecek kimyasal enerji depolama çözümleri olan bataryalar olacaktır. Elektrikli araçlara ait bataryaların artık kullanılamaz hale geldiğinde, diğer parçalara kıyasla geri dönüşüm süreçleri kolay olmayacaktır. Bu malzemeler genellikle atık hiyerarşisi çerçevesinde tartışılır: önce azaltma, ardından yeniden kullanma, geri dönüştürme, enerjiyi geri kazanma ve arıtma ve imha etme şeklinde süreçlerden geçirilir (European Council, 2008). Basamaklı bir yaklaşım olarak da bilinen bu, birçok katı atık türünün sürdürülebilir yönetimi için politika yapıcılar tarafından kulÖrneğin Almanya %100 elektrikli, hibrit ve hidrojen yakıtlı araçlarda; 2021'in sonuna kadar mevcut teşvik 3.000 Euro yerine 6.000 Euro, üreticilerin ilave 3.000 Euro desteği ile toplam 9.000 Euro'ya kadar teşvik uygulanmaktadır. 2025’ten itibaren yılda 1 milyon elektrikli ve hibrit araç üretilmesini ve Avrupa’da en çok araç üreten ülke haline gelmesi hedefleyen Fransa’da ise elektrikli araç satın alan kişilere 7 bin Euro indirim yapıldığı bilinmektedir (ODD, 2020). Avrupa Birliği Komisyonu, Sürdürülebilir ve Akılı Ulaşım Stratejisine göre; Avrupa’da 2030 yılı sonuna kadar 30 milyon civarında elektrikli otomobil ve 80 bin TIR olması öngörülmektedir.

Geri dönüşümle ilgili fırsatları ve engelleri anlamak, birincil kaynakların madenciliği ve rafine edilmesiyle ilişkili çevresel etkileri azaltmak ve ayrıca bataryaların uygunsuz şekilde elden çıkarılmasını önlemek için çok önemlidir (IEA, 2020).3. amaç olan Sağlık ve Kaliteli Yaşam: Sağlıklı ve kaliteli yaşamı her yaşta güvence altına almak içindeki elektrikli araçların artması ile ilişkilendirilmesi gereken konular; göstergelerde bulunan zararlı kimyasallar ve hava, su ve toprak kirlenmesi ile oluşan hastalık ve ölüm sayılarının azaltılması olacaktır. Bataryaların kullanım ömürlerinin sonuna gelindiğinde yok edilmesi de hem teknik olarak zor hem de maliyetli olduğu için gelişmekte olan ülkelerde tercih edilmemesi mümkün olabilecektir. Bu aşamada yüksek kirlenme yaşanmaması için uluslararası topluma her bir ülkedeki kimyasal kirlenmenin takibi için iş düşmektedir. Denizlere ve okyanuslara karışacak bu büyük miktarlı atık maddeler tüm ulusların zarar görmesine neden olacak kadar büyük tehlikeye dönüşebilecektir. Bataryaların dönüşümü prosedürleri hassasiyetle uygulanmalı ve sonuçları kamu tarafından takip edilen bir konu haline getirilmelidir. 6. amaç olan Temiz Su ve Sanitasyon Herkes için erişilebilir su ve atık su hizmetlerini ve sürdürülebilir su yönetimini güvence altına almak içindeki göstergelerden kirliliği azaltmak için kimyasalların ve maddelerin salınımını en aza indirgeyerek, arıtılmamış atık su oranını yarıya indirerek ve geri dönüşümü ve güvenli tekrar kullanımı küresel olarak ciddi ölçüde artırarak su kalitesinin yükseltilmesi, iyi su kalitesi çevresine sahip su alanlarının oranı takip edilmektedir. 12. Amaç olan Sorumlu üretim ve tüketim Sürdürülebilir üretim ve tüketim kalıplarını sağlamak içindeki göstergelerden doğal kaynakların sürdürülebilir yönetiminin ve etkin kullanımının sağlanması ile kimyasalların ve tüm atıkların yaşam döngüleri boyunca çevresel olarak sağlam biçimde yönetimlerinin sağlanması, kimyasal ve atık etkilerini insan sağlığı ve çevre açısından en aza indirgemek için havaya, suya ve toprağa karışmalarının azaltılması amaçlanmaktadır.

Tüm enerji kaynaklarından üretilen enerjinin elektrikli araçlar ile ilişkisi incelendiğinde kaynaktan bağımsız olarak üretilen elektrik enerji üretim kapasitesi kullanılabilecektir. Fosil yakıtlı araçlarda petrol kökenli olan yakıtlardan bazı biyoyakıtlara genişleme olsa da bu tür araçlarda karbon salınımı yapmayan enerji kaynağı mümkün olmakta ve her yeni teknoloji ancak daha temiz bir kaynak olabilmektedir. Elektrikli araçlarında daha temiz enerji kaynağı olabilmesi enerjiyi edindiği elektrik şebekesinden gelen kaynakların da temiz olması gerekmektedir. Dizel, Benzin ve LPG gibi yakıtlı motorlardan elektrik motorlarına geçişle birlikte otomobillerde yakıt bazlı sera gazı üretimi yok edilmektedir.

Yazının devamı için tıklayın