Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 157. Sayı (Nisan 2020)

Enerji ve Çevre / Nisan 2020 21 enerji-dunyasi.com dığı üzere, Çin ve Uzakdoğu'nun virüs salgınında öncelikli coğrafya olduğu bir periyottan, hem Batı Avrupa, hem de ABD ile Kanada'nın öne çıktığı; Dünya Sağlık Örgütü'nün 'salgının merkezi- nin artık Avrupa' olarak açıkladığı bir periyoda geldik. Gelinen noktada, ulus- lararası ekonomi çevrelerinde 3 temel senaryo üzerinde durulmaktadır.'Hızlı Toparlanma' adı verilen 1. senaryoya göre, içinde bulunduğumuz 1. çeyrekte Hubei dışı Çin en geç nisan ortası yüzde 80 kapasiteyle ekonomik faaliyetlerine dönüş yapacak ve virüs nisan ayında Doğu Asya ve Avrupa’da kontrol altına alınacaktır. 2. Çeyrekte ise virüsün Orta Doğu’da kontrol altına alınması ve tüke- tici güveninin de iyileşmeye başlayarak küresel talebin normalleşeceği öngö- rülmektedir. Ölüm oranlarının düştüğü bu dönemde virüsün mevsimsel daya- nıklılığı düşük çıkacak, hava trafiği ve turizm faaliyetleri hızlanacaktır. Bu senaryoya göre, salgının küresel eko- nomi ve ticarete etkisi yılın 2. çeyreğine yansımayacaktır. 3. ve en kötü senaryo ise 'Küresel Resesyon' olarak adlandırıl- maktadır. Bu senaryoya göre, Hubei dışı Çin nisan ortası en iyi koşullarda üretim kapasitesinin ancak yüzde 40'ına döne- bilecektir. Bu senaryoda, özel tüketim, mal ve hizmet ihracatı ile finans piya- saları ciddi zarar görecektir. Tüketici güveni dip seviyeleri görürken küresel havacılık kısıtlamaları yıl boyu devam edecektir. 3. senaryonun gerçekleşmesi duru- munda, küresel resesyonun dünya eko- nomisine etkisinin 2 ile 2,5 trilyon dolar kayıp olacağı belirtiliyor. GÜNDER ola- rak tüm bu değerlendirmeler ışığında, YEKDEM bitiş tarihinin 2020 sonu yerine uzmanların da belirttiği 1. ve 2. senaryo çerçevesinde, en az 6 ay ötele- necek şekilde güncellenmesi önerisinde bulunmak isteriz. Yenilenebilir enerji sektörünün diğer paydaşlarının da vur- guladığı gibi, YEKDEM mekanizmasına Avrupa ve Çin’de yer alan imalatçılara aksam imal ettirmekteler. Bu iki böl- gede de salgın sebebi ile ciddi gecik- meler yaşanmakta. Bu da devam eden projelerin yavaşlamasına ve hatta dur- masına yol açıyor. Özellikle YEKDEM süresinin bu yıl sonu itibariyle sona eriyor olması nedeniyle birçok santra- lin yıl sonundan önce devreye girme- sini beklerken, yaşanan duraklamanın projelerin bitimini sekteye uğratma ihtimalini görüyoruz. Finansmanı YEKDEM’e girecek şekilde tamamlan- mış ve buna göre proje çalışmalarına başlanmış santrallerin Koronovirüs’ten kaynaklanan gecikmelerden dolayı YEKDEM mekanizmasına girememe durumunda projelerin finansal yapıları altüst olacaktır. Ülkemiz yenilenebilir enerji ve rüzgar yatırımlarının bundan etkilenmemesi adına yaşanan bu ola- yın ‘Lisans Yönetmeliği’nde yer alan “mücbir sebep” olarak kabul edilme- sinin hem sektörümüz hem de ülke ekonomisi açısından olumlu bir adım olacağına inanıyoruz.” TÜREB Başkanı Yıldırım, halen devam eden YEKDEM mekanizmasının bitiminden önce bu yıl sonunda yakla- şık 1,5 GW’lık rüzgar enerjisi santralinin devreye gireceğinin öngörüldüğünü, ancak özellikle Çin ve Avrupa ülkele- rini beklenmedik derecede olumsuz etkileyen koronavirüs salgınının bu öngörüleri zora soktuğunu belirtti. Yıldırım, “Normal şartlarda 2016’da olduğu gibi 1.500 MW’a yakın bir kuru- lumun tamamlanması öngörülüyordu, ancak salgın tüm öngörüleri değiştirdi. Ekonomiler bundan çok ağır etkilen- mekte, elbette tedarik zincirinde de ciddi sorunlar ortaya çıkıyor. Pandemi (dünya çapında salgın) olarak ilan edi- len bir durum mücbir sebeptir. Hükü- metimizin, ekonomimizin güvende olması açısından önemli kararlar içeren bir yol haritası hazırladığını izlemek- teyiz. Rüzgar sektöründe de alınacak göre en son Aralık 2020'de devreye girmesi gereken santraller için müc- bir sebep kaynaklı mevcut gecikmeler göz önünde bulundurularak bu tarihin ötelenmesi gerektiğini düşünüyoruz. GÜNDER olarak, tüm dünyada müca- dele edilen korona virüsüne karşı tedbir almak amacıyla bir sonraki duyuruya kadar dernek etkinlik ve toplantılarını erteleme ve ofis çalışanlarının evden çalışması kararını almış bulunmakta- yız. Yeni tip korona virüs tedbirlerine yönelik Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulu tarafından ilan edilen ve vurgulanan önlemlere tüm vatandaşların riayet etmesi ve kamuoyunun bu konuya hassasiyet göstermesi gerekmektedir.” TÜREB'ten "Mücbir Sebep" Çağrısı Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği TÜREB, önce Çin, ardından da Avru- pa’yı yoğun bir biçimde etkileyen koronavirüs salgını dolayısıyla türbin tedarikçilerinin imalat tarafında ciddi gecikmeler yaşamakta olduklarını, bun- ların da türbin teslim sürelerini olum- suz etkileyeceğini belirtti. Türkiye’de birçok rüzgar enerjisi santralinin bu yıl tamamlanmasının riske gireceğini belirterek bu durumun ‘mücbir sebep’ olarak değerlendirilmesi ve mevcut YEKDEM mekanizmasına göre en son Aralık 2020’de devreye girmesi gere- ken santraller için mücbir sebep kay- naklı mevcut gecikmeler göz önünde bulundurularak bu tarihin ötelenmesi yönünde çağrı yaptı. TÜREB Başkanı Hakan Yıldırım, “Tüm dünyayı etkisine alan koronavirüs salgınının ülke ekonomilerini ve dolayısı ile pek çok sektörü olumsuz etkilediği ortadadır. Özellikle rüzgar sektöründe küresel tedarik zincirinin pek çok ülkeye yayılmış olması nedeniyle bu zincirin halkalarından birinde veya birkaçında meydana gelecek bir tıkanma tüm sek- tördeki tedarik akışını etkilemektedir. Avrupalı türbin sağlayıcılar çoğunluğu