Makale o Türkiye'nin Hidrolik Potansiyeline Küresel Bir Bakış Doç. Dr. Zehra YUMURTACI Arş. Gör. Yakup KARAKOYUN Arş. Gör. Aydın H. DÖNMEZ Yıldız Teknik Üniversitesi, Makine Fakültesi Özet Hidrolik enerji, suyun veya herhangi bir sıvının potansiyel enerjisinin mekanik enerjiye dönüştürülmesiyle sağlanan enerji türüdür ve bu enerjiyi yenilenebilir yapan ana unsur ise meydana gelen su döngüsüdür. Suyun, içme suyu olarak kullanımı dışında, sulamadan taşkın korumaya, enerjiden su ürünleri üretimine kadar pek çok kullanım alanı mevcuttur. Dünyada kullanılabilen yer üstü su miktarı, toplam potansiyelin çok küçük bir bölümünü oluşturmaktadır. Su zengini olmayan ülkemizde kişi başına düşen yenilenebilir su potansiyeli, 2000 yılı nüfusu göz önüne alındığında yaklaşık 3.500 m3'dür. Dünya ortalaması olan 7.600 m3'ün yaklaşık yarısına karşılık gelen bu değer nedeniyle, ülkemiz su yoksulu olmamakla birlikte, su sıkıntısı bulunan ülkeler arasında sayılmaktadır. Bununla birlikte, artan enerji talebini karşılamak ve doğayla barışık sürdürülebilir enerji üretimi sağlamak için yönelinen yenilenebilir enerji kaynakları içinde, hidroelektrik enerjinin önemi çok büyüktür. Bu nedenle, su kaynaklarının etkin biçimde kullanımı çok önemlidir. Bu çalışma ile hidroelektrik santraller özelinde. dünyadaki ve Türkiye 'deki su kaynaklarının mevcut durumu özetlenerek. hidrolik potansiyelin daha etkin şekilde kullanılabilirliğine dair önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler Hidrolik enerji, Hidroelektrik Santraller, Su Kaynakları Hidrolik Enerji Hidrolik enerji, suyun veya herhangi bir sıvının potansiyel enerjisinin mekanik enerjiye dönüştürülmesiyle sağlanan 38 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI m0L201< enerji türüdür ve bu enerjiyi yenilenebilir yapan ana unsur ise meydana gelen su döngüsüdür. Hidrolik enerjinin kullanımı çok eski zamanlara uzanmaktadır. Geçmişten günümüze insanoğlu suyun enerjisinden farklı şekillerde faydalanmıştır. Tahıl öğütmeyle başlayan kullanım günümüzde elektrik enerjisi üretimine evirilmiştir ve yenilenebilir kaynaklardan enerji üretiminde en fazla paya sahip hale gelmiştir. Enerji, gelişmenin ve çağdaş insan yaşamının en önemli unsuru olmakla beraber, bütünün sadece bir paçasıdır. Su ise, yaşamsal bir maddedir ve su yapıları projeleri ile yaşamsal ihtiyaçların kesintisiz karşılanması sağlanabilir. Su yapılarının; içme kullanma suyu temini, sulama, taşkın koruma, enerji ve su ürünleri üretimi gibi ekonomik olarak değerlendirilebilir amaçlarının yanında, rekreasyon, emisyon azaltımı gibi ekonomik olarak değerlendirilmeyen birçok amaçları da bulunmaktadır [ 1 ]. Dünya Su Kaynakları Dünyadaki toplam su miktarı 1 400 milyon km3'tür. Bu suyun %97,S'i denizlerde ve okyanuslardaki tuzlu sulardan oluşmaktadır. Geriye kalan %2,S'lik pay (35 milyon km3) tatlı su kaynağı olup, çeşitli amaçlar için kullanılabilir olduğu belirlenmiştir. Ancak tatlı su miktarının %68,Tsi kutuplarda (Antartika ve Greenland) buzul kütle ,%0,B'i yer altında fosil, %30, l 'i yer altı suyu ve nihayet sadece %0,4'ü yer üstü suyu ve atmosferik buhardan oluşmaktadır[ 1]. Tablo. l 'den anlaşılacağı üzere dünyada kullanılabilen yer üstü su miktarı toplam potansiyelin sadece % O, l 'idir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=