Enerji ve Çevre Dünyası 179. Sayı | Doğalgaz Dergisi 236. Sayı(Ocak-Şubat 2023)

42 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Ocak - Şubat / 2023 Türkiye Yenilenebilir Enerji Görünümü IICEC Y enilenebilir enerji, enerji verimliliği ile birlikte Türkiye’nin artan enerji talebinin sürdürülebi- lir koşullarda sağlanabilmesi ve gelişen enerji sisteminin güvenli ve temiz enerji geleceği için en kritik başarı faktörlerinden biridir. Geçtiğimiz otuz yıl içerisinde kaynaklar bazında dağılımı önemli değişkenlik göstermiş olmakla birlikte yenilenebilir enerjinin elektrik üretimindeki katkısı genelde %35-%45 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yenilenebilir enerjinin 1990 yılında nihai enerji tale- bine, büyük bölümü geleneksel biyokütle kaynaklarından gelmek üzere yaklaşık %20 olan doğrudan katkısı ise, doğrudan modern yenilenebilir enerji kullanımındaki büyümenin nihai tüketici sektörlerin talebinde doğal gaz başta gelmek üzere diğer yakıtlardaki büyüme hızından düşük seyretmesi sonucunda %5 seviyesine gerilemiştir. Yenilenebilir enerji günümüzde Türkiye’nin toplam nihai enerji talebinin %12’sini karşılamakta olup, henüz değer- lendirilmemiş olan yüksek yenilenebilir enerji kaynakları potansiyelinin, enerji, iklim ve sanayi politikaları, piyasa- lar, yatırım ortamı ve teknolojik fırsatlar yoluyla hızla per- formansa dönüştürülmesi durumunda bu oranda yüksek artışlar ile çok boyutlu fırsatlar sağlanacağı sağlanabileceği görülmektedir. Türkiye Yenilenebilir Enerji Görünümü (TREO), IICEC tarafından Türkiye’de bir ilk olarak yayımlanan Turkey Energy Outlook (Türkiye Enerji Görünümü) çalışmasının ve IICEC Enerji Modeli ile Türkiye enerji ekonomisinin detaylı bir envanteri üzerine kurulmuş- tur. Enerjide arz ve talep zincirinin tamamını kapsayan bir veri tabanından yararlanan bütüncül modelleme çerçevesi, küresel ve bölgesel enerji ve iklim dinamiklerini, Türkiye’nin güncel enerji, sanayi ve iklim politikaların- daki yönelimleri, enerji piyasalarındaki ve yatırımlardaki gelişmeleri, teknolojilerdeki ilerlemeleri yansıtmaktadır, Elektrik sektörünün ve enerji tüketicisi tüm sektörlerin, yenilenebilir elektrik üretimine ve doğrudan yenilenebilir enerji kullanımına ilişkin büyüme ve gelişim perspektifi, RAPOR kaynaklar ve sektörler bazında Türkiye’nin çok yüksek yenilenebilir enerji potansiyeli ve çok boyutlu fırsat alan- ları ile birlikte detaylı olarak irdelenerek analiz edilmiştir. Sektörde bir ilk olan ve senaryo bazlı bir yaklaşımla gerçekleştirilen bu çalışmada, iki farklı TREO Senaryosu ile yenilenebilir enerjide 2050 yılına kadar olan dönemde büyüme perspektifinin, Türkiye’nin enerjide kaynak çeşitlendirmesine ve enerji güvenliğine, enerji ithalat faturasına, temiz enerji dönüşümü amaçlarına ve net-sıfır emisyon perspektifine, hava kalitesine, toplam sistem verimliliğine ve geniş ölçekte sürdürülebilirliğe katkıları somut sayısal göstergeler ile değerlendirilmiştir. Enerji ve iklim politikalarının, enerji piyasalarının ve yatırım ortamının yenilenebilir enerjide güçlü büyümeyi destekleyecek yönde geliştiği, elektrik sektöründe ve nihai enerji tüketici sektörlerde enerji verimliliği potansiyelinin etkin şekilde değerlendirildiği, yenilenebilir enerji ve diğer temiz enerji teknolojilerindeki küresel teknolojik geliş- melerden azami şekilde yararlanıldığı Yüksek Senaryoda, tüm bunları sağlayabilmek üzere geniş bir ekosistem, yenilikçilik ve insan kaynakları boyutları da dahil olmak üzere, somut enerji ve iklim hedefleri ve yol haritaları ile desteklenmektedir. Böylelikle de zengin yenilenebilir enerji kaynak potansiyeli, mevcut trendlerden çok daha yüksek hızda ve artan oranlarda değerlendirilirken, yenilenebilir enerjinin payında sağlanabilen yüksek artışın, enerji güvenliğine, enerji ile ilgili makro ekonomik dengelere, temiz enerji dönüşümü hedeflerine ve sürdürülebilirliğe sağlayacağı çok boyutlu kritik katkılar somut sayısal göstergeler ile sunulmaktadır. Tüm bu alanlarda ilerlemenin daha yavaş geliştiği, politika çerçevesinin ve piyasaların yatırımlarda öngörü- lebilir büyümeyi yeterince desteklemediği, bu nedenle de yenilenebilir enerji potansiyelinin kısmen değerlendirile- bildiği Yavaş Senaryo ise, Türkiye’nin yüksek potansiyeli ile karşılaştırıldığında enerji ve çevre performansına sınırlı katkı sağlayabilmektedir.