Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 167. Sayı (Temmuz-Ağustos 2021)

Enerji ve Çevre / Temmuz-Ağustos 2021 29 enerji-dunyasi.com ulaşılabilecek saatinde tesisin güneş ile arasına giren bir bulut güneşlenme miktarının düşmesini sağlamakta ve hiçbir şekilde tahmin imkânı olmayan bu lokal meteorolojik durumu engelleyecek bir imkân da bulunmadığı için etkileri üzerinde önlem almak gerekmektedir. Çok sık karşılaşılan bu durum; Eskişehir içinde bulunan 5 adet enerji izleme güneş enerjisi üretim tesislerinde 2019 yaz döneminde gün içinde aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi kaydedilmiştir. Bu şekilde özellikle dik- kat edilmesi gereken yerler; saat 8 ile 12 arasında gerçekleşen ani çökme ile beklenen gerilim aralığı alt sınırına yaklaşan bir güneş enerji üretim santrali ve saat 12 ile 16 arasında beklenen gerilim aralığı üst sınırına yaklaşan 2 adet güneş enerji üretim santralinin değerleridir. Bu güneş enerji üretim santralleri elektrik dağıtım şebeke- sine bağlantısının yapıldığı noktada beklenen gerilim aralığını aşması durumunda santrallerin bağlandığı şebeke kolunun enerji tedariki zorda kalmaktadır. Teknik olarak açıklamak gerekirse; dağıtım şebekelerinde hatların son noktalarında Türkiye’de cihazların kullanımında gerekli gerilim değerlerini tutturabilmek için daha yüksek değerler ile enerji sağlanmak- tadır. Yani özetle hat başlarında orta değerin üstünde değerler verilerek hat sonunda orta değerin çok altında gerilim değer- leri yaşanmaması amaçlanmaktadır. Değerler ile bahsetmek gerekirse Türkiye’de en çok kullanılan 34.500 Volt orta gerilim hatlarında orta değerin yüzde 10 fazlası olan 37.950 Volt hat başında, orta değerin yüzde 10 azı olan 31.050 Volt hat sonunda olması trafolarda ayarlanarak bu hatlar tesis edil- mektedir. Dağıtım sistemi hattının sonunda işletme gerilimi olan yaklaşık 31.000 Volt ve 34.500 Volt arasında bir değerde olması gerekirken, güneş gibi çok değişken yenilenebilir enerji kaynağı tesisinin 37.000 Voltun üzerinde bir gerilim değeri ile enerji üretmesi durumunda hattın başına bu gerilimin yansıması enerji hattı için belirlenen değerin üstüne çıkma- sına neden olmaktadır. Burada en önemli etkenlerden birisi de üretim tesislerinin güç kapasitesinin hattın kapasitesinde değişim yaratabilecek kadar büyük olmasıdır. Yenilenebilir enerji tesisinin sağladığı gerilim değeri çok yüksek olursa, bu yükün şebekeye yansıması durumunda nominal değerler Şekil 2. Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ekim 2020 Döneminde YEKDEM Kapsamındaki Üretimin Saatlik Bazda Kaynaklara Göre Dağılımı (MWh)