Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi 176. Sayı (Eylül 2022)

16 ENERJİ ve ÇEVRE • Eylül / 2022 ÇEVRE DİLEK AŞAN Taksim Danışmanlık Hizmetleri Kurucu Genel Müdürü Global Raporlama Uzmanı Karbon Sızıntısı Nedir, Nasıl Azaltılır? K arbon sızıntısı (ya da kaçağı), katı iklim politi- kaları uygulayan bir ülke- nin-işletmelerin, üretimini iklim konusunda daha gevşek emis- yon kısıtlamaları olan başka ülkelere kaydırması sonucunda ortaya çıkan yüksek karbon emisyonlarını ifade ediyor. Bunu yapan ülkeler kendi yerel emisyonlarını ciddi oranda azaltırken küresel emisyonların artmasına neden olabilir. Günümüzde yüksek nüfuslu ve teknoloji anlamında gelişmiş ülke- ler, özellikle enerji yoğun endüstriyel faaliyetlerini az gelişmiş veya geliş- mekte olan ülkelere aktararak karbon kaçaklarını artırabilmektedir. Küresel ısınma ve iklim değişik- liği konusunda 1990’lardan itibaren başlatılan küresel mücadele içerisinde karbon sızıntılarının tespit edilmesi, ölçülmesi, raporlanması ve azaltılması konuları büyük öneme sahiptir. Bu konuda Avrupa Birliği’nin emisyon ticaret sistemi (ETS) sürdürülebilir çözüm taahhütleri sunarken küresel ölçekte de birtakım düzenlemeler getirilmektedir. Bunların bazıları pra- tikte hayata geçirilirken bazılarının da uzun vadede uygulanması hedef- lenmektedir. Karbon kaçaklarına en bariz örneği ABD ve AB gibi gelişmiş toplumları verebiliriz. Bu bölgeler- deki karbon emisyonları uzun yıllar- dır düşme eğiliminde; ancak Çin ve Hindistan gibi son yıllarda gelişmekte olan ülkelerde karbon emisyonları hızla artmaktadır. Bu ülkelerdeki sera gazı emisyonlarındaki artış ağırlıklı olarak yerel büyümeden, nüfusun ve haliyle tüketimin artmasından kay- naklanmaktadır. Fakat zengin ülke- lerdeki şirketlerin maliyetleri azaltmak ve emisyonlarla ilgili düzenlemelerden kaçınmak için yabancı ülkelerde fab- rikalar kurduğu ve böylece küresel sera gazı emisyonlarının artmasına ve çevresel kirliliği tetiklemesine neden olduğunu söyleyebiliriz. Karbonun fiyatlandırılması ve emisyon vergileri- nin getirilmesi buna bir nebze çözüm