Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 154. Sayı (Kasım-Aralık 2019)

30 Enerji ve Çevre / Kasım-Aralık 2019 enerji-dunyasi.com ANALİZ TÜRKİYE GENELİNDE SU KAYNAKLARININ DURUMU ELİF BURCU ATÇI Artemis Arıtım T ürkiye 2017 yılında, kişi başına düşen 1,385,92 m³lük su miktarı ile “su sıkıntısı çeken” bir ülke kabul edilmek- tedir [1]. Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye nüfusunun 2030 yılında 100 milyona ulaşacağını öngörmektedir. Bu durumda, kişi başına düşen su miktarının 1.120 m³/yıl olması beklenmektedir [2]. Kişi başına düşen bu tüketim miktarı, Türkiye’nin 2030 yılında su kıtlığı artan bir ülke olduğunu göstermektedir. Türkiye’nin Su Kaynakları Potansiyeli Türkiye’ye yıllık olarak düşen ortalama yağış miktarı 643 mm’dir. Bu miktar dünya ortalamasının oldukça altındadır ve yıllık ortalama 501 milyar m³ suya tekabül etmektedir. Bu mik- tarın yaklaşık yarısından fazlası (274 milyar m³) atmosferde buharlaşırken, 69 milyar m³ü yeraltına sızmaktadır. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne göre, tüketilebilecek yüzey suyu potansiyeli ise 98 milyar m³ olarak hesaplanmaktadır. Bu miktarın 95 milyar m³ü yurtiçindeki nehirlerden ve 3 milyar m³’ü komşu ülkelerden doğan nehirlerden sağlanmaktadır. 14 milyar m³’lük çekilebilir su miktarının da eklenmesi ile Türkiye’nin toplam kullanılabilir su potansiyeli 112 milyar m3 olarak hesaplanmaktadır [1]. Türkiye’de Su Kaynakları Falkenmark indeks değerlerine göre, 1700 üzeri değerler su zengini, 1000-1700 arasındaki değerler Su stresi, 500- 1000 arasındaki değerler su kıtlığı ve 500’den küçük değeler kesin kıtlığı göstermektedir. Buna göre Tablo 2’de su kaynak- ları ve durumları verilmiştir. Dünya genelinde su miktarı ile nüfusun oransız dağılımı mevcuttur. Bu durum Türkiye içinde geçerlidir. Havzaların akış potansiyeli ile bu havzalardan faydalanan nüfus arasında orantısızlıklar vardır. Ülkemiz- deki toplam nüfusun %28’i gibi yoğun bir kısmının yaşadığı Marmara Bölgesi’nde, havzalar toplam akışın sadece %4’lük Yıllık ortalama yağış 643 mm/yıl Yıllık ortalama yağış miktarı 501 milyar m 3 Buharlaşma 274 milyar m 3 Yeraltı suyu 41 milyar m 3 Yüzeysel Su Yıllık Yüzey Akışı 158 milyar m 3 Kullanılabilir yüzeysel su 98 milyar m 3 Yeraltı Suyu Yıllık çekilebilir su miktarı 14 milyar m 3 Toplam kullanılabilir su 112 milyar m 3 Kullanım Yerleri Tarımda kullanılan 32 milyar m 3 İçme suyu için kullanılan 7 milyar m 3 Sanayide kullanılan 5 milyar m 3 Toplam kullanılabilir su (net) 44 milyar m 3 Tablo 1. Türkiye’nin su kaynakları potansiyeli [3]