Söyleşi O Kojenerasyon Kojenerasyon sistemlerinin ve bölgesel ısıtmanın Türkiye'de yeterince gelişememesinin nedenlerini neye bağlıyorsunuz? Sizce bu sorunların üstesinden gelebilecek çözüm yolları neler olmalıdır? Burada bu yanlış algılamaya açıklık getirmemiz lazım. Kojenerasyon uygulamalarını, endüstriyel, ticari ve konutsal ve bölgesel olarak üç alana yayarsak; • Bunlardan endüstriyel kojenerasyon ülkemizde yeterince gelişmiş ve halen de gelişmesini sürdürmektedir. Bugün kojenerasyon sistemlerinin 300'ü aşkın uygulamasının %90'ını endüstriyel kojenerasyon oluşturmaktadır. Endüstriyel kojenerasyonun ülkemizdeki elektrik kurulu gücü 7000 MWe'i aşmıştır. Son yıllardaki yatırım yavaşlamasının nedeni, doğalgazın el yakan fiyatlarıdır. Endüstriyel kojenerasyonun her yıl yaklaşık %25 arttığı 1998-2004 arasında doğalgazın, sanayi ve elektrik üretim amaçlı tüketici fiyatı 1 6 USDcent/m3 idi. Bugünkü fiyatı ise 44 USDcent/ m3 olmuştur. Yani doğalgazın fiyatı 2004'ten 2012 arasındaki 8 yıl içinde 3 misli artmıştır. Yakıt fiyatının yarattığı caydırıcılığa rağmen, teknolojisinin sağladığı çok yüksek çevrim verimi rüzgarı ile endüstriyel kojenerasyon, geçen yılara nazaran yavaş da olsa gelişmesini sürdürmektedir. • "Ticari ve konutsal" başlığı altında topladığımız, toplu konutlar, AVM'ler, oteller ve tatil köyleri, hastaneler, üniversite yerleşkelerinde kojenerasyon sistemleri uygulamaları çok büyük bir hızla artmaktadır. Bunun ana nedeni, ülkemizin sosyo-ekonomik gelişmesinin getirdiği, daha güzeli ve daha konforlusunu arayış trendinin 34 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI EYLOL2013 gelişmesi, ikinci nedeni ise Yakıt kojenerasyon sistemle- fiyatının yarattığı caydırıcılığa rağmen, teknolojisinin sağladığı çok yüksek desteği vermektedir. İngiltere'de enerji desteği 2.4 p./kWh'tir. rinin, yazın soğutma enerjisini, elektrikli split klimalara nazaran çok daha Teşvik Sistemi'nin esası, kazandırdığı enerji taucuza üretmesinin (trijenerasyon) getirdiği ekonomiklik. çevrim verimi rüzgarı ile endüstriyel kojenerasyon, geçen sarrufunun yaklaşık %25'ini, o tasarrufu sağlayana ödemek suretiyle, işletmenin sürdürülebilirliğini güvence altına almaktır. • Bölgesel Kojeneyılara nazaran yavaş rasyon Türkiye için da olsa gelişmesini çok yeni bir kavram. sürdürmektedir. Bölgesel lsıtma Sistemlerinde teşvikler ülkeden ülkeye değişmektedir. Bazı Kışları uzun ve soğuk geçen kuzey ülkelerinde (Kanada, İsveç, Finlandiya, Polonya, Kuzey Almanya, Rusya gibi) bölgesel kojenerasyon (District Heating), yaklaşık 100 yıldan beri, şehirlerin ısıtılması için düşünülen tek çözüm olmuştur. Ancak Bölgesel Kojenerasyon sistemlerinin yatırımları pahalıdır ve yatırım geri ödeme süresi 20 yılın üzerinde olduğu için, bu tip yatırımlara devlet desteği ve teşviği şarttır. Yukarıda saydığım ülkelerde de, Bölgesel Kojenerasyon devlet desteği ile ayakta kalmaktadır. Konutsal ve Bölgesel Kojenerasyon Sistemleri, bizim gibi enerji kaynaklarında dışa· bağımlı Avrupa ülkelerinde, %40'a kadar yükselen enerji kaynağı sağlayan teknolojisi ile ayrıcalıklı enerji üretim sistemi olarak kabul edilmekte. Avrupa Birliği Parlamentosu, çıkarttığı kanunlarla (Direktifler) üye ülkeleri, gerekli teşvikleri çıkarmaya davet etmektedir. Bunun en belirgin örneği mikrokojenerasyondur. Kapasitesi 50 10/ı/e'ye kadar olan konutsal mikro kojenerasyon uygulamalarına Almanya 1 .5 €cent/ kWh'lik enerji ve 100 €/kW'lık kapasite ülkeler, şehrin ısıtma enerjisini üreten şirketlere doğalgazı daha ucuza vermekte, bazı ülkelerde de, ısı üretimi yapılırken üretilen elektrik üretiminin tamamına tatminkar bir ücretle alım garantisi verilmektedir. Bizde, bu yatırım modeline uygun tek teşis Esenyurt Bölgesini ısıtan 180 MWe'lik "Doğa Enerji" santralidir. Bu santral yatırımının yapılabilmesi, bölgenin ihtiyacı olan ısının üretilmesinde, elde edilen elektrik enerjisinin tamamına devletimizin satın alma garantisi vermesidir (Yap-İşlet ve Devret). Sistemlerin geleceğine dair öngörüleriniz var mıdır? Yakın gelecekte gelişmeler nasıl seyredecektir? Yüksek doğalgaz fiyatlarının ve yenilenebilir enerji teşviklerinin kojenerasyon tesisi ihtiyacını frenlediği muhakkaktır. Ancak hem elektrik hem de ısı enerjisine ihtiyacı olan fabrikalarda kojenerasyon tesisleri, gelecek yıllarda da ayrıcalığını koruyacaktır. Power Gen 20 l 3'te Viyana'daki konferanslarda, artan yenilenebilir enerji kaynaklı santrallerin peak saatlerdeki üretim zayıflığının (32000 MW) doğalgaz kombine çevrim santralleri ve kojenerasyon tesisleri
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=