SUNUŞ o ÖzkanAĞIŞ TURKOTED Onursal Başkanı ENERKO Enerji Hizmetleri Yönetim Kurulu Başkanı ozkan.agis@enerko.com.tr Kömür Devri, Fuel Oil Devri, Gaz Devri ve Çevrimi Tamamlayarak Başa Dönüyoruz: Yeniden Kömür Devri ENERJİ&ÇEVRE DÜNYASI dergimizin 102 nolu, 2013 Mayıs-Haziran sayısında, köşe yazımızın başlığı aynen şöyleydi: "Kömür Devri, Fuel Oil Devri, Doğalgaz Devri ve şimdi de Nükleer Enerji Devri" Köşe yazımızın yayınlanmasından bu güne yaklaşık 3 yıl geçmiş. Geçen 3 yıl içinde bakmışız ki nükleer santral projesi olduğu gibi duruyor. Biz de şimdilik nükleer santral projesini şöyle bir kenara koyup tekrar başa dönmüşüz: Yeniden kömür devri. Bu günlerde kömür yyeenniiddeenn övnereimyokrauzza. ndığı için, yazımızın ilk bölümünü "1940'/ardan 1960'/ı yıllara kadar elektrik üretiminde kömür santralleri saltanatı vardı. Bu saltanat yaklaşık 20 yıl sürdü. 1960'/arda, İPRAŞ, ATAŞ ve BATMAN rafineri/erinde biriken ağır fuel oil {No 6} satılamadığı, yani rafineriden uzaklaştırılamadığı için, "beyaz mal" dediğimiz benzin, gaz yağı ve mazot üretimi de zaman zaman duruyordu. Bu duruma ilk olarak, zamanın Genelkurmay'ı müdahale etti. Ordudaki motorize birliklerin mazotunu güvence altına almak için, rafineride vakum kulesi altında biriken ağır fuel oil'i, önce ordu birliklerinin ekmek fırınlarında, buhar kazanlarında, yıkama ve temizleme sistemlerinde kullanma kararı aldı ve bütün askeri birliklere bu kararını uygulama emri verdi. Tüm birliklerde, birfue/ oi/ kullanmafuryası 2 ENERJİ ve ÇEVRE DÜNYASI Sayı 125-NİSAN 2016 Enerji Kaynaklarında Ülkesel Dönüşüm {Recycling) başlamıştı. Ancak sadece ordununfuel oil kullanması, biriken stokların erimesine yetmemişti ve, 630 MW'lık Ambarlı fuel oil santralinin kurulması kararı alınmıştı. Daha sonra bunlara, 40 MW'lık Hopa ve 105 MW'lık Mersinfuel oi/ santralleri eklendi. 70'/i yılların başında Türkiye'nin elektrik kurulu gücü 2240 MW'tı ve bunun %30'unufuel oil santralleri oluşturuyordu. O günlerde DPT müsteşarı olan rahmetli Özal'a santrali gezdirirken, "Fuel oil santrali ülkemiz için uygun bir model değildir, gereksiz derecede büyük yapıldı. Kapasitesi, daha küçük olmalıydı" demişti, o günlerde bu yorumlara o santralin yetkilisi olarak içerlemiştim. Zamanla, bu yorumların ne kadar doğru olduğu ortaya çıktı. Rajinerilerimizdeki fue/ oil stokları tükendiği için fuel oil ithali başlamıştı vefuel oil yüklü tankerlerin Çanakkale Boğazı'ndan sonra santrale gelişini, adım adım izler olmuştuk. Çünkü geminin bir saatlik gecikmesi, en azından İstanbul'un elektriğinin kesilmesi anlamına geliyordu. Öte yandan da, fuel oil kullanma furyası devam ediyordu, sanayi, fuel oil'e iyice alışmıştı. O yıllarda, konutlardaki kömür veya linyit kazanları 4 No'lu fuel oil yakan kazanlarla değiştiriliyordu. Fuel oil'in içindeki kükürt yüzünden İstanbul, Ankara ve Bursa gibi şehirlerin havası, kışın insanlarımızı boğuyordu. 1980'/erin başında TPAO, Trakya'da doğa/gaz buldu. Bu gazın nerede kullanılacağı tartışılırken, çözüm üretmek, zamanın Başbakanı Özal'a nasip oldu. Gaz kuyularının yakınında Hamitabat'ta, 1200 MW'lık doğa/gaz kombine santrali kuruldu. Böylece Türkiye'de, 20 yıllıkfuel oil saltanatından sonra, yeni bir lale devri başlıyordu. Yerli gazımızı güzel güzel kullanırken, her
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=