Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 168. Sayı (Eylül 2021)

enerji-dunyasi.com 44 Enerji ve Çevre / Eylül 2021 TEKNİK E nerji verimliliği belirli bir hizmet (ısıtma, soğutma gibi) veya üretim için harcanan enerji miktarının, teknolojik uygulamalar veya teknik olmayan (daha iyi organizas- yon ve yönetim, davranış değişiklikleri gibi) önlemlerle azal- tılmasıdır. Enerjinin verimli kullanılması ülkemiz ve dünyamız için hayati bir konudur. Mevcut tesislerde enerji verimliliği artırılarak, yeni kurulacak sistemlerde enerji verimli teknoloji ve ekipman seçimi ile enerji yoğunluğunun* düşürülmesi gerekmektedir. Isı geri kazanım sistem uygulamaları, iklimlendirme sant- rallerinde enerji tüketimini azaltmak için sıkça kullanılan bir metottur. İklimlendirme santrallerinde ısı geri kazanımı sağ- layarak verimliliği arttırmak için ısı borusu, plakalı ısı değişti- ricisi, tamburlu ısı değiştiricisi ve çevrimsel (run around ) ısı değiştiricisi gibi çeşitli seçenekler bulunmaktadır. Bu seçeneklerin tamamında ısı geri kazanımı sağlanabil- BERKAY GÜÇMEN Makine Mühendisi, Friterm ÜMİT GÜNGÖR Makine Mühendisi, Friterm ÇEVRİMSEL (RUN-AROUND) ISI GERİ KAZANIM BATARYALARI mektedir. Bununla birlikte sistemin çalışacağı ortamın özellik- lerine göre uygunluk sıralaması değişmektedir. Hijyenik sis- temlerde atık havanın taze havaya karışma istenmediğinden Çevrimsel (Run around) ısı geri sistemleri tercih edilmektedir. Çevrimsel ısı geri kazanım (Run-Around) sistemi, iki ısı değiştiricisi vasıtasıyla ( taze hava ve egzoz ) aracı akışkan ile ortama havasında duyulur ısı transferi esasına dayanan ısı geri kazanım sistemidir. Bu sistemler dış ortamdan alınan taze havanın, egzoz havası ısısı ile ön ısıtılmasında/ soğu- tulmasında kullanılır. Egzoz serpantininden geçen görece taze havaya göre sıcak veya soğuk hava serpantin boruları içindeki akışkanı ısıtmakta veya soğutmakta ve sirkülasyon pompası da bu akışkanı taze hava serpantinine taşıyarak ısıyı taze havaya aktarmaktadır. Çevrimsel ısı geri kazanım sistemi, taze hava ve egzoz bataryaları, bataryalar arasında aracı akışkanın sirküle edilmesini sağlayan bir pompa ve debi ayrı Şekil 1. Isı Geri Kazanım Sistemlerinin Karşılaştırılması Hava akışlarının yakınlık ihtiyacı bulunması İhtiyaç duyulan montaj alanı Filtrenin nemlenmesine karşı kolay koruma Donma riski Besleme havasının sıcaklık dağılımının üniformluğu Besleme ve dönüş havasının birbirindentamamen ayrı olması Kaçak oranı Yangın ve duman yayılımına karşı koruma İlave güç tüketimi gerektirmemesi Nem transferi ihtimali Dolaylı evaporatif soğutma ihtimali Temizlenebilirlik Sıcaklık verim aralığı Tüm sistemin hava tarafı basınç kaybı Çok amaçlı kullanıma uygunluk Sistem Isı Borusu % 0-3 0,3-0,7 04,-0,8 0,6-0,8 0,4-0,8 % 0-3 % 3-6 0 Plakalı Isı Değiştirici Rotary Isı Değiştirici Run Around Isı Değiştirici