Güncel o ve EIA'nın (U.S. Energy lnformation Administration) Haziran 20 l 3'te hazırladığı rapora göre, Türkiye'nin üretilebilir şeyi gazı potansiyeli 55 1 milyar m3 olup, üretilebilir şeyi petrolünün ise 4,7 milyar varildir" diye konuştu. Şeyi gaz potansiyeli olabilecek alanlarda açılmış kuyuların dağılımı ile ilgili de bilgi paylaşan Koca, açılan iki kuyu hakkında şu bilgileri verdi: "Güneydoğu Anadolu'da Mardin yükselimi kuzeyinde (Diyarbakır-Hazro alanında) yer alan kuyularda ortalama 2.500 m derinliklerde kesilen (Üst Siluriyen-Alt Devoniyen) yaşlı Dadaş Formasyonu; 100-400 m kalınlıkta olup Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da çok bilinen ve dünya ölçeğinde bir kaynak kaya olan Silüriyen şeyllerinin Türkiye'deki karşılığıdır. Bu formasyonun şeyi gazı potansiyelinin yanı sıra 'Şeyi petrolü' potansiyeli de vardır" "Trakya baseninde ise şeyi gazı potansiyeline sahip Erken-Orta Eosen yaşlı Hamitabat Formasyonu ve Erken Oligosen yaşlı Mezardere Formasyonu olmak üzere iki kaynakkayaformasyonu yer almaktadır" bilgisini kaydetti. Kaya gazının çevreyle olan ilişkisine de değinen Koca, kaya gazının çevre ve insan sağlığında oluşturacağı bazı riskleri şöyle sıraladı: • Hidrolik çatlatma operasyonları için gerekli olan yüksek basınçtan dolayı küçük ölçekte de olsa bazı lokal depremciklerin ortaya çıkması, • Sığ derinliklerde yapılacak operasyonlar neticesinde enjeksiyon sıvısı içinde bulunan bazı kimyasalların yer altı suyu akiferlerine mevcutfayveya çatlaklar vasıtasıyla ulaşacak olması, • Çatlatma işlemine kullanılan su (Tahminen 4 milyon galon= 15 milyon m3) yüzey su kaynaklarından veya bölgesel kuyulardan temin edilmektedir. Bu durum kurak bölgelerde yer altı su seviyesinin azalmasına, biyolojik çeşitliliğin etkilenmesi ve lokal ekosistemin bozulması gibi 36 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI ocAK-şueAr201• evrensel etkilere neden olabilir. • Yapılan bu operasyon sonucunda yer altına basılan sıvının %25 - 75' i yüzeye ulaşmaktadır. Bu sıvı, çevrenin kirlenmesini önlemek amacı ile jeomembran veya diğer geçirimsiz malzemeler ile kaplanmış havuzlarda birktirilmesi gerekmektedir. Daha sonra bu sıvının çevre için tehlike oluşturmayacak şekilde arıtılarak, buharlaştırılarak, enjeksiyon kuyularına tekrar basılarak zararsız hale getirilmesi gerekmektedir. • Biriktirme havuzlarında muhafaza edilen ve kimyasal madde içeren bu suların yağan yağışlardan dolayı taşmaması ve fırtınalarda çevreye yayılmasını önleyecek şekilde yeterli seviyede tedbir alınmış olması gerekir. • Diğer bir önemli sorun da %4 civarında kaçak metan emisyonlarıdır. Kaliforniya Üniversitesi'nden Paul Gürcan Gülen Teksas Üniversitesi Ekonomik Jeoloji Bölümü Enerji Ekonomisti ve altyapı çalışmalarına ihtiyaç olduğunu dile getirdi. Kaya gazı araması için her türlü imkanın değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Gülen, araştırma işlemlerinin çok maliyetli olduğunu ve milyonlarca dolar harcandığını, hatta bazen bütün bu çabaların Ekins "Kaya gazı emisyonlarının % boşa bile gittiğini ifade etti. 3-9 arasında olması durumunda termik santral emisyon değerlerine eşit olacağını" bildiriyor. • Üretim ve dağıtımın her aşamasında tonlarca toksik (zehirli) uçucu bileşik kaçabilir ve dizel-yakıtla çalışan mobil ve sabit ekipmanın tüketiminden kaynaklanan azot-oksitler (NOx) ile karışarak yüzey katında ozon üretir. Böyle bir ortamda uzun süre kalan kişilerde bazı rahatsızlıklara sebebiyet verebilir. Teksas Üniversitesi Ekonomik Jeoloji Bölümü Enerji Ekonomisti Gürcan Gülen seminerde yaptığı konuşmada, petrol çıkan bölgelerin doğal olarak kaya gazı için de üretim alanı olduğunun altını çizerek, Türkiye'de kaya gazının Güneydoğu Anadolu, Trakya Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi'nde Sivas ve Tuz Gölü civarında bulunduğunun tahmin edildiğini söyledi. Gülen, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve Shell'in arama yaptığını ifade ederek, bu çalışmalar için zamana Gülen, kaya gazının ABD'nin imdadına yetiştiğini ve bu ülke için adeta bir mucize olduğunu, ABD'ye ekonomik katkısının çok büyük olduğunu dile getirerek, ABD'deki kaya gazı araştırmaları için binlerce kuyunun açılmasının istihdama katkı sağladığını aynı zamandayeni üretim kaynaklarının gaz fiyatlarının da ucuzlamasını beraberinde getirdiğini kaydetti. Türkiye'nin kaya gazı konusuna ağırlık vermesi gerektiğini anlatan Gülen, "Eğer eldeki kayagazı çıkarılırsaTürkiye'nin 3-4 yıllık enerji ihtiyacı karşılanabilir diye tahmin ediliyor. Son dönemde Türkiye'nin nükleer enerji konusunda yaptıkları çalışmaları geç de olsa çok olumlu buluyorum" dedi. Gülen, Türkiye'de ne kadar kaya gazı olduğuna dair net bir şey söylemek için çok erken olduğunu mutlaka derin araştırmalar yapılmasının gerektiğini belirterek, "Mevcut bilgiler kaya gazı konusunda Türkiye'nin elinde önemli imkanları olduğunu gösteriyor" diye konuştu.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=