Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 154. Sayı (Kasım-Aralık 2019)

Enerji ve Çevre / Kasım-Aralık 2019 31 enerji-dunyasi.com üzere; Burdur ve Akarçay Kapalı Havzaları ise diğer 23 havza ile karşılaştırıldıklarında en düşük su potansiyeline sahip hav- zalardır. Tablo 2’de görüldüğü üzere bazı nehir havzalarının “su zengini” bazılarının ise “su fakiri” olduğu bilinmektedir. 500-1.000 m³/kişi/yıl aralığında Falkenmark Göstergesi değerlerine sahip, kıtlık sorunu yaşayan havzalar arasında; Susurluk, Kuzey Ege, Sakarya ve Asi havzaları bulunmak- tadır. Bu havzalarda nüfusun artmasıyla kesin kıtık sorunu beklenmektedir. 25 havzanın 7 tanesinin su sıkıntısı altında gözükmektedir. Bu 7 havza arasında Kızılırmak ve Yeşilırmak havzaları gibi iki büyük akarsu havzası bulunmaktadır. Bu havzalar arasında bulunan bazı havzaların, diğer havzalar gibi nüfus artışı sonucu yakın gelecekte “Su Kıtlığı” seviyesine gelmeleri olasıdır [1]. Tablo 3’te görüldüğü gibi, 2004 ve 2016 yılları arasında su kullanımında yaklaşık %50 artış gerçekleşmiştir. Nüfus artışının ve ekonomi-sanayinin büyümesinin devam etmesi durumunda, gelecekte Türkiye’nin su kaynakları üzerindeki baskının artması bekleniyor [1]. kısmını toplamaktadır. Meriç, Ergene, Gediz, Büyük Menderes, Burdur Gölü, Akarçay, Konya ve Asi Nehri havzalarında yüzey ve yeraltı suyu kullanımı, su kaynaklarının kendini yenileye- bilme kapasitesini aşmıştır. Bu durum, havzalar üzerinde baskıyı arttırmış ve doğal ekosistem üzerinde büyük bir tehlike oluşturmuştur [2]. Türkiye ile su yoksulu Orta Doğu ülkeleri arasında yer alan ve çok sayıda önemli su arıtma projeleri bulunduran Dicle-Fırat Havzası, birçok büyük nehirden oluşan su potan- siyeli bakımından en büyük havzadır. Tablo 2’de görüldüğü Tablo 2. Bölgesel Falkenmark Göstergeleri Havza Adı Nüfus (2015) Kullanılabilir Su Potansiyeli (milyar m³/yıl) Falkenmark Göstergesi (m³/kişi/yıl) Tarım Meriç- Ergene 749.510 0,76 1.014 Su Stresi Marmara 17.608.408 2,84 161,06 Kesin Kıtlık Susurluk 3.793.746 2,57 677,43 Kıtlık Kuzey Ege 1.112.098 0,88 791,3 Kıtlık Gediz 1.588.561 0,79 497,31 Kesin Kıtlık Küçük Menderes 4.168.415 0,46 109,15 Kesin Kıtlık Büyük Menderes 1.346.490 1,7 1.262,54 Su Stresi Batı Akdeniz 908.877 3,87 4.258 Su Zengini Antalya 3.341.962 7,03 2.103,55 Su Zengini Burdur 680.105 0,17 244,08 Kesin Kıtlık Akarçay 709.015 0,31 437,23 Kesin Kıtlık Sakarya 7.262.833 4,03 554,88 Kıtlık Batı Karadeniz 1.879.209 5,09 2.705,93 Su Zengini Yeşilırmak 2.721.221 3,1 1.139,19 Su Stresi Kızılırmak 3.715.291 3,95 1.063,17 Su Stresi Konya Kapalı 3.105.368 4,9 1.577,91 Su Stresi Doğu Akdeniz 1.745.221 4,8 2.747,50 Su Zengini Seyhan 2.183.167 3,55 1.626,08 Su Stresi Asi 1.533.507 1,18 769,48 Kıtlık Ceyhan 1.609.483 3,81 2.367,22 Su Zengini Dicle-Fırat 12.646.409 37,48 2.963,81 Su Zengini Doğu Karadeniz 2.404.480 9,36 3.892,73 Su Zengini Çoruh 246.920 4,46 18.064,15 Su Zengini Aras 584..360 3,28 5.609,62 Su Zengini Van Gölü 1.096.397 1,65 1.504,93 Su Stresi Türkiye (2015) 78.741.053 112 1.422,23 Su Stresi Tablo 3. Türkiye’de Su Kullanım Yüzdeleri Yıl Sulama (milyar m³) Hane Halkı (milyar m³) Sanayi (milyar m³) Toplam (milyar m³) 1990 22,0 5,1 3,4 30,5 2004 29,6 6,2 4,3 40,1 2008 33,8 5,8 6,0 45,6 2010 38,2 5,8 6,0 49,9 2012 41,6 6,0 8,4 56,0 2014 35,9 5,7 9,1 50,7 2016 43,1 6,2 11,1 60,4 2023 72,0 18,0