Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 156. Sayı (Mart 2020)

enerji-dunyasi.com Havacılık ve uzay sanayisinde küre- sel ilk yüz oyuncu arasında yer alan TUSAŞ, ülke savunmasına ciddi katkılar yapmaya devam ediyor. Özellikle, yapı- sal grubu bünyesinde Airbus, Boeing gibi havacılık alanında dünya devlerine komponent üretimleri gerçekleştiriyo- ruz. Uçak grubumuzda dünyada fırlatma koltuğu bulunması sebebiyle en güvenli yeni nesil eğitim uçağı olarak bilinen tasarım ve üretimini gerçekleştirdiği- miz Hürkuş’un test uçuşlarına devam ediyoruz. Aynı zamanda silahlı versiyonu Hürkuş-C’nin de geliştirilmesi için test çalışmalarımız devam ediyor. Helikopter Grubu bünyesinde üretimini gerçekleş- tirdiğimiz T-129 ATAK Taarruz Helikop- terimizin seri üretimleri hızla devam ediyor. Bununla birlikte T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopterimiz’in serti- fika uçuşları başladı. Seri üretim için gün sayıyoruz. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii olarak, İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemlerimiz ANKA ve AKSUNGUR ile ülke savunmamıza katkı sağlamak için çalışmalarımıza devam ediyoruz. Uzay sistemleri ile alakalı yörüngede Göktürk 1 ve Göktürk 2 olmak üzere iki uydumuz bulunuyor. Türksat 6-A’nın geliştirilme- sine devam ediyoruz. Özellikle, dünyada şu an sadece ABD, Rusya ve Çin’in tasarım ve üreti- mini gerçekleştirdiği en büyük projemiz olan Milli Muharip Uçak (MMU) beşinci nesil savaş uçağının geliştirilmesi için ciddi bir seferberlik başlatmış durum- dayız. Bunun için önceliğimiz insan kay- nağı, ardından insan kaynağı ile harman- layacağımız teknoloji üretimi. Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik ne gibi çalışmalarınız bulunuyor? Bu alandaki hedefleriniz hakkında bilgi alabilir miyiz? Artan sanayileşme, şehirleşme ve nüfus ile birlikte enerjiye olan ihtiyaç gün geçtikçe artıyor ve enerji tüketimini yükseltiyor. Enerji yönetimi, enerjinin verimli kullanımını, enerji tasarrufunu, enerji atıklarının tekrar kazanılmasını ve kullanımını ilke edinmektedir. Şirketimiz, ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Stan- dardını ve güncel uygulamaları temel alarak; enerji verimliliğinin artırılması, maliyetlerin düşürülmesi ve kaynakların optimum kullanımının sağlanması için çalışmalar gerçekleştiriyor. Şirketimizde enerji verimliliği alanındaki sistematik çalışmalara öncelikle üst yönetimimi- zin de desteği ile enerji yönetim ekibi kurularak başlandı. Enerji politikaları oluşturduk. Enerji performansı ve iyi- leştirme fırsatlarının tespiti için enerji etüdü gerçekleştirildi. Yapılan enerji etüdü sonrasında muhtelif konularda 10 adedi geri ödeme süresi bir yıldan az olmak üzere 42 adet enerji verimliliği fırsatı tespit edildi ve gerekli iyileştirme yatırımlarına başlandı. Enerji yönetimi faaliyetleri kapsamında “Ölçmediğini yönetemezsin” yaklaşımı ile enerji ölçme ve izleme altyapısı güçlendirildi. Mevcut altyapıya ilave olarak 190 noktaya enerji ölçüm cihazı sağlandı ve toplamda 440 ayrı enerji ölçüm noktasına haberleşme kabiliyeti kazandırıldı. Kurulan enerji izleme yazılımı ile enerji tüketim veri- lerinin periyodik takibi ve raporlaması sağlandı. Enerji tüketim yoğunluklarına göre tesis içerisinde önemli enerji kullanım alanları belirlendi. Başta önemli enerji kullanım alanları olmak üzere enerjinin verimli ve bilinçli kullanımına yönelik çalışmalar yapıldı. Enerji yönetimini geleneksel yöntemlerin ötesine taşıya- rak istatistiksel ve finansal analiz yön- temleri ile gerçekleştirdik. Bu çalışmalar içerisinde aydınlatma revizyonları, LED dönüşümleri, çatı ışıklığı revizyonları, basınçlı hava kaçaklarının tespit edil- mesi, vana ve yüzeylerden gerçekleşen ısıl kayıpların önlenmesi için izolasyon çalışmaları vardı. Bu iyileştirme çalış- maları ile 2019 yılı içerisinde 2.729.314 kWh tasarruf sağladık. Doğalgaz yakıtlı motorların yer aldığı Birleşik Enerji Sis- temi sayesinde TUSAŞ’ın elektrik ihtiya- cının %33’ü, ısı ihtiyacının %30’u kendi üretimi ile karşılandı. Bununla birlikte enerji verimliliği hususunda kişilerin farkındalığının önemli bir paya sahip olduğu bilincinden hareketle enerji verimliliği farkındalığı oluşturulması adına eğitimler, anketler ve afiş çalışmaları gerçekleştirildi. 2019 yılında 4.538 çalışma arkadaşımıza 5710 kişi/saat enerji yönetimi konusunda eğitim verildi. Çalışma arkadaşlarımızın katkıları ile yine 2019 yılında Kurumsal Öneri Sistemine “Çevre ve Enerji” kate- gorisinde 2.236 adet öneri tanımlandı ve kabul edilen önerilerin toplam kazancı 3.968.712 dolar oldu. Enerji verimliliğinin tasarım süre- cinde başladığını dikkate alarak enerji performansına etki edebilecek yeni veya modifiye edilecek tesis, sistem ve pro- seslerin tasarımında enerji performan- sını iyileştirme fırsatlarının göz önünde bulundurulmasını sağlıyoruz. Enerji tüketen ya da enerji tüketiminde etkisi olan sistem, makine, ekipman, malzeme, enerji kaynağı, hammadde ve hizmetle- rin satın alımlarında enerji verimliliğini de değerlendirme kriteri olarak dikkate alıyoruz. Tedarikçilerimize bu hususu bil- direrek onlara da bu farkındalığı kazan- dırmayı hedefliyoruz. Enerjiye olan talep ne yazık ki fosil yakıtlara olan talebi de artırıyor. Bu doğ- rultuda sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelim ve yenilenebilir enerjinin kulla- nımı giderek daha önem kazanıyor. Şir- ketimizde yenilenebilir enerji kullanımı kapsamında tesisimizdeki kurutma pro- sesi için güneşten elde edilen ısı kullanı- larak ön ısıtılmış hava sağlanıyor. Güneş enerjisinden faydalanılan bu sistem ile ısıtma enerjisinden tasarruf sağlanıyor. Ayrıca tesisimizde gün ışığı ile aydın- latma sağlayan güneş tüneli uygulaması 32 Enerji ve Çevre / Mart 2020 SÖYLEŞİ