Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 140. Sayı (Mart 2018)

40 Enerji ve Çevre / Mart 2018 enerji-dunyasi.com KURULU GÜÇ 3420 MW TEİAŞ’ın verilerine göre geçtiğimiz yılın sonu itibariyle güneş enerjisine top- lam kurulu güç yaklaşık 3.420 MW ola- rak gerçekleşti. Güneş enerjisinde kurulu gücün tamamına yakını lisanssız santral- ler ile gerçekleşti. Gelecek dönemde ise güneş enerjisi yatırımlarının çatı pazarına yöneleceği konusunda tüm paydaşlar hem fikir. Yine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, binaların cephe ve çatılarına kurulacak güneş panellerine yönelik düzenlemenin önemli bir adım olduğunu belirterek, yerli güneş pane- linin üretilmeye başlamasıyla buradaki maliyetlerin daha da düşeceği ve bu durumda çatı paneli yatırımlarının daha cazip hale gelebileceğini dile getirdi. Çatı tipi GES kurulumları Türkiye enerji sektö- rünün gündemindeki yerini koruyor. Bu konuya ilişkin yeni yayınlanan yönetmeliği ve Türkiye’de güneş enerjisinde yaşanan sorunlara yönelik sektör firmaları ve der- neklerinden görüşleri ise şu şekilde; “DEPOLAMAYLA İLGILI MEVZUAT DÜZENLEMESI TAMAMLANMALI” “Bilindiği üzere, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) hazırla- mış olduğu Elektrik Piyasasında Tüketim Noktası ile Aynı ÖlçümNoktasından Bağlı ve Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesis- leri İçin Lisanssız Üretim Başvurularına ve İhtiyaç Fazlası Enerjinin Değerlendi- rilmesine İlişkin Usul ve Esaslar 18.01.2018 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Tüketim ve üretimin aynı ölçüm noktasında olması nedeniyle çatı ve cephe GES uygulamalarını kapsa- yan bu düzenleme maksimum 10 kW ile sınırlandırılmış bulunmaktadır. Kurulmakta olan 10 kW altı mikro GES’lere bakıldığında başvuru, onay, kabul ve işletme süreçlerinde birçok sorunun yaşandığı görülmektedir. Bu yayınlanan usul ve esaslarla sorunların bir kısmının düzeltildiği ama yapılması gerekli daha birçok düzenlemeye ihti- yaç olduğu görülmektedir. Düzenleme ile, başvuru sürecinin kolaylaştığı (baş- vuruda daha az evrak istenmesi) onay ve kabul sürecinin bir miktar kısaldığı, 3kW’a kadar olan başvurularda doğ- rudan bağlantı görüşünün oluşturu- larak çağrı mektubunun hemen veril- mesi, tüketim tesisleri ile ilgili tekil kod uygulamasına yer verilmesi ve inşaat aşamasında olan tüketim tesisleri için başvuru yapılabilmesi, geçici kabul şartı aranmadan üretim tesisinin yeni tüketi- ciye devredilmesinin sağlanmış olduğu görülmektedir. Önemli sorunlardan bir diğeri olan gerçek kişinin üreterek şebekeye ver- diği elektriğin parasını fatura kesme- den alamamasıdır. Bu konuyla ilgili Maliye bakanlığı tarafından hazırlanan düzenleme torba yasa tasarısı içerisine konularak komisyondan geçmiş ve kısa süre içerisinde yayınlanması beklenmek- tedir. Tasarıda fatura olmadan ödeme- nin yapılmasının yanında maksimum 10kW’lık tesisin ürettiği elektrik geliri- nin vergiden muaf olmasını da içermesi sektörün gelişimi açısından oldukça önem taşımaktadır. Yapılması gereken diğer düzenlemeleri de özetleyecek olursak; TEDAŞ tarafından alınan onay ve harç bedellerinin sıfırlanması, baş- vuru – kabul sürecinin çok daha basit ve hızlı bir şekilde yapılması için süreçte yapısal değişiklikler (örneğin; kombi modelindeki gibi satın aldıktan sonra tüm işlemlerin satıcı tarafından yapıla- rak bir hafta içerisinde devreye alınabil- mesi), teşvik kapsamında KDV nin %1 e indirilmesi, GES yatırımları için düşük faizi ve 10 yıl vadeli özel mikro kredile- rin hayata geçirilerek yatırımcıların aylık elektrik faturası öder gibi yatırımlarının finanse etmelerinin sağlanması olarak sayabiliriz. Mevcuttaki en önemli konu pazarın sürdürülebilir olmasının sağlanması ve sağlıklı büyüyerek devam etmesi için gerekli düzenlemelerin hayata geçiril- mesidir. 2017’de yılsonu dağıtım bede- lindeki artıştan dolayı yaklaşık 2GW’lık bir lisanssız GES kurulumu ile 3GW’lara ulaşıldığı görülmektedir. 2018 yılı için ise mevcut şartlarda (lisanssız veya lisanslı yeni kapasite açılmayacağından) kalan proje sayısı azlığı ve fizibilitelerden dolayı yaklaşık 1 GW’lık GES kurulu- munun olacağı ön görülmektedir. 2019 yılı için ise sektör önünü görmekte zor- lanmaktadır. GES’ler için üretilen kWh başına 13,3 $ cent’lik teşvikin, yatırım maliyetlerinin düşmesi, artan GES’lerin YEKDEM e getireceği etkiler ve diğer sebeplerden dolayı otoriteler tarafından sürdürülmesine sıcak bakılmamaktadır. Bu sebeplerden dolayı teşvik olmadan öz tüketime dayalı endüstriyel çatı uygulamalarıyla ilgili gerekli düzenle- melerin yapılarak hızlı bir şekilde hayata geçmesi sektör açısından oldukça önem taşımaktadır. Çatıların kiralanması GES’lerde ikili satışların serbest bıra- kılması, fabrikalarda çalışmayan Pazar günleri için üretilen elektriğin diğer aylara mahsuplaşması ve satın alınması gibi düzenlemelere ihtiyaç duyulmakta- dır. Özellikle lisanslı GES’ler için açılacak ihalede kWh başına 4$ cent’ler (şebeke fiyatlarında) civarında oluşacak fiyatlarla YEKDEM açısından sıkıntı yaratmadan GES’lerin kurulması da sektör açısından oldukça önemlidir. Mevcutta ve olması planlanan 1GW ve daha üzeri güçlerde YEKA GES ihalelerinin tabana yayılması için 50 MW’lık 20 ihale şeklinde yapıl- ması da sektörün beklentileri arasında DOSYA