arzının güvence altına almak istiyorsanız, yatırımcıya birtakım garantiler verilmesi gerekiyor. Elektrik fiyatlarını düşürmek istiyorsanız, alabildiğine rekabetçi, rekabetin keskin olduğu bir piyasa yaratılması gerek. Bunu ne tekellerle, ne de uzun vadeli alım garantileriyle, fiyat garantileriyle yapabilirsiniz. Bu hedeflere baktığımızda, hepsini aynı anda aynı ağırlıkla gerçekleştirme çabasını dünyada şimdiye kadar uygulayan ülkelerde bu uygulama başarısızlıkla sonuçlandı ve bu üç hedefin hiçbiri tutmadı. Dolayısıyla serbest piyasaya geçişte, bu hedefleri belirli bir denge içerisinde ve belirli öncelikler altında değerlendirmek ve yola öyle koyulmak zorundayız. Hepsini birden yapmaya kalktığımız zaman, bunlar yönetimi çok zor, büyük olasılıkla her üç hedefte de hedefe ulaşmayı mümkün kılmayacak engellerin karşımıza çıkacağı modeller olacaktır." Türkiye'nin enerji ihtiyacının büyük bölümünü karşılamakta olan Adapazarı, Gebze ve İzmir Santrallerinin yapımını gerçekleştiren lntergen-Enka Şirketi'nin Genel Müdürü Sinan Soydan, özel sektörün Türkiye'de yatırım yapmasının önündeki engelleri ve yaşanılan sıkıntıları dile getirdi. Ürettim yaptıkları santrallerde, gaz fiyatı dışında kWh fiyatının 1 . 32 cent olduğunu, bunun içinde amortisman, finans giderleri, işletme maliyetleri ve karın yer aldığını belirten Soydan, pahalı elektrik satıldığı yolundaki söylentilerin asılsız olduğunu kaydetti . Türkiye'de enerji yatırımlarını etkileyen baş faktörleri, uzun vadeli stabil bir ekonominin olmaması, yağışların düzensizliği ve buna bağlı olarak enerji üretiminin yüzde 20-30'unu oluşturan hidrolik kapasitedeki dalgalanmalar ve çevre anlayışındaki çok standartlılık olarak sıralayan Soydan, yatırım kriterlerinin doğru belirlenmesi gerektiğine dikkati çekti. GAMA Enerji Genel Müdürü Süreyya Yücel Özden de konuşmasına, "enerji yatırımlarının sorunları oldukça fazla ve bizi olumlu ortam oluşturabilmek yönünden teşvik edici görünmüyor" diyerek başladı . Enerjideki sorunları çeşitli sorularla ortaya koyan Özden, kişi başına elektrik tüketimini yükseltmek ve halka daha çok enerji sunmak yönünde yoğun çalışmalar yapılması gerektiğini söyledi. Son dönemde yenilenebilir enerji kaynaklarının sık sık gündeme getirildiğine dikkat çeken Özden, Türkiye ölçeğinde ve nüfusunda bir ülke için enerji talebini sadece bu kaynaklardan karşılamanın ne derece olanaklı olduğu; bir bütün olarak bu kaynakların yeterliliğinin ne olduğu ve uzun vadede Türkiye'nin geleceğinin ithalata dayalı olup olmadığı sorularını dile getirdi. Enerji yatırımlarında finans konusunda dikkat edilmesi gereken hususlarla ilgili olarak yabancı sermayeye bakı ş açısı; sektörde politika belirleme, yatırım ve işletme yapma gibi konularda kamu ve özel kesiminin konumlarının ne olacağı; üretim ve tüketim açısından maliyet kavramına ilişkin anlayışın ne olduğu sorularını sıralayan Süreyya Yücel Özden, "Türkiye'deki mevcut durumun iyi anlaşılması için bu konuların ve sorunların, olabildiğince en kısa sürede açıklığa kavuşturulması zorunludur. Türkiye, enerji sektörü hakkında uzlaşma sağlanmı ş bir yaklaşıma sahip olarak görünmüyor. Bu durum sektör ve ülke için önemli bir zayıflıktır. GÜNCEL/ AGENDA Enerji konusunda yatırımlar oldukça büyük finansman gerektirir, kurulan tesislerin kurulum süreleri uzun zamanı kapsar. Bu nedenle sektör için uzun vadeli ve günlük siyasal çekişmelerle hemen değişmeyecek strateji ve politikalar benimsenmeli ve bunlar yerleşik hale getirilmelidir. Böyle olmaz ise, yerli ve yabancı yatırımcıların yollarının aydınlanması ve sektörün özendiriciliği olmayacaktır" dedi . Türkiye Kojenerasyon Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Ağış, Cumhuriyet'in kuruluşundan bugüne kadar elektrik enerjisindeki gelişmeleri anlatarak başladığı konuşmasında, enerji sorunlarının çözülmesinde popülist politikalardan vazgeçilmesi gerektiğine dikkat çekti. Ağış'ın bundan sonra liberal elektrik piyasasının başarılı gitmesi için yapılması gerekenler konusundaki önerileri şöyle: "Serbest tüketici uygulaması devam etmelidir. Pazarda satılacak mal yok. ENERJi & KOJENERASYON DÜNYASI 47
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=