44 GÜNCEL/ AGENDA Üç Denizin Öyküsü Konferansı dolayısıyla Türkiye'ye gelen ABD Hazar Havzası Enerji Büyükelçisi Steven ve BTC Direktörü Michael Townshend ile BTCProjesi ile ilgili görüştük. Ayrıca Konferansın düzenleyicilerinden DEİK'in Yönetim Kurulu Üyesi Nihat Gökyiğit'ten konferansla ilgili bilgi aldık. BTC projesi gerçekleşmek üzere. Türkiye'nin de içinde olacağı yeni bir proje planlanıyor mu? Paralel birgaz hattı olarak Şah Deniz Projemiz varveTürkiye bu projede merkezi bir rol oynuyor. Üzerinde düşündüğümüz başka bir proje ise bir Kazakistan-Azerbaycan petrol ağı kurmak ve bu da Ceyhan Limanı'na daha fazla petrol getirecektir. Bu proje ile ilgili son gelişmeler nedir? Bu konuda çok olumlu görüşmelerimiz oldu. Mart ayında Kazakistan'da bir kaçımız toplanarak pazarlıklar için bir süreç üzerinde anlaştık ve tüm anlaşmaları bu yılın sonuna kadar yapmak üzere bir hedef belirledik. Bu anlaşmalar ise Kazakistan, Azerbaycan ve BTC şirketlerini kapsıyor. Rusya'nın da BTC projesine katılması için girişim var mı? Artık yok. LukOil bir ara ilgilenmişti, ancak konsorsiyuma katılmaktan vazgeçti. Bu yüzden sanıyorum Rusya BTC projesine bu kadar ileri bir safhada katılmayacaktır. Hazar hidrokarbonlarının Batı'ya pazarlanmasında Boğazları by-pass edecek 5 yeni güzergah olduğunu söylemiştiniz. Bu güzergahlar nerede ve nerelerden geçiyor? Boğazların kaldırabileceği verimli trafik limitine yaklaştığı İstanbul'da çok iyi bilinen bir konu. Bu yüzden bir veya daha fazla Bosphorus by-pass boru hattına ihtiyaç olacak. Odessa-Brody şu an yapılmış durumda ve 5 farklı seçenek daha var. Bu seçenekler Konstanta-Ormaşal, Burgaz-Loy, Burgaz-Alexandrapolis, Kıyıköy Türkiye'nin Avrupa kısmı ve Samsun-Ceyhan. Sizce hangisinin şansı daha fazla? Odessa-Brody zaten inşa edilmiş durumda ancak bu özel bir du rum ve ayrıca çok karmaşık bir tartışma konusu. Diğer beşi konusunda Amerika'nın pozisyonu ise şöyle: Biz içlerinden bir favori seçmeyeceğiz, buna ticari şartlar karar verecek. Aslında, bu safhada hangisinin daha çok şansı olduğunu kimse söyleyemez, çünkü konsorsiyum hala üzerinde tartışıyor. Ne zaman bir karara ulaşılır sizce? Bu çok ilginç bir soru. Benim tahminim ve bu sadece bir tahmin: sorunuzu cevaplayabilmemiz 1 8-20 ay sürecektir. Son olarak, Türkiye'ye bir mesajınız var mı? Doğrusu Türkiye'ye söylemek istediğim bir mesajım var ve bu da "minnettarlık". Çünkü tüm bu Hazar bölgesi enerji konularında Türkiye ve Birleşik Devletler çok yakın partner oldular ve ben kişisel olarak bunu çok değerli buluyorum. Türkiye hükümetinden aldığımız tüm destek için müteşekkirim. Türk halkının bu projeleri gönülden desteklediğine inanıyorum. ENERJi & KOJENERASYON DÜNYASI BTC projesindeki son gelişmeler hakkında bize kısa bir bilgi verir misiniz? Nisan ayında boru hatlarının inşasına başladık. Geçen yıl Ağustos ayında projenin finansal değerlendirmeleri tamamlandı. Sonra tüm anlaşmaların yapılmasına, çelik boruların getirilmesine yoğunlaştık. Aynı zamanda inşaatı başlatacağımız bölgelerin kullanımı ile anlaşmaları da yaptık ve başka bir konu da çevresel-sosyal etki değerlendirmeleriydi. Hükümetlerin onaylaması gerekiyordu. Geçtiğimiz yıl Kasım ayında üç ülkenin hükümeti de çevresel-sosyal etki değerlendirmelerini onayladı. Böylece güzergahın belirlenip onaylanması tamamlandı, hükümetler güzergahta bir karara varmış oldu, korunması gereken bölgeler belirlendi. Sonra arazi sahipleri ile anlaşmalar yapıldı, borular ülkeye geldi ve güzergaha yerleştirildi. Şimdi ise boru hattının inşasına başladık. İnşaatı n ne zaman bitmesi planlanıyor? 2004 yılının sonunda bitmesi planlanıyor ve bu zamanı seçmemizin nedeni de offshore alanlarının o dönemde hazır olması ve üretimde artış yapılacak olması. BTC'yi gereksiz yere hazırlamanın bir anlamı yok, aksi halde de çok fazla geç kalacak. Bu yüzden bu etkenlerle aynı zamanda hazırlanması gerekiyordu, böylece boru hattı ve offshore platformları da hazır olmuş olacak. Boru hattına gaz verilme süresi ise yaklaşık dörtay olarak planlanıyor. Boru hattını doldurmak için 10 milyon varileihtiyaçvar, bu yüzden Ceyhan'a ilk ham petrol tankerinin Mart-Nisan-Mayıs 2005'de geleceğini tahmin ediyoruz. Kazakistan petrolünün de BTC projesine katılması konusundaki görüşmel erde son durum nedir? Kazakistan konusunda görüşmeler devam ediyor. BTC projesinde yer alan 4 ortağın Azerbaycan'da petrolü yok, ancak Kazakistan'da var. Ayrıca bu ortakların BTC boru hattı kapasitesinin %50'sini kullanma hakkı var. Bu yüzden Kazakistan ve Azerbaycan arasında petrolün Hazar bölgesinden borularla BTC'ye ön-üretim amacıyla taşınması için hangi anlaşmaların yapılacağı yönünde tartışmalar yapılıyor. Ayrıca bu anlaşmalarçok zorve pazarlık süreci de çok uzun zaman alıyor. Anlaşmaların gerçekleşmesi sanırım en az 1 yıl sürer. Kazakistan'dan petrolü gemilerle taşımayı planlıyoruz. BTC projesi tamamlandığında, BP Boğazlarından petrol taşımayı durduracak mı? BTC projesinin tüm ortakları petrolü BTC hattı ile Azeri-Çirak-Güneşli bölgesinden taşıyacak, böylece Boğazlardan geçecek olan petrol bunun yerine BTC'den geçecek, ama Boğazlardan az sayıda petrol tankeri geçişi gerçekleşebilir. Ancak asıl nokta bu petrolün Boğazlardan geçen petrol miktarını artırmayacak olmasıdır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=