Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 157. Sayı (Nisan 2020)

36 Enerji ve Çevre / Nisan 2020 enerji-dunyasi.com YEMEK ATIKLARINDAN DOĞAYA YENİDEN DÖNÜŞÜM GİRİŞ T eknolojinin, sanayileşmenin ve sürekli artan tüketimin oluşturduğu atıklar nüfus hızındaki artışla beraber tüm dünyada küresel ısınma ve doğal kaynakların zarar görmesine yol açmaktadır. Yapılan araştırmalara göre dünyada yılda 1.3 milyar ton evsel atık oluşmaktadır ve bu atıkların 6.5 milyonu organik atıktır. Atık yönetiminin en önemli unsuru geri kazanım ve çevre kirliliğini en aza indir- gemektir. Sağlıklı yaşam için sağlıklı ürünler, sağlıklı besinler için ise sağlıklı organik gübre gerekmektedir. Organik yemek atıklarından oluşrulabilecek kompost en zengin, sürdürüle- bilir ve verimli gübredir. Kompost doğal ve organik atıkların çürütülmesi ile tekrar toprağa kazandırılmasını sağlayan bir geri dönüşüm biçimidir. ARAŞTIRMA Bu çalışmadaki amaç, kompost üretmek ve kullanarak doğal sistemleri korumak, tarımın temeli olan toprağın sür- dürülebilirliğini, verimini sağlamak ve yerleşim yerlerinin en büyük çevresel problemi olan atık sorununa çözüm üret- mektir. Organik atıklarının toprağa yeniden kazandırılmasıyla toprak yapısında iyileşme, hava alma, topraktaki ph değerinin düzenlenmesi ile bitkiler için sağlıklı ve güvenli bir büyüme ortamı oluşturulur. Organik atıkların teknolojik gelişmeler ve bilinçlenme ile yenilenebilir enerji kaynaklarına dönüştürülmesi başka bir deyişle kompostlaştırma fikri çözüm önerisi olarak ortaya çıkarılmıştır. Kompostlaştırmanın genel hedefleri; ayrışabilir organik maddeleri biyolojik olarak stabil maddeye dönüştür- mek, bitki gelişmesini desteklemek ve toprak iyileştirici olarak kullanılabilen bir ürün üretmektir (Tchobanoglous etc.). Organik atıkların uygun olmayan koşullarda depolanması görsel kirliliğin yanı sıra hava ve su kirliliği de oluşturmakta- dır. Bu atıkların kontrolsüzce toprağa gömülmesi toprağın kimyasal yapısını bozduğu için hem insan sağlığına, hem de doğa için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu bağlamda organik atıkların gübre olarak toprağa geri kazandırılması ve sürdürülebilir bir sistem oluşturulması gereklidir. Bu sayede toprağın ihtiyacı olan besin organik atıklarımızın komposta dönüştürülmesi ile sağlanabilir (Tunçez ve Baştan 145). 2. METODOLOJİ Proje geliştirme grubu öğrencileri okul yemekhanesin- deki anket çalışması ile organik atık miktarını en aza indire- bilmek için yemek menüsü ile öğrencilerin yemek tercihlerini ve atık oranlarını tespit ederek başladı. Bilinçlendirme çalış- maları “Yiyebileceğin kadar yemek al!” sloganı ve afişleri hazırlanarak yapıldı. BCC ile görüşmeler yaparak menüde ihtiyaca uygun yeni düzenlemeler yapılması önerildi. Organik ve plastik-kâğıt atıkların ayrıştırılması için okul paydaşlarının yanı sıra orta- okul öğrencilerini de bilinçlendirmek amacıyla sunumlar yapıldı. Yemekhanede atık ayrıştırması çalışmaları, proje geliştirme grubu öğrencileri tarafından organize edildi ve uygulandı. PROJE ÖZEL BİLKENT LİSESİ ÇEVRE PROJESİ