34 RÖPORTAJ/ INTERVIEW '' Eğer dizayn etsek, denebilir ki Yunanistan'ın çekeceği, 2-3 milyar m3 gaz, boru hattı daha küçük olabilirdi, parayı boşa harcıyorlar. Biz bu hattı Avrupa'ya gaz satacak şekilde dizayn edeceğiz. Bu riske gireceğiz. Hazar'dan Avrupa'ya gaz akışı mutlaka Türkmenistan bir şekilde ihtiyacımız var. Enka-lntergen santralleri tamamlandı. Onlar yılda yak l aşık 5 milyar m3 gaz çekecekler. Şahdeniz projesinin mühendislik çalışmalarını başlatıyoruz. Kendi taraflarında mühendislik çalışmalarını tamamlayıp, malzeme siparişi safhasına geldiler. Onda da hedef2005 yılının başı. Bu demektir ki 2005 yılının başında köprü kurulmuş olacak. Hazar'ı Yunanistan'a kadar bağlamış olacağız. Türkmenistan gazının da Türkiye olacak. Bu nedenle ilk etapta 36 inç yapacağız. Yine de mühendislik çalışması sırasında çok detaylı hesaplanacak. Birfayda analizi yapılacak. Ona göre kararverilecek. Aynı kararı Şahdeniz gazında da vereceğiz. Şu andaki kontrata bakarsanız 6.6 milyar m3 gazımız var. Bunu 24 inçle de taşıyabiliriz. Ama biz 42 inç belki de daha büyük bir boru hattı yapacağız. ileride Türkmenistan'dan, Hazar'ın diğer bölgelerinden Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya açılmak niyetindeyse, sonuna kadar desteğimiz üzerinden Batıya pazarlanması konusunda girişimler vardı. Biz Türkmenistan tarafına görüşlerimizi bildirdik. Türkiye buradan 14 milyar m3 alacaktı. Ancak o tarihten bu tarihe kadar hiçbir gelişme olmadı. Türkiye başının çaresine bakmak için başka anlaşmalar yaptı. Eğer Türkmenistan bir gelen gazı da taşıyabileceğiz. Bizim bütün hatlarımız bu mantıkla yapılmıştır. Bir Doğu-Batı enerji koridoru kuruyoruz diyorsak, buna göre dizayn etmemiz gerekir. Yunanistan projesinin mühendislik çalışmasının tamamı Avrupa Birliği tarafından finanse ediliyor. 4 milyon dolar civarında bir finans sağlanacak. İnşaatın da Avrupa Birliği tarafından hibe kredisiyle yapılabilmesi için Yunanistan'ın çalışmaları sürüyor. Bu konuda Yunanistan'a gerçekten müteşekkiriz. Sadece kendi tarafları için değil, bizim tarafiçin de Avrupa Birliği'ne müracaat ettiler ve bizim için de uğraşıyorlar. Büyük ihtimalle hattın yarısı hibe olarak finanse edilecek". Enerji Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada BOTAŞ'ın, Avrupa'ya gaz satma konusunda Bulgaristan ve Romanya ile ortak çalışma yapacağı bildirildi. Ayrıca Avusturya'nın OMV ve Macaristan'ın MOL şirketlerinin de bu çalışmaya katılma kararı aldıklarının belirtildiği açıklamada, bu şirketlerin yapılacak çalışmalara destek sağlamak amacıyla Avrupa Birliği'ne başvuracakları bilgisi de yer alıyordu. Şu anda batıdan gelen bir hat var. Aynı hat kullanılacak olursa, Rusya'nın batı hattından sattığı gazın transferi için çeşitli alternatifler olduğunu belirten Bildacı, "diyelim ki aynı hattı kullanmaya karar verdik, Rusya da buna onay verdi. Batı hattından gelen gazı Mavi Akım'a aktarabiliriz. Ancak her şey fizibilite çalışmasından sonra belli olur" dedi. Türkiye için büyük öneme sahip projelerin başında Bakü-Tif/is-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı, Mavi