Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 151. Sayı (Temmuz-Ağustos 2019)

Enerji ve Çevre / Temmuz-Ağustos 2019 25 enerji-dunyasi.com liriz; ancak konuyla ilgili temel hedef yıllık mahsuplaşmadır. Yazlık olarak kul- lanılan konutlarda olduğu gibi çalışma profillerine göre aylık tüketim değerleri değişiklik gösteren çok sayıda işletme bulunmaktadır. İlerleyen süreçte yıllık mahsuplaşmaya geçilmesiyle, aylara göre farklı tüketim değerleri bulunan tesislerde de lisanssız elektrik üretimi yaygınlaşacaktır. Aylık mahsuplaşmada şebeke ile enerji alışverişinin hangi kurallar ve bedeller çerçevesinde yapılacağı EPDK Tarifeler Dairesi tarafından düzenlen- miştir. Bu tarifeye göre; aylık mahsup- laşma kapsamında şebekeye verilen ve çekilen enerjide, sadece çekilen enerji için kWh bazında uygulanacak dağıtım bedelinde %50 indirim yer alıyor. Ayrıca tarifede, mahsuplaşma sonrası üretim fazlası bulunuyorsa, şebekeye verilen kWh enerji için herhangi bir dağıtım bedeli alınmaması ve mahsuplaşma sonrası şebekeden enerji çekiliyorsa, çekilen kWh enerji için kendi dağıtım tarifesinin uygulanacağı görülmekte- dir. Yayınlanan bu tarifede aylık mah- suplaşma fazlası üretim için şebekeye enerji verişte dağıtım bedeli alınmaması sektör açısından oldukça olumlu karşı- lanmıştır. Bu düzenlemeyle birlikte endüst- riyel tesisler başta olmak üzere, küçük işletmelerde ve konutlarda çatı tipi GES uygulamaları hızlı bir ivme gösterecek- tir. GES santralleri artık şebeke fiyatla- rıyla ortalama 5-6 yıllık süre zarfında kendisini rahat bir şekilde amorti edebi- lecek seviyeye ulaşmış durumdadır. Bu nedenle, elektrik fiyatlarında yaşanacak artışları ve güneş enerjisindeki yatırım maliyetlerinin de her geçen yıl düşüyor olmasını da göz önüne aldığımızda, iler- leyen süreçte herkesin, her işletmenin çatısında güneş enerji sistemlerini göre- bileceğimizi rahatlıkla söyleyebiliriz. Yatırım açısından mevzuatta gerekli düzenlemeler yapılmış olmakla birlikte, finansal açıdan da bazı iyileştirmele- rin yapılması gerektiği görülmektedir. Özellikle ülkemizin bulunduğu ekono- mik koşullar sebebiyle faizlerin yüksek olması, yatırımcıların önünde bir engel olarak durmaktadır. Genel olarak yatı- rımcı, yatırım finansmanı için öz kaynak kullanmak yerine, uzun vadeli krediyi tercih etmekte, faizlerin yüksek olması sebebiyle de yatırım yapamamaktadır. Bu yatırımlar için aylık elektrik fatura- sına yakın fiyatlarda kredi geri ödeme- leri olan, uzun vadeli ve düşük faizli özel kredilerin oluşturulması, birçok yatırı- mın hızlanmasına olanak sağlayacaktır. Bu durumun gerçekleşmesi için de faiz- lerin bir miktar gevşemesinin ve yurtdı- şındaki temiz enerji kredilerinin devlet desteği ile Türkiye’ye getirilmesinin de büyük katkıları olacaktır. Düşük faizli ve uzun vadeli kredilerin oluşturulmasıyla, tüm çatılarda bu yatırımlar için adımla- rın atılacağını göreceğiz. Mayıs ayında yayınlanan yönet- melik bir kısım kısıtlar da içermektedir. Bir işletmenin güneş enerjisi yatırımı yapabilmesi için ağırlıklı olarak yal- nızca çatı kurulumlarına izin verildiği görülmektedir. Halbuki AVM’ler, otel- ler, hastaneler ya da çatı alanı küçük, enerji tüketimi fazla olan tesisler için öz tüketim kapsamında, aynı dağıtım bölgesi içinde kalmak şartıyla, arazi- lere de kurulum yapabilmelerine izin verilmelidir. GENSED olarak öz tüke- timi karşılamak amacıyla çatıda yeterli alan yoksa farklı ölçüm noktalarında arazi kurulumlarına olanak sağlayacak düzenleme önerisini yönetmelik tas- lağı yayınlandığında EPDK sunmuştuk. Sektörün ihtiyacı olan bu önerimizin arkasında durarak, hayata geçmesi için gerekli girişimlerimizin devam edece- ğini belirtmek isteriz. Sektörümüzün bir diğer beklentisi de ikili anlaşma çerçevesinde çatıların veya arazilerin kiralanabilmesi ve enerji satışına ola- nak sağlanmasıdır. Bu konuyla ilgili de önerimiz verilmiş olup, hayata geçmesi için çalışmalarımız devam etmektedir. Güneş enerjisi sistemleriyle birlikte depolama sistemleri de büyük önem taşıyan bir konu. Enerji depolama tek- nolojileri de güneş enerjisinde olduğu gibi benzer bir gelişim eğrisi çiziyor, fiyatlar düşüyor, kapasite artıyor ve hacim küçülüyor… Önümüzdeki 5 yıl içerisinde, depolama sistemleri ekono- mik bir şekilde herkesin kullanabileceği bir seviyeye ulaşacaktır. Güneşle enerjisi ve depolama sistemlerindeki gelişme- ler, ilerleyen yıllarda enerji oyunlarında kuralların değişeceğini çok net bir şekilde göstermektedir. Bu uygulamalara yönelik yatırımcıların talepleri ne düzeyde? Günümüzde 1 MW çatı uygulama- sını kurulumu yapılması için yaklaşık 700-800 bin dolar seviyesinde yatırım maliyeti söz konusu. Mevcut ekono- mik koşullarda kimse bu yatırımları öz kaynak kullanarak yapma eğiliminde olmamaktadır. Örneğin ayda 10- 15 bin lira elektrik maliyeti olan bir firma için mevcut elektrik giderinin biraz üze- rinde ödemesi olan finansal sistemler geliştirildiği taktirde, elektrik kulanım bedelini EDAŞ’a ödenmeyip, bankaya 7 yılda ödeyebildiği, sonrasındaki 18 yıl için elektrik maliyetinin olmadığı yatı- rım modelleri için oldukça elverişli bir ortam oluşturacaktır. Burada bahsetmiş olduğumuz krediler döviz bazlı uzun vadeli ve düşük faizli krediler olup, mev- cut ortam gereği sadece döviz girdisi olan işletmelere uygulanabilmektedir. Bu konuyla ilgili birçok finans kuru- luşu ile görüşmeler yapıyoruz. Tüm finans kuruluşlarının hedeflerinde bu alana yatırımı desteklemek düşüncesi bulunuyor; çünkü güneş çok farklı bir yere gelecek potansiyele sahip. Mevcut ekonomik konjonktürde, faizlerin yük- sek olması, yurtdışı kredilerin azalması gibi durumlar söz konusu. Finansman