Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 151. Sayı (Temmuz-Ağustos 2019)

enerji-dunyasi.com 22 Enerji ve Çevre / Temmuz-Ağustos 2019 ÇATI ALANLARININ ÜÇTE BIRI GÜNEŞ ENERJISI KURULUMUNA UYGUN E nerji tüketicilerinin aynı zamanda enerji yatırımcısı olmasının önünü açan aylık mahsuplaşma yönetmeliğini de içeren “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği” sayesinde, çatı tipi uygulamalarını etkin ve verimli kılacak olan mahsuplaşma süresinin aylık ola- rak belirlenmesi, Türkiye’de çatı tipi güneş enerjisi sistemlerinin geleceğini kurgulayan ana tema olarak görülme- lidir. Güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi yapabilecek atıl haldeki çatı, cephe gibi alanlar değerlendirilecek, üretim ve tüketim noktası aynı olmak şartıyla mevcut “Bağlantı Gücünü” aşmamak üzere güneş santrali kuru- labilecek. Yönetmelik ile artık güneş enerjisi uygulamalarının sadece çatı ve cephe uygulaması olarak gerçekleşti- rilebileceği belirlendi. İşletmeler ya da vatandaşlar artık lisans alma ya da şir- ket kurma zorunluluğu olmadan daha fazla elektrik üretebilecek ve bunu da çatı ve cephe uygulamaları ile yapabi- lecekler. Bunun ülkemiz için ne ifade ettiğini dünyadan örnekler ile anlat- maya çalışalım... Ülkelerin çatı üstü uygulamalarına bakıldığında tüm dünyada hızlı gelişme- lerin yaşandığı görülmektedir. Örneğin, Hindistan’ın 2020 yılında çatı üstü solar panellerden elde edilen enerjisinin 40 GW kapasiteye ulaşması beklenmek- tedir. Almanya ise 2030 yılında yüzde 100 oranında yenilenebilir enerji kaynağını kullanmayı hedeflerken, 10 yıllık planla- masına göre 42 GW solar çatı kapasitesi oluşturmayı planlamaktadır. Alman- ya’dan 1,5 kat daha fazla güneşlenme süresine sahip olan Türkiye için ise 2023 hedefi toplam 5 GW olarak belirlenmiş- tir. Türkiye’deki çatıların doluluk oranı- nın Almanya’dan daha düşük olduğu göz önünde bulundurulduğunda, ülke- mizin çatı üstü uygulamalarında henüz hayata geçirmediği yüksek bir potansi- yeli olduğu netlik kazanmaktadır. Çatılarımızın güneş enerjisi potan- siyeli hesaplanırken sadece çatı alanına bakmak elbette yeterli olmayacaktır. Bunun yanında, mevcut şebekelerin güneş enerjisi bağlantılarını kaldıra- bilme kapasitesi, tüketicilerin gelir sevi- yesi, kredibilitesi ve ilgili politikaların güneş enerjisi kurulumu için koyduğu hedefler de çatılarda güneş enerjisi kurulmasını etkileyen önemli paramet- reler olmaya devam edecektir. Araştırmalar sonucunda, 9 milyon- dan fazla bina stoku ile çatı üzeri güneş enerjisi potansiyeli en yüksek ülkelerden biri olan Türkiye’de mevcut çatı alanla- rımızın en az üçte birinin güneş enerjisi kurulumuna müsait olduğu tahmin edil- mektedir. Bu da yaklaşık 467.000.000 metrekare olarak ele alınabilir. Bu alan- ların tamamına güneş enerjisi panel- leri yerleştirdiğimizi varsaydığımızda, yaklaşık 46.000 MW kurulu güç elde etmemiz mümkün görünüyor. Bu kurulu gücün 23.000 MW’lık bölümünün konut çatılarından, 21.000 MW’lık bölümünün sanayi ve ticari çatılardan, 2.000 MW’lık bölümünün ise kamu kurumu çatıla- rından elde edilebileceği öngörülüyor. Ülkemizde kişilerin mali durumu ve kredibilitesine baktığımızda ise çatılara yapılacak yatırım ile yaklaşık 3.900 MW’lık kurulu güce ulaşılabileceği tah- min edilmektedir. GÜNDER tarafından TEİAŞ ile yapılan görüşmelerde, çatı kurulumlarının yaklaşık 6.580 MW’lık kapasiteye ulaşmasının iletim hatlarında herhangi bir ilave yatırım gerektirmeye- ceği belirlenmiştir. Enerji ve Tabii Kay- naklar Bakanlığı ise 2017 yılında yaptığı açıklamada, gelecek 10 yılda 10.000 MW kurulu güç hedeflendiğini ve bunun da 4.000 MW’sinin konut çatılarından, 6.000 MW’sinin ise endüstri ve ticari çatılarından planlandığını açıklamıştır. Çatı uygulamaları için çeşitli kapasi- telerde fizibilite çalışması yapıldığında ve aylık mahsuplaşma uygulanması esas alındığında, dağıtım firmalarının ve bulunulan şehrin özelliğine bağlı ola- rak fiyat farklılıkları da gözlemlenebile- cektir. Çatı uygulamalarında en önemli etken, elbette ki çatının fiziki durumu, yani çatı tipi, çatıların kullanım şekli, çatı üzerinde kullanılabilecek alan ve elektrik tüketimi ve maliyetidir. Bunun yanında mevcut mevzuat, çatı sahip- lerinin konu hakkındaki farkındalığı ve elektrik üretiminin kendilerine sağlaya- cağı katkı hakkındaki bilgileri ve algıları da önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. n Kutay Kaleli GÜNDER Başkanı ÇATI VE CEPHEDE ELEKTRIK ÜRETIMI / GÖRÜŞ