Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 153. Sayı (Ekim 2019)

20 Enerji ve Çevre / Ekim 2019 enerji-dunyasi.com RAPOR döneminde yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi yatırımlarının toplam elektrik üretimi yatırımları içindeki payı yüzde 40 iken, 2010-2018 döneminde söz konusu pay yüzde %58’e ulaştı. 2002-2009 döneminde yenilenebilir kaynaklardan üretim yatırımlarında hidroelektrik santralleri ağırlık taşırken, 2010-2018 döneminde rüzgâr ve güneş başta olmak üzere değişken yenilenebi- lir enerji kaynaklarının ağırlığı arttı. Türkiye Enerji Sektörü Yatırımları ve Finansmanının Görünümü 2007-2018 döneminde enerji sek- törünün toplam sabit sermaye yatı- rımları içindeki payı yüzde 2,3 olurken, bankacılık kredileri içindeki payı yüzde 7’ye yaklaştı. Orta-uzun vadeli borç- lar dikkate alındığında pay yüzde 10 civarında. Finansmandan alınan yüksek pay, yatırımlarda borçlanma oranının diğer sektörlere kıyasla daha yüksek olduğuna işaret ediyor. 2004-2018 döneminde enerji yatırımlarının finans- manında en önemli finansman kaynağı yurt içi ve yurt dışı finansal kuruluşlar oldu. 2018 sonunda yurtiçi bankalardan enerji sektörüne sağlanan finansman gayri nakdi krediler dahil 45,4 milyar dolara ulaşırken, yurtdışı finansal kuru- luşlardan doğrudan özel sektör enerji yatırımlarına sağlanan krediler de 12 mil- yar dolar seviyesinde. Enerji sektörünün toplam kredi yükümlülüğü 57,4 milyar dolar civarındayken, bu tutarın 45 mil- yar doları yani yüzde 79’u orta-uzun vadeli borç stokundan oluşuyor. Enerji dönüşümü yatırımlarının borçlanma oranı yüzde 60-65 civa- rında. Yenilenebilir enerjide borçlanma oranı yüzde 67-72 bandındayken enerji verimliliğinde yüzde 43-55 seviyesinde. Türkiye’de enerji dönüşümünün finans- manında çok taraflı kalkınma finansman kuruluşları ile uluslararası ihracat finans- man kuruluşları öncü rol oynadı. Türkiye’de 2002-2018 döneminde enerji sektörü yapısında piyasa meka- nizmasına dayalı önemli bir değişim süreci yaşandı. Enerji sektörü yatırım- larının finansmanında hacim, kaynak çeşitliliği, finansman modelleri başlık- larında dönemin ihtiyaçları ve önce- likleri bağlamında hem ulusal hem de uluslararası ölçekte kayda değer bir deneyim ortaya çıktı. Ancak 2018 yılı ortasından itibaren TL’nin hızlı değer kaybıyla Türkiye ekonomisinde güçlük- ler baş gösterdi. Yaşanan konjonktürel sıkışma, enerji sektöründe uzun vadeli plan- lama yapma konusunda geçici bir duraklamaya yol açmakla birlikte, geli- nen noktada enerji sektöründe enerji dönüşümü perspektifinden yeni ihti- yaçlar ve öncelikleri öne çıkardı. Önceki dönemin devrettiği sıkışmaların aşılması ve enerji dönüşümünde ilerleme kayde- dilebilmesi için finansman olanaklarının kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi, yeni teknolojilerin sunduğu fırsatlarla uyumlu bir şekilde finansman kaynakla- rının çeşitlendirilmesi ve yenilikçi finans- man modellerinin irdelenmesi gerekiyor. Çalışmanın Amacı ve Kapsamı “Türkiye’de Enerji Dönüşümünün Finansmanı” çalışmasının amacı Tür- kiye’de yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yatırımlarına yönelik finans- man ihtiyacının değerlendirilmesi, finan- sal kuruluşlar, yatırımcılar ve kamuya yönelik öneriler geliştirilmesidir. Çalışma kapsamında daha spesifi olarak aşağıda belirtilen konular üzerinde yoğunlaştı: • Enerji dönüşümünün finansmanında küresel eğilimlerin; fırsatlar, zorluk- lar ve başarılı örnekler dikkate alı- narak ortaya konması. • Türkiye’de enerji dönüşümü için yatırım ve finansman ihtiyacının saptanması, söz konusu yatırımlar için finansman olanaklarının tanım- lanması. • Enerji dönüşümü yatırımlarında