selmesi toprak elektrotu gerilimi ile tarif edilmekte rodun gerektiği durumlarda kullanılır. (daha detaylı olup toprak direnci ve santral ile toprak arasında bilgi için bkz. IEC 62305-3, 5.4.2.1) akan şebeke akımı ile hesaplanabilir. Dokunma gerilimi (Touch Voltage), arıza sırasında topraklı bir yapıya dokunan bir kişinin eli ile ayağı arasında oluşan potansiyel farktır. Adım gerilimi (Step Vo/tage), bir arıza sırasında güç istasyonu alanında veya hemen yanında duran birinin ayakları arasında oluşabilecek potansiyel farkıdır. Uluslararası standartlarda belirtilen güvenlik değeri her bir rüzgar türbinine ait topraklama sisteminde; toprak direnç değerinin en fazla 10 ohm veya daha düşük bir değer olmasıdır. Bu değerin altında bir toprak direncine sahip olan sistemler yıldırımdan korunma için uygun kabul edilir. Bunun yanında birbirine bağlı olan türbin topraklama sistemleri için istenen değer 2 ohm veya daha düşük olmasıdır. Kısa devre analizinde ise müsade edilen adım ve dokunma gerilim değerleri ilgili IEEE standartına göre hesaplanır. Bu yayında belirlenen modellerde, adım ve dokunma gerilimi hesabı için Tablo 1'deki değerler dikkate alınacaktır; Tablo 1. Model 01 Model02 Model 03 Toprak Özgül Direnci 500 Ohm-m 500 Ohm-m 500Ohm-m Kısa Devre Akımı 10 kA 10 kA 10 kA İnsan Ağırlığı 70 kg 70 kg 70 kg Arıza Süresi 0,5 sn 0,5 sn 0,5 sn Rüzgar Türbini Topraklama Sistemi Normalde bir türbin topraklaması için temelde yatay halka iletkenler ve dikey topraklama çubukları lanılır. Topraklama sistemi çeşitli noktalardan t ü rkbui ln temelindeki iletken malzemelere (beton demirleri gibi) irtibalandırılarak daha gelişmiş hale getirilir. Standartta tanımlanan Tip A ve Tip B olarak iki farklı sistem vardır. Tip A; ufak binalarda az iletken ve elektRüzgar türbinlerinin topraklaması için yaygın olarak kullanılan ve tavsiye edilen deli; basitçe Şekil l'de göstemriolmdieşltiTri. pBuB'mdira. kTailpedBemToip B modeli analiz edilecektir. Toprak yüzeyinden yarım yada bir metre derinlikte 4 veya 6 metre çapında bir halka iletken ve 4 adet dikey topraklama çubuğu kullanılır. Toprak direncinin çok yüksek olduğu durumlarda bu basit model geliştirilebilir. Bu yayında daha zor durumlar için Tip B geliştirilmiş ve iki farklı model daha tanımlanmıştır. Rüzgar Türbinleri İçin Üç Farklı Topraklama Modeli Standartta tavsiye edilen Tip B modeli en basit an lamda Model 01 olarak tanımlanmış ve daha da geliştirilerek Model 02 ve Model 03 oluşturulmuştur. \ Grounding System Analysis ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 124-MART2016 61
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=