Makale o Global Sıvı Doğalgaz (Liquid Natural Gas - LNG) Teknolojisi Devrimi ve Enerji Marketi Ahmet Cangüzel TANER Fizik Yüksek Mühendisi Fizik Mühendisleri Odası Küresel LNG (Liquefied Natural Gas -LNG) doğalgaz teknolojisi 1960'11 yıllara kadar planlandığı gibi global boyutlarda geliştirilememiştir. Hatta bu gün bile küresel LNG gazı tedarikçisi ülkeler sayısı sadece 19 olarak saptanmaktadır. Bu arada global LNG doğalgazı ticareti hacmi 19 70 yılında3 milyar metreküp iken40 yılda çok büyük bir hamle yaparak 20 1 l 'de 100 mislinden fazla artmak suretiyle 33 1 milyar metreküp düzeyine yükselmiştir. Ekonomiye kazandırılması zor gaz (stranded gas) olarak tanımlanan doğalgaz ise geliştirilen modern teknolojiler sayesinde global doğalgaz boru hatları kanalıyla çok uzun bir yol alarak dünya gaz marketleri ve küresel doğalgaz ithalatçıları olan son kullanıcılara ulaştırılmaktadır. Günümüzde yenilikçi ve ileri teknolojiler kullanılan sektörün içinde doğabilecek doğalgaz maliyetleri ani artışları da engellenebilmektedir. Son on yıl içinde2000'1i yılların başlarından itibaren doğalgaz alanında devrim ve rönesans niteliğinde sayılan aynı zamanda rağbet gören kıtalararası LNG doğalgaz taşıma teknolojisi geliştirilmiştir. Çok küçük bir ülke olmasına rağmen uçsuz bucaksız gaz yatakları ve klasik doğalgaz sahaları keşfedilen Katar şimdilerde küresel LNG gaz nakil teknolojisi geliştirilmesine de önderlik etmektedir. İlk kıtalararası LNG doğalgaz tankeri Katar limanından1997 yılında denizlere ve okyanuslara açılmıştır. Katar,2007 yılında Endonezya, Malezya ve Cezayir'i geride bırakarak dünyanın en büyük LNG gazı ihracatçısı ülkesi konumuna gelmiştir. Şu anda küresel LNG doğalgazı tedarikçileri arasında Katar global LNG gazı ihtiyacının %25'ini karşılamaktadır. Belli başlı küresel LNG doğalgazı ihracatçısı ülkeler ise şimdilik 52 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI KAsıM1ARAL1K201s Katar, Malezya, Endonezya, Avustralya, Nijerya, Trinidad & Tobago, Cezayir, Rusya Federasyonu, Umman ve Brunei olarak sıralanmaktadır. Klasik doğalgaz olmayan küresel kaya gazları (şeyi gazları) çıkarılması ve üretilmesi çalışmalarının gelecek yıllarda yukarıdaki sıralamayı etkilemesi de olası görülmektedir. Örneğin, yukarıda belirtilen ülkeler içinde sayılmayan ancak geniş kaya gazı rezervleri bulunan Kanada'nın çağdaş, ileri ve evrimsel teknolojiler kullanarak küresel LNG doğalgaz ihracatları bağlamında ciddi artışlar kaydetmesi öngörülmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nin de global LNG gaz tedarikçisi ülkeler arasına girmesi beklenmektedir. Diğer taraftan, global LNG gazı ihracatları ve dünya doğalgaz arzı, küresel doğalgaz ithalatçısı ülkelerin enerji açığını kapatarak enerji arz güvenliği darboğazı içine girmemesi için önem taşımaktadır. LNG gazı ve boru hatları ekonomileri birbiriyle benzerlik taşımaktadır. Büyük LNG projeleri kapsamında doğalgazı sıvılaştırma tesisleri inşaatları, yeniden gazlaştırma terminalleri yapımları ve sıvılaştırılmış gazı taşıyan özel tankerlerin finansmanı için öncelikle LNG gazı ithalatçısı ülkeler ve kıtalararası doğalgaz tüketicisi bölgelere ihtiyaç duyulmaktadır. Küresel finansman bulunma zorluğu yanında dünya LNG doğalgaz tesisleri maliyetleri de hızla yükselmektedir. Örneğin, l9 801' erde gaz sıvılaştırma tesisi kurulması maliyeti yıllık LNG doğalgazının tonu başına 350 dolar idi. Evrimsel ve yenilikçi teknolojiler kullanılması sonucu20001' i yıllarda LNG doğalgaz tesisi yapımı maliyeti yıllık gaz kapasitesinin tonu başına 200 dolara kadar geriledi. Ancak günümüzde bazı LNG gaz kompleksi maliyetleri ise yıllık LNG gazının
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=