vsaürredcıre. Di liiğşek irnybainl gdianni n btaoğpılmansmı zabsiır vUeZ Ska' irnakr uklul arnaıllmarı ı dnaı n fiziksel oBluu şbtauğr ul al mmadsaı bbaağkı ımmsı nı zd af anr kçl ıoikk i kyaarkml aaşşı ımk ı bn i r( YdSuAr uvme gUöZsSt e r i r . yi nadki rl agşeınmml aersı )i thüemr l ebşi ri ks bi si rt eyma ep ı iol i şl akriank atveak nbt ai rj ıyna, pbı yua t ü m l e ş i k oyalupşıtuürzuerr.inde kullanılmasını sağlayarak, sinerjik bir üst yapı eBtuk i yçiaol ı lşumş tau rial en Ys uSnAu l vaen UyZe Sn i tyeamkel al lşi mı me, l ebzö y(lYe sSi An e- UsZi nSe) rjbi ki r b i r tyaanpı tı dı l aı rcvaektbıru. Bk ounbuaiğkliaumydgau l açmalaışmşeaklinde okuyucuya Şekil 1'de gösterildiği gibi Yu ySgAu lvaem Ua Zl aSr ı si çi set reemc eyka kşl ea şk iı lmd el a raı şn aı nğ tı de amkei l gyi ab pi ıssuı nnı uvl me ui l şgti ul i r . Yapay Sinir Ağları ve Uzman Sistemler Yapay Sinir Ağları-YSA: Yapay sinir ağları, insan beynindeki so il nu işr mhuüşc ryeal ep rai ny i i tşal ek ml i t cei l de er i nn (my aa tpeamy aht üi kcsreel l emr ion d) , e bl l ei r rddeenn fşaezkl ai l dseı n ıdnü zbei rnalreanyma i şg evtei r i lbmi leg si yi yi l pea, rtaalbeal koal al ı r abki r aalğı p oi lşul şetyuer an c, a k Yö ğSrAe naml geo ryi temt eanseı ,ğpi aorl aa nl e lödzaeğl ıat ıl gl moırşi t mmaalsairfdbı ri .r By au paı dnı lravmed ab ub i r sb ea rkgı mi l eddai knl eyrüi nkdseenk tdool el ar yaı n hs leı dr hı r a. nÇgüi nbki ür ypaapr aa lye l i şbl ei r mt ocpi soi lnoi jni oGret an deal no l kaar al kkmkaesnı d, ia iğçı en r sbi an dş ea r iı kmi ı ns ıü rçeocki ei çtekri li re. mBeuynel ac erdkat i nr . b i r i öa lğgroerni tmmea l saür ır ebcai dk iı rm. ıDn di ğaenr i di sae i ksi osr ıgnuıfl atamea ldeı ra. l ı Yn aSbAi l i röl eğ rr,e n m e db iuğnel ar i r dd ae nn ebtiirmi sdieznöe ğt i rmelni mö ğe rdei rn. mDee noel atri ma kl i töağnrıemnl ma neı dr kee n , b i r gg ei r ni şel el lri kel eb eg li lri i şç-ıçk ıı kş ıl şa rçı i fhtel edrei ft aanl mı mal as ın ai srtaekn iYr Sv Ae ' an ığn i bç ei nldl i e k i ya ağpı ral ıyk hküact sraeyl eı lra, rmı naı taeymaar ltai kysaer la ky abpuı nl aur ı biaçşi nadrea btial i rnl eı mr . l aBnum ı ş au yy aa rrll aa mm aa l ıi ş(laedmaipht ief )d eb fi r vael gaoğri tçmı kaı şi lıen dsaakği l ah naıtra. yYı SmAi n öi mğ irzeen me de e n sk uü rl leacni ınl ad ne ng isr ioşn- rçaı k ıbşi r vteersi ltesr iünri ne cei nğei t i smoi nk du el a rkaukl,l aenğı limt i ma yi nadne ku yı sgmu ın i çd ienğ, esral edre cüer e gt i pi r i şü rbeitl gmi el edriiğgi i rkiol enrter okl seodrigl iur. l aUnyı rg uvne ç ı k ı ş ta dtaemğearmlelraddeıkctaenvasponürrae,tecnevYaSbAı ' n ı n öğrenme sürecini ö ö ğ n c r e e n d d e i n ğ i b t ü i l i r n d m e n e y c e e n v a g p i r l a d r i l e r e vc ee vr ma pe süi rbeet mk l eendier .k Yi ySaAk' lnaı şn ı m ı fmi zoi kdseel dl esni s tbeamğeı misl i ışzkdi nı r. B ö y l e c e fçi zeişki tsl ie gl isriisş -t çeımk ıeş ivl ieş rki li en r i i l e 500 ,_ 400 3: � 300 ::::ı (.) ::::ı <!> 200 .