Teknik Tanıtım O Alçak Gerilim Sistemlerinde iş Güvenliği ve Ark Flaş 2014 yılında yaşanan iş kazaları, ülkemizde bu konulara olan duyarlılığı arttırmış ve işletmelerin mevzuatlara ya da şirket politikalarına göre önlem almalarına yol açmıştır. İş güvenliği riskleri değerlendirilirken; tesisin tamamını kapsayacak, uluslararası standartlarda belirtilen bütün önlemlerin alınması, "633 1 Sayılı İş Sağlık ve Güvenliği" kanunda belirtilmektedir. İstatiksel olarak Amerika Birleşik Devletleri'nde günde 5 ile I O arasında 'i\rk Flaş" kazaları meydana gelmektedir. Bu kazalar milyonlarca dolarlık hasarlarla birlikte çoğu zaman yaralanma veya ölümle sonuçlanmaktadır. Alçak gerilim sistemleri, işletmelerde I 000V'a kadar olan bütün ekipmanların korumasını ve enerjilendirilmesini sağlayan sistemlerdir. Enerji santralleri, demir çelik tesisleri, çimento fabrikaları, petrokimya ve benzeri sanayilerde kullanılan alçak gerilim ekipmanları, tesis iç ihtiyacının karşılanması için, proses motorlarının (Fan, Kompressör, Pomba,vb) enerjilendirilmesinive kontrolünü sağlamaktadır. Bu makale de, alçak gerilim pano sistemlerinde çalışmalar yapılırken gerekli olan tedbirleri ve mevcut risk taşıyan konuları paylaşacağız. •�rk Flaş" nedri ? Alçak gerilim sistemlerinde; gerilim seviyesi düşükfakat enerji seviyesi yüksek olduğu için sistemi besleyen trafo(ların) kapasitesine göre, 36k-A:den I 00k-A: e kadar çıkabilecek bir kısa devre kapasitesi bulunmaktadır. Bu kadar yüksek kısa devre akım seviyesi, kısa devre esnasında kontrol edilemez bir enerjinin açığa çıkmasına ve dolayısıyla kalıcı yaralanmalara veya ölümlere yol açabilmektedir. Olayın sonucunda, panolarda kalıcı hasar meydana gelebilmektedir. Bu durum işletmenin uzun süreli duruşlarına ve ekonomik kayıplarına sebebiyet verecektir. Faz-Toprak arası veya Faz-Faz arası kısa devre sonucu oluşan Ark Flaş, ani bir elektrik patlamasıdır. Oluşan enerji ile 20,000°C' dereceye ulaşabilen bir plazma oluşturmaktadır (Bu sıcaklık Güneş'in yüzeyinden iki kat daha sıcaktır) ve 8 TNT Dinamit Lokumu büyüklüğünde bir patlama kapasitesine sahiptir. Oluşan Ark, enerji kaynağının kesilmesi veya akım yolu tamamıyla yok olana kadar devam etmektedir. Ark Flaş'ın sebepleri nelerdir? Elektrik pano montajı yapıldıktan sonra unutulan el aletleri veya vidalar, gerilim ölçümü esnasında, multimetre'nin amper okuma ayarında olması, alçak gerilim panosu enerjiliyken montaj yapılması esnasında yanlışlıkla Faz-Faz, Faz-Toprak arızasının oluşması, faz sırası ters bağlanmış ekipmanlar, bakımı yapılmamış panolardaki izolasyon kaybı, gevşek bara veya kablo bağlantıları, mekanik arızalar, izole edilmemiş panolara giren haşereler, atmosferde bulunan iletken/korozif partiküller. •�rk Flaş"kazalarının sonuçları nelerdir? A. Ark Flaş'a maruz kalmış çalışan için oluşabilecek sonuçlar: • 2. veya 3. derece yanıklardan oluşabilecek yaralanmalı veya ölümlü kazalar, • 'i\rk Flaş" ile oluşacak yoğun ışık dolayısı ile görme kaybı, • Patlama şiddetiyle oluşabilecek duyma kaybı, • Patlama dolayısı ile oluşabilecek fiziksel yaralanmalar, • Sıcaklık sebebiyle eriyen bakır ve çelik gibi metallerin oluşturduğu gazların akciğerlere vereceği zararlar. ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI EYLÜL 2015 81
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=