Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 168. Sayı (Eylül 2021)

22 Enerji ve Çevre / Eylül 2021 enerji-dunyasi.com bir durumun sanki yeni ve özgün bir şeymiş gibi tüketicilere aktarılması- dır. Örneğin, cıva birçok sektörde, kullanılması yasalarla yasaklanmış bir maddedir. Fakat markalar “ X ürünümüz cıva içermemektedir” gibi tanıtım yapabiliyorlar bazen. Bunun altı özellikle çizildiği zaman kullanıcılar da etkilenebiliyorlar haliyle. • Son olarak halihazırda “yeşil” olmaktan oldukça uzak olduğu halde “yeşil” olarak tanıtılmaya; daha doğrusu aklanmaya çalışılan ürün ve hizmetlerden bahsedelim. Örneğin kömürün mevcut yeni- lenebilir ve sürdürülebilir enerji kaynakları ile kıyaslandığında hiç de çevreci olmadığı açıktır. Fakat halihazırda kömüre dayalı bir finan- sal yapısı olan şirketler, bunun çok doğru bir şey olduğunu göster- mek amacıyla bazı propagandalar yaparlar. Örneğin, temiz kömür kul- lanımı, temiz kömür teknolojisi, saf kömür, doğal kömür gibi ifadelere yer verirler reklamlarında. Fakat bu kömürü verimsiz ve karbon ayak izi yüksek bir enerji kaynağı olmaktan kurtaramaz. Yeşil badana örnekleri saymakla bitmez. Bugün dünyanın dört bir yanında bunlar gibi çok çeşitli yeşil badana uygulamaları yapılıyor. Bu, sür- dürülebilir kalkınmaya köstek olan bir yaklaşım haliyle. Devletlerin, otoritesini ve kanun yapma yetkisini kullanarak markalara bu tür uygulamalara son vermesi için baskı yapması gerekiyor. Yeşil badana anlayışıyla satışa sunulan ürünlere olan taleplerin azalması için de insanların farkındalıklarını artırmaları ve sorumlu kullanıcılar olmaları gerekiyor. Bunun da yolu her şeyde olduğu gibi eğitimden geçiyor. Kişilerin ve kurum- ların sürdürülebilirlik farkındalıklarını artırmak için düzenlenen eğitimler bu noktada kritik önem arz ediyor. n • Aslında çok önemli olmayan konu- ları gereksiz yere överek, abartarak insanları etkilemeye çalışabilir. Yeşil badana yapmanın bunlar gibi çok daha farklı yolları var. Bu yöntem, insanları etkiledikçe markaların yeni yeşil badana teknikleri geliştirmede daha da ustalaştığını söyleyebiliriz. Şimdi birkaç somut örnek ile konuyu daha iyi anlamaya çalışalım. • İçerisinde insan, hayvan ve / veya çevre sağlığına zararlı maddeler kullanılan fakat sadece geri dönü- şümlü ambalajlarla satıldığı için piyasaya “yeşil” olarak sunulan ürünler. • Ortada ulusal veya uluslararası düzeyde faaliyet gösteren akre- dite bir belgelendirme kuruluşun- dan alınmış herhangi bir eko etiket (eco label) olmamasına rağmen kullanıcılarına ”yeşil” olarak tanı- tılan ürünler. “Bu ürünün karbon iyi sıfırdır” veya “tamamen geri gönüştürülebilir malzemelerden üretilmiştir” gibi iddialar ne yazık ki kullanıcıları yanıltabilmektedir. Kullanıcılar bu konuda bilinçli olup üreticiye bu iddiaların bir eko eti- ket veya sertifika ile doğrulanmasını talep edtmelidir. • Her “doğal” ürün ne yazık ki “yeşil” değildir. Doğal ürün ifadesi maa- lesef kullanıcıları çoğunlukla cez- beder. Fakat doğal olup insana, hayvana veya çevreye zararlı çok sayıda madde var doğada. Doğal olarak tanıtılsa dahi her ürünün içe- riğinden emin olunmalıdır. • Bazı markalar tanıtımlarında sıra- dan kullanıcıların çok fazla anlama- yacağı ya da üstünde durmayacağı teknik bazı ifadelere yer vererek kafa karışıklığı yaratırlar. Örneğin, bir ürünün ilk versiyonunda sadece yüzde 2 oranında organik madde kullanılmış olsun. Üretici, ikinci versiyonda bunu yüzde 4’e çıka- rarak, “yeni ürünümüzdeki organik madde oranı bir önceki versiyona göre yüzde 100 artırıldı” gibi çok iddialı bir ifade kullanır tanıtımda ve ürünü sanki tamamen organik- miş gibi tanıtır. Teknik olarak doğru olmasına insanları yanıltan ve çok da fazla sorgulamaya itmeyen bir ifadedir bu. • Bazı markalar ise hiçbir delil göster- meden ürünlerini yeşil, sürdürülebi- lir, çevreci, doğa dostu, sınıfının en iyisi, piyasanın en fazla talep gören ürünü gibi ifadeler kullanarak tanı- tır. Bunun üstüne bir de reklam- larında yine insanları yanıltan ve “doğayı koruyalım” temalı görsel- ler kullanır. Tüm bunlar tüketicileri heyecanlandırır şüphesiz. Fakat yeşil badanacı markalar bunların altını doldurmadan oldukça uzaktır genelde. • Bir diğer yeşil badana örneği ise halihazırda zaten olması gereken KONUK YAZAR