ıı: ·ı:::: aı 1 00 jjj MAKALE / ARTICLE Uzman Sistemler-UZS: Uzman sistemler, usta-iş ilişkisini tbai lkgl ii st iendi ebceel ikr l iş ek uk irl da el l aur si çt ae rysai nddae kt aonnıumnluany ı upzmmaanntı ı kosl aanl k i ş i n i n çıkarımlar yapan, yazılım temelli yapılardır. Buradaki kurallar: Eğer A ise , O Zaman B (A: Kural, B: Karar) Eğer A ve B ise, O Zaman C (A ve B: "ve" bağlacı ile bEağğelra nAmvı şeykau rBa l , C : Karar) ise, O Zaman D (A veya B: "veya" bağlacı ile ş bk e i a ş k ğ in l l i a n in d n m e tü ı t m ş a n k d u ım e ra n la e l, n y D m im : ış l K e r a ö i r n n a i e n r r ) m koedlelar nzdinığcıirikuorl au pl ,t abbira nişl ater ı nuızman ob li ul gşi tsuaryuar .r Bbue l kl euğr ianldtea beat nk iı nb ikr avrearri zt ai nbcai rnl ıe şr ienki nl i noel ugşet ut i rr ui l el mr eaks ı n a ogel annişa kbsiraöğnlasre. lAbnicl gai kbbi rui k itmüri ndeenihktiuyraaçllavraınrdtırü.retilmesi için çok Uygulamalar e B N d u ü i k le çle c a e e lı r ş k m t G ir a ü . ç d B a u S n ea l s n a a t r r d s a al o ı n , l a d b r iğ a ir e k in r c i i k i i s i s ie ç H e A ş o m i l t l a b u n a y d r g l a ı u 'd Dla a o m ğ k a a i d l B a G n o a rz s s ö s Sz e a len tralı için düşünülen çalışmadır. a) Borssele Nükleer Güç Santralı(NGS) ve Sinyal İzleme Sistemi: çBeovr sri smel li e, bNaGs ıSn çnl ıo smui lnua bl ei r l enkütkr il ek eçrı krıeşagk tüöcrü i ç e4 r7i r7. GMeWr çeeok l a n i k i z7 a2 ms ai nnyl aı lvi eYrSi At o-pUl Za mS ay es i sg töenmd ei rhi re. rBi uk in lsaar nd iayne dbea şbki ar s2a1 n at rdael dt a n sk iunlyl aanl ı ldaen YYSSAA , gOi rti şo - sAisnsyoasl l ieyrai t iof l ay raapkı dsaedçı ri.l mYi şatni ri . gBiur irşa ds ian y a l b Ysa ü S y y A ı ü s , k ı s l ç ü a k ık n le ı t ş r r a l i a l g ı r n l i a r n i ş ao y r b n m üı y d a ü ı l r k, d l h üu a k ru t le t m a r i u b n o u u l a u r y y a a g k n u s s la ı e t m a ç c i a lm a d k a iş ş t ç i e r ı . k k ı i B ş ld u e anlamda ea ğl ai triml m isşi st itr.e mU Zi Sv ei soep, eYr aStAö rçdıeknı ş ıgnedl ea nö liçşül el et inm sbi ni lygai l el l er ri , i lkel assai kn t r a l o diç l u e a r r r u s a m i k n u d b n e ir u k i k t i a g ş r n i a s ıl e f a ik l r . b t Y i a lg S b i A s a a n v y lı e a g r U - ö P Z s C S te y r ü g a z e z e ç ı r l l ı i e m n r d la e Yr n S ı A ç F a O -U l R ış Z T t S ı R r ı i lA l ı e r N v s e ka o n y d t a r u z a l ı l ı m di nut er ur nmeut en ub at ağnl ıı mb li al gri.s aByuar ar ldaar üi zzleerni nedn esgi nöyraül nl etrüel e ni l ieşbk ii nl s i ns odniuyçel a r grafik göstergeçler JAVA dilinde programlanmıştır. Pratik bir 30 20 10 -;- 3: o � C o 10 � ·s: 20 � gdearvçr ae kn ı zş ıa mö ğarnel nı mb iirş çbai lrı şsmi sat ed am , öu ny gc ue nd ecne vöağpr l ea nr ı dei ğni ht üı zr dl ı ebni r ş b e a k k i ı l m d e d a ü n r e . t Y e S b A i l e c ö e ğ k r t e i r n . e B b i u l m e yb eatğeınmesğı izn dsei s toel amnl emr doi rd. e l d e n o ......._.__........._.__........._.__.......... ...._.__._......_.__._......_.__._......_........ ....ı................_........ .._......... _.._ 30 o 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 Zaman (x104 s) Şekil 2: Borssele nükleer giiç reaktörünün nominal elektrik gücüne çıkış ölçümü ve YSA ile öğrenme sonucu, sağ eksen: elektrik gücü, sol eksen: YSA ile öğrenme sırasında sapma değerleri). ENERJi & KOJENERASYON OÜNYASI 53
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=