Akım doğal gaz boru hattı ve Şahdeniz doğal gaz boru hattı projeleri geliyor. Bu projelerle ilgili Gökhan Bildacı'dan aldığımız bilgiler şöyle: "Mavi Akım'da ikinci hattın da deniz geçişi tamamlandı. Biz kendi tarafımızı bitirdik. Deniz geçişi tamamlandı. Ama Rusya tarafında hala eksik kalan bir bölüm var. Ne kadar eksik var onu da bilemiyoruz. Onlar bu yılın Kasım ayıgibi hazır olacağını belirtiyorlar. Onlara bağlıyız. Gecikmesi bizim avantajımıza değil. Gaza ECOGENERATION WORLD var. '' şekilde Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya açılmak niyetindeyse, sonuna kadardesteğimizvar. Türkiye'nin anlaşmaları da sonsuza kadar gitmeyecek. Belli bir zaman sonra yine gaz ihtiyacı olacak. O zaman yine Türkmenistan'dan gaz almak mümkün. Ancak bu gazı alacak olan artık BOTAŞ değil, özel şirketler olacaktır. Gerektiğinde Türkiye'de de kullanılabilir. Ama 2005 yılına kadarTürkmenistan bağlantıları yapılırsa, Avrupa hazır pazar. Avrupa'nın 2005 yılında başlayıp 2020 yılına kadar devam edecek yaklaşık 100 milyar m3'Iük bir gaz açığı var. Bu açığı da Hazar'dan karşılamak istiyorlar. Yeter ki rekabet sağlansın. Rus gazına alternatif daha ucuz bir gaz Yunanistan sınırına kadar gelebiliyorsa, Avrupa'da rahatlıkla satılır. Türkmenistan da bu paketin içinde yer alıyor. Bakü-Ceyhan'da inşaat ihale sonuçları bizim açımızdan belli oldu. MEP onay verdiği ve açıklanabilir dediği zaman açıklanacak. Biz teklifleri değerlendirdik ve şirketleri belirledik. Ancak MEP'in bunları reddetme veya değiştirme imkanı var. Onlar da onay verdikten sonra açıklanacak. inşaatın başlamasında da iki kritervar. Bir sürecin başlaması, bir de fiilen inşaatın başlaması. inşaatın fiilen başlaması, "inşaata başla" talimatı geldikten 6 ay sonra gerçekleşir. Boruların siparişleri verilecek. İlk boruların geliş zamanı 6 aydır. Buna göre 2003 yılının Mart ya da Nisan ayı olarak görünüyor. Ama inşaata başla talimatı geldiği an inşaat başlıyor. Belki boru döşeme başlamıyor, ama kampların kurulması, eğitimler, istasyonlarda binaların yapılması hemen başlayacak." İzmir'de EGEGAZ'ın kurduğu LNG terminalinin kaçak olduğu ve bu terminal yüzünden BOTAŞ'ın orada kurmayı planladığı LNG terminali projesinden vazgeçtiği söylentileriyle ilgili Bilda�ı "Geçmişte neler oldu bilmiyorum. Şu anda EGEGAZ açılmak istiyor ve müsaade edin diyorlar. Müsaade edecek merci biz değiliz" dedi ve şöyle devam etti: "Yeni yasaya göre belli şartlar oluşmadıkça yeni bir gaz alım anlaşması yapmak yasak. EGEGAZ, bu şartlar oluşmadıkça yeni bir gaz anlaşması yapamaz. EGEGAZ,ancak LNG kargolarımızı oraya yönlendirmeyi kabul ettiğimiz takdirde açılabilir. Bize bu konuda başvurdular. Biz de şu anda bizim LNG terminalimizin işletme masrafı neyse aynı fiyatı önerirseniz, bu terminale bazı kargo l arımızı göndeririz dedik. EGEGAZ'dan birfiyat bekliyoruz. Uygun fiyatverirlerse, en azından EPDK'ya başvurulur. Çünkü lisansı onlar verecek. Şu anda orada mevcut birterminal olduğu için BOTAŞ'ın bir terminal kurmasına gerek yok". - -
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=