Teknik Tanıtım O Atık ve Kombine ısının Güç Sistemlerinde Etkili Kullanımı Giriş Elektrik üretimi için fosil yakıtlar, doğal gaz, kömür ya dayağ yakılarak ısıya dönüştürülür ve sonrasında yüksek basınç altında kızgın buhar elde edilir. Ardından jeneratöre bağlanan buhar türbini sayesinde kızgın buharın büyük bir kısmı elektrik şebekesine verilecek olan elektrik enerjisine çevrilir. Büyük çaptaki elektrik santralleri fosil yakıt enerjisinin ancak %40'ını elektrik enerjisine çevirebilmektedir. Geriye kalan atık ısı ise ya soğutma sisteminde yoğuşturularak tekrar buhar üretim sürecine veya atık ısı olarak atmosfere salınır. Söz konusu olan atık ısı gezegenimizi ısıtmaktan başka bir işe yaramaz. Kombine lsı ve Güç Fiziki ve teknik açıdan fosil yakıtların elektrik enerjisine dönüşüm yüzdesini yukarıda verdiğimiz %40 üzerine çıkarmak günümüz teknolojisi ile neredeyse imkansızdır. Buna rağmen atık ısının etkin kullanımı da mümkün olabilmektedir, örneğin bölgesel ısıtmalarda. Ancak bu yönteminde olumsuz sonuçları vardır. Çünkü genellikle petroldeki çok küçük orana sahip enerjinin bile elektrik enerjisine dönüştürülmesine gayret edilir. Çoğu CHP (Combined Heat & Power - lsı ve Enerji Dönüşümü) Konumu Elektrik üretimimizin büyük bir bölümü halen yüksek kapasiteli santrallerde %40 verimle üretilebilmektedir. Santrallerin yer seçimleri yakıta olan mesafe ile belirlenir ve mümkün olduğunca yakıta en yakın yerlere inşa edilir. Bu şekilde çok uzak mesafelere elektrik taşınabilir. CHP tesislerinde atık ısı çok uzak mesafelere taşınamamaktadır. Bu sebeple CHP tesisledurumda petroldeki potansiyel enerji- ri atık ısı kullanıcılarına yakın yerlere nin üçte biri (%33) elektrik enerjisine dönüştürülebilmektedir. Ancak bu uygulamada geriye kalan 2/3 oranında ki atık ısı ancak proseslerde, seralarda ve bina ısıtma sitemlerinde kullanılabilmektedir. Bu atık ısı mevsimsel enerji kaynağı olarak yer altında da depolanabilir. Bu atık ısının etkili kullanımı lsı ve Enerji Dönüşü (CHP -Combined Heat & Power) olarak adlandırılır. 86 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI KAS1M-ARAL1K2013 inşa edilmelidir. Aynı sebepten ötürü tesisler genellikle küçüktür ve büyük miktarda atık ısıyı kullanmak için limitli kapasiteleri vardır. Atık yakarak elektrik üreten tesisler (YVaste incineration plants) daha büyük güç santralleri ile kıyaslandığında oldukça küçüktür. Ancak bu tip tesisler CHP için çok uygundur. Elektrik üretimi bu atık yakıp üretim yapan tesislerde üretilerek şebekeye verilir bu şekilde de atık ısı yakın mesafe içinde kullanılmış olur. Elektriksel Verimlilik Güç santrallerinin elektriksel etkinliğini genel olarak türbinlerin etkinliğini etkileyen 2 kriter belirler. • Türbine gelen buharın basınç ve ısı değerlerinin yüksekliği çok ciddi türbin verimini etkiler ayrıca; • Türbinden sonra buharın düşük basınç ve ısısı, verimi doğrudan etkileyen diğer faktördür. Yoğuşturucular (condensers), türbinden sonra mümkün olan en düşük basıncı ve sıcaklığı elde etmek için kullanılır. Birincil olarak buhar kazanı ve buhar türbini (yüksek basınç, yüksek sıcaklıkta buhar) küçük sistemler için oldukça pahalı kaldığından küçük sistem operatörleri düşük basınç ve buhar sıcaklıklarında çalışmayı tercih ederler. Ayrıca türbin sonrası düşük
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=