Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 144. Sayı (Eylül 2018)

Enerji ve Çevre / Eylül 2018 23 enerji-dunyasi.com daha kafa karıştırıcı hale gelmektedir. İlk yatırım maliyeti açısından bakıldığında, büyük ölçekli güneş enerjisi santrallerindeki inverter maliyetleri Tablo 1’de gösterilmiştir. Tablodaki değerler incelendiğinde; büyük ölçekli güneş enerjisi santrallerinde merkezi inverter kullanılması ilk yatırımmaliyeti açısından tercih sebebi olduğu görülmektedir. Gelişen teknoloji ile beraber dizi inverter maliyetlerinde bir azalma beklenmesine rağmen merkezi inverterlerin ilk yatırım maliyeti açısından avantajlı durumda kalacağı beklenmektedir. (3) Bununla birlikte ilk yatırımmaliyeti dışında diğer kriterlerin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Merkezi inverterlerden beklenen ortalama ürün ömrü 20-30 yıl arasında değişmektedir. Gelişen teknoloji ile bir- likte dizi inverterlerde 10-15 yıl arasında olan bu süre merkezi inverterlere yaklaşmaya başlamıştır. Ürünün beklenen ömrü sırasında oluşacak arızalar da maliyeti etkileyecek faktörler- den birisidir. Bu noktada göz önünde bulundurulması gere- ken değerlerden birisi arızalar arasındaki ortalama zamandır (MTBF: Mean Time Between Failure). Her ne kadar merkezi ve dizi inverterlerde bu süre birbirine yakın olsa da, aynı güçteki bir santralde daha fazla dizi inverter kullanılacağı için arıza olasılığı daha fazla olacaktır. Dizi inverterlerdeki arızalarda, yerinde arızaya müdahale etmek yerine ürün değişimi yapıl- maktadır. Bu nedenle sahada yedek inverter tutulması gerek- mektedir. Merkezi inverterlerde ise ağırlıklı olarak servis bakım anlaşmaları yapılmaktadır. Bu sayede santralin ömrü boyunca ihtiyaç duyacağı yedek malzeme maliyeti azalmaktadır. Sonuç olarak inverter tipine karar verirken birçok husus göz önüne alınmalıdır. Engebeli arazi veya gölgelenmenin fazla olduğu, ulaşılabilirliliğin az olduğu ve gerekli yeterlilikte tek- nisyenin bulunmadığı bölgelerde büyük ölçekli güneş enerjisi santralleri için dizi inverter tercih sebebi olabilir. Ancak büyük ölçekli güneş enerjisi santrallerinde merkezi inverterlerin tercih Şekil 3: Merkezi ve Dizi Inverter Inverter Type Sector USD/ Wac DC-toAC Ratio USD/Wdc Single- Phase String Inverter Residential PV (non-MLPE) 0,15 1,15 0,13 Microinverter Residential PV(MLPE) 0,40 1,15 0,34 DC Power Optimizer String Inverter Residential PV(MLPE) 0,17 1,15 0,15 Three-Phase String Inverter Commercial PV (non-MLPE) 0,12 1,15 0,10 Central Inverter Utility-scale (fixed-tilt) 0,08 1,30 0,06 Central Inverter Utility-scale PV (1-axis tracker) 0,08 1,30 0,06 Tablo 1. Inverter fiyat karşılaştırması (4) edilmesi ilk yatırım maliyeti ve işletme maliyetleri açısından dizi inverterlere göre avantaj sağlamaktadır. KAYNAKLAR 1. TEİAŞ. Sektör Raporları. Ankara : TEİAŞ, 2018. 2. Distrubted vs. Central Inverters – A Comparision of Moni- tored PV Systems for The 25th EU PVSEC / WCPEC-5. A. Kröger-Vodde, A. Armbruster, V. Hadek, W. Heydenreich, K. Kiefer. 2010. DOI:10.4229/25thEUPVSEC2010-4BV.1.56. 3. MOSKOWITZ, Scott. https://www.greentechmedia.com/ articles/read/will-string-inverters-completely-replace-cent- ral-inverters-in-the-us-solar. [Çevrimiçi] 30 Haziran 2016. 4. Ran Fu, David Feldman, Robert Margolis,MikeWoodhouse, and Kristen Ardani. U.S. Solar Photovoltaic System . s.l. : NREL, 2017. NREL/TP-6A20-68925. n