Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 157. Sayı (Nisan 2020)

Enerji ve Çevre / Nisan 2020 33 enerji-dunyasi.com GÖRÜŞ H er türlü üretimde “Beşik- ten Mezara” değil, “Beşikten Beşiğe” felsefesine göre bir paradigma değişimi gerçekleştirmemiz gerekiyor. “Atık” kavramının yanlış bir tasarımın sonucu olduğuna inanıyo- ruz. Atık, yanlış hammadde kullanımı ile tasarlanan, tüketime dayalı bir siste- min getirdiği zorlamadan ibaret. Oysa doğada atık yok… Çok basit olarak yap- mamız gereken, sadece doğayı taklit etmek. Bol bol düşünmeli, yaratıcı bir şekilde ayak izini azaltmak yerine pozitif bir ayak izi oluşturacak yönde üretim zincirini en baştan kurgulamalıyız. Bizim de benimsediğimiz bu düşün- celer, Kimyager ve Almanya Greenpe- ace’in Kurucusu Prof. Dr. Michael Bra- ungart’a ait. Michael Braungart kiraz ağacını örnek veriyor. Kiraz ağacı atık oluşturuyor mu? Hayır... Çiçekler ağaç- tan döküldüğünde farklı canlılar için besinlere dönüşüyorlar. Türkiye’de, dünyadaki 5. Çevre Koruma Teşvik Ajansı (EPEA) olarak C2C (Cradle to Cradle) felsefesine gönül vermiş kimyacılar ve endüstriyel tasarımcılarla beraber tüm üretim zin- cirlerini baştan sorgulayarak sisteme yeni bir bakış açısı kazandırmak üzere 2011 yılında kurulduk. Endüstrinin bu yönde bir tasarım devrimi yapması şart. Elbette işimiz çok zor ama kaplumbağa adımlarıyla yolumuzda yürüyoruz. Sürdürülebilirlik kavramını, var olan sistemin sürdürülebilirliği üzerinden geliştirilen bir bakış açısıyla ele almak son derece kısır bir döngü; çünkü aynı sistem içinde daha az kötü olmak, bek- lenen sonu değiştirmeyecek. Einstein’ın da dediği gibi, “Sorunlar ancak onları yaratan bakış açısı değiştirilerek çözü- lebilir.” Evet sürdürülebilirlik, atık azaltımı, ayak izinin azaltılması, ürünlerde daha az zararlı veya bazı zararlı maddelerin bulunmaması sadece kötü sonu gecik- tirecek beşikten mezara yaklaşımların masumiyet kazandırılmış versiyonları. Oysa yapılması gereken, yeni bir bakış açısıyla tüm üretim süreçlerini doğayı taklit ederek yeniden inşa etmek ve pozitif ayak izini amaçlamak. C2C konseptinde ürünler daha baş- tan, kullanımlarının sonunda ya biyolojik çevrime girebilecek, en azından kom- post olabilecek ya da teknik çevrimlere girebilecek şekilde tasarlanıyorlar. Yani daha tasarım aşamalarında, kullanım- larından sonra başka ürünlerin kaynağı olarak planlanıyorlar ve kademeli olarak bu amaca uygun optimize ediliyorlar. Kısacası atık oluşmuyor. C2C felsefesine göre üretim zincirlerini düzenleyen firmalar artıyor Dünyada sevindirici şekilde, C2C felsefesine göre üretim zincirlerini yeni- Şebnem Aybige Şener Döngüsel Geliştirme Uzmanı / EPEA (Çevre Koruma Teşvik Ajansı) Türkiye BEŞİKTEN MEZARA DEĞİL, "BEŞİKTEN BEŞİĞE"