Enerji Verimliliği O Makale 3.Çimento Sektöründe Kullanılan Enerji Çimento sektörü, çok enerji yoğun bir sektördür. Üretilen her bir ton klinker için gerekli enerji 0,843 Kkal (Dünya 2012 yılı ağırlıklı ortalaması), üretilen her ton çimento için de gerekli elektrik enerjisi 99,3 kWh'dir (2012 yılı ağırlıklı ortalaması) (CSI Getting Numbers Right Database, 2012). Gerekli enerji, döner fırında yüksek kalorili kömür veya petrol koku yakarak elde edilmektedir. Kullanılan kömür lerin kalori değerinin en az 4000-5000 Kkal/kg olması beklenmektedir. Kalori değerinin yüksek olması (7000-8000 Kkal/kg) nedeni ile petrol koku, çimento sektörü için ideal yakıt olarak görünmekte ve bu sektörde çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Kullanılan kömürlerdeki veya petrol koku içindeki kükürt oranının yüksek olması (%5-6) çimento sektörü için bir problem teşkil etmemektedir. Çünkü çimento hammaddesi olarak kullanılan maddeler bazik mad delerdir ve yakıt içindeki kükürdün yanması ile oluşan ve asidik bir gaz olan SO2 'yi bazik maddeler gayet iyi absorpla maktadır. Bu nedenle çimento döner fırını, yüksek oranda kükürt içeren yakıtların yakılabilmesi için büyük bir olanak sunmaktadır. Ancak, kükürt oranının belli bir değerden yüksek olmaması gerektir. Aksi takdirde çimento yapısında olumsuzluğa neden olabilmektedir. Çimento sektöründe birim ürün başına enerji kullanım de ğerleri, Türkiye ve AB için karşılaştırmalı olarak aşağıdaki grafiklerde verilmiştir (Şekil 2 ve 3). Enerji yoğun bir üre tim süreci olan çimento sektöründe maliyetlerin yakl aşık olarak o/o 65'ini enerji (%40 yakıt+%25 elektrik enerjisi) oluşturmaktadır. Sektör, enerji tüketimi ve verimliliği yönünden incelendiğinde, bulunan ortalama değerlerin AB 0.95 , 0,9 0,85 0,831 0,8 1 0,75 0,7 0,65 2007 Klinker Pişirme Enerji Tüketimi Türkiye* ile Kıyaslama kcal/t-klinker 0,901 l i i i t i· I 0,764 1 2008 2009 2010 2011 2012 2013 AS-2012 Mevcut En iyi teknik Şekil 2. Türkiye'de klinker pişirme için gerekli enerji tüketiminin (ağırlıklı ortalama) yıllara göre değişimi -AB ve En İyi Teknik (BAT) uygulama değerleri ile karşılaştırma (* Türkiye ortalaması gri ve beyaz çimento klinkeri arta/ama değeridir, AB değeri gri çimento klinkeri içindir) (Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, Enerji Verimliliği Kıyaslama Çalışması, CS/ Getting Numbers Right Praject, 2012) 76 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI KAS1 MIARAL1 K201• Ülkelerindeki ortalama değerlerden daha iyi olduğu görül mektedir. Türkiye'deki Çimento Sektörünün genel teknolojik yapısı, tesislerin birçoğunun yeni inşa edilmiş olması ve/veya son yıllarda ileri düzeyde modernizasyon yapılmış olması nede niyle Avrupa Birliği teknolojik ortalamasından çok daha iyi durumdadır. Ayrıca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile çimento fabrikaları arasında son I O yıldır yürütülen "Enerji Verimliliği Kıyaslama" çalışmalarının da bu ilerlemede kat kısı büyüktür. Yukarıda verilen şekillerden görüldüğü gibi, • Türkiye'de 20 1 3 yılı ortalama klinker pişirme eneqısı 0,8 1 4 Kkal/ton-klinker iken AB ortalama klinker pişirme enerjisi (20 1 2 yılı rakamlarına göre) 0,901 Kkal/ton-klinkerdir. Türkiye ortalaması, AB ortalamasından daha dü şüktür. Bu değeri sağlamak önemli bir başarıdır. • Türkiye'de 2013 yılı çimento hazırlanması için gerekli elektrik enerjisi tüketiminde ortalama değer 100 kWh/ ton-çimento iken AB ülkelerinde ortalama değer 2012 yılı rakamlarına göre 109 kWh/ton çimentodur. Türkiye ortalaması, En İyi Teknik Değer (BAT) ile de aynıdır. Bu çok önemli bir başarıdır. 4.Atıkların Alternatif Yakıt ve Hammadde Olarak Kullanımı Enerji yoğun sektör olan çimento sektöründe birim ürün başına kullanılan enerji miktarını en aza indirmek, sektördeki fabrikaların en önemli hedefleri arasındadır. Kömür veya petrol koku yerine bazı atık maddeleri yakarak bu tıO 108 106 104 102 100 98 96 94 104,9 1 103,4 1 Çimento Öğütme Enerjisi Türkiye ile Kıyaslama kWh/ton-çimento 101,8 1 100,3 100,1 1 99.S 1 1 109 100 100 1 D 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 AB-2012 Mevcut En iyi teknik Şekil 3. Türkiye'de çimento öğütme için gerekli elektrik enerjisi tüketiminin (ağırlıklı ortalama) yıllara göre değişimi - AB ve En İyi Teknik (BAT) uygulama değerleri ile karşılaştırma (Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, Enerji Verimliliği Kıyaslama Çalışması, CSI Getting Numbers Right Project, 2012)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=