Enerji ve Çevre Dünyası 180. Sayı | Doğalgaz Dergisi 237. Sayı(Mart 2023)

17 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Mart / 2023 GÜNCEL sürekli olarak izlenmektedir. Böylece şebekede oluşabilecek tüm düzensiz- likler, anında kontrol altına alınmakta ve deprem dahil, acil müdahale gerektiren durumlarda, doğalgaz akışı uzaktan kesilebilmektedir. Ayrıca İGDAŞ, bir ‘Deprem Erken Uyarı’ sistemine sahiptir. Boğaziçi Üniver- sitesi Kandilli Rasathanesi’nin Mar- mara Denizi’nin kıyısında bulunan sensörleri ile TÜBİTAK’la birlikte geliştirdiğimiz 832 adet İGDAŞ ivme ölçeri, entegre bir şekilde çalışıyor. Bu sistemle deprem dalgalarının kıyıya ulaşmasından itibaren, depremin belli bir şiddet eşiğini geçmesi halinde, doğalgaz akışı otomatik olarak 832 ayrı noktadan kesilebilmekte. Böylece deprem sonrası yaşanabilecek doğal- gaz kaynaklı yangın benzeri ikincil felaketlerin önüne geçilebilecektir.” “Fiber Optik Tabanlı Deprem Erken Uyarı Sistemi Projesi” Mevcut erken uyarı sistemine ek olarak, Kandilli Rasathanesi ile birlikte, “Fiber Optik Tabanlı Dep- rem Erken Uyarı Sistemi Projesi”ni geliştirdiklerini kaydeden Dr. Özmen, “Bu projeyle Marmara Denizi taba- nında bulunan ve Adalar açıklarından geçen Ambarlı-Pendik arasındaki mevcut fiber optik kabloları, erken uyarı sensörü olarak kullanabilece- ğiz. Bu çalışma sayesinde olası bir Marmara depreminde, depremin ger- çekleştiği yere bağlı olarak, 3 saniye ile 30 saniye arasında bir erken uyarı süresi elde edilebilecek” dedi. Geliştirilen sistemin yapay zekâ ve akıllı öğrenme sürecinin 2024 sonuna kadar tamamlanmasını öngör- düklerini ifade eden Dr. Özmen, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ayrıca, Marmara’nın batısında yer alan fiber optik kabloların da sisteme dahil edilmesiyle erken uyarı süresinin artması planlanmakta. Diğer yandan dağıtım hatlarında; dünya standartlarına uygun yüksek mukavemetli çelik borular ile hafif, bükülebilir, yer hareketlerine karşı esnek, 6 kata kadar uzayabilen polie- tilen borular kullanıyoruz. Nitekim geçmiş deprem tecrübeleri bize, polie- tilen doğalgaz hatlarının neredeyse hiç hasar almadığını gösterdi.” “Robot Göz” Çelik Borularda Hasar Tarayacak Genel Müdür Dr. Özmen, bunların yanı sıra TÜBİTAK ile birlikte yürüttükleri ve “Robot Göz” adını verdikleri “Boru İçi Denetleme Robotu” projesinin, 2024 yılında tamamlanmasının planlandığını bildirdi. Dr. Özmen, “Bu sayede İGDAŞ çelik hat şebekesi robotlarla taranabilecek, çelik boruların rönt- geni çekilebilecek. Olası deprem öncesi veya sonrasında hangi boru- larda hasar olduğu, olabileceği ve nerelere müdahale edilmesi gerektiği tespit edilebilecek” diye konuştu. “İGDAŞ Deprem Risk Azaltım Sistemi” ile Hızla Hasar Haritası Yine yakın geçmişte, İstanbul Avrupa yakasını besleyen Esenyurt bölgesindeki ana doğalgaz basınç düşürme ve ölçüm istasyonlarımızın, BOTAŞ yedek hattına bağlanmasına yönelik çok önemli bir projeyi de baş- lattıklarını vurgulayan Dr. Özmen, konuşmasına şöyle devam etti: “Böylece mevcut hatta bir hasar olması durumunda, arz güvenliğinin yedek hattan sağlanması amaçlan- mıştır. Yine Kandilli Rasathanesi ile birlikte geliştirdiğimiz ‘İGDAŞ Deprem Risk Azaltım Sistemi’ ile depremin gerçekleşmesinden itibaren 15 dakika içerisinde İstanbul hasar haritalarını üretebilmekte ve acil müdahale ekiplerine ulaştırabilmek- teyiz. Diğer taraftan bir afet anında en büyük sorunların başında internet erişim problemi geliyor. Yakın tarihte iç kaynaklarımızı kullanarak çevrimdışı mobil CBS uygulamasını hayata geçirdik. Bu sayede internetin olmadığı durumlarda da altyapı sistemine hızlı ve güvenli bir şekilde ulaşabiliyoruz ve gerekli müdahaleleri hızla yapabiliyoruz. Yine afet sonrası kesintisiz iletişimi sağlamak amacıyla, mevcut analog telsiz sistemimizi tümüyle yeniledik ve sayısal telsiz sistemine geçtik. Böylece İstanbul genelinde üst seviyede telsizle iletişim kurma yeteneği kazandık. İGDAŞ olarak olası Marmara depremine yönelik erken uyarı, erken müdahale ve iletişim sistemlerimizi geliştirmeye aynı kararlılıkla devam edeceğiz.” n EN GÜNCEL HABERLERE HIZLI ULAŞIN www.yanginguvenlik.com.tr