Enerji ve Çevre Dünyası 183. Sayı | Doğalgaz Dergisi 240. Sayı(Temmuz 2023)

55 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Temmuz / 2023 ENERJİ VERİMLİLİĞİ nın limitli kullanılması önemlidir. Bu gereklilik var olan ekipmanın daha iyisi ile değiştirme ya da kaynakların verimli kullanılmasıyla mümkündür. Enerji Verimliliğinde Engeller Su ve enerji verimliliğinin önemi her ne kadar dilimize pelesenk olsa da evrensel olarak kabul görmesinde bir takım ciddi engelleri bulunmaktadır. Endüstriyel alanda faaliyet gösteren yöneticiler özellikle ‘maliyet-fayda’ argümanları olmadıkça verimliliğe yönelmede direnç göstermekteler. Enerji maliyetleri bu kadar yükselmese ve çeşitli devlet teşvikleri olmasaydı, su sektörü ile ilgilenen ya da su gideri fazla olan kurum/kuruluş sahipleri veya çalışanları suyun enerji üzerine getirdiği maliyete bu kadar odaklanmayacaktı. Sadece maliyet-fayda ilişkisi bir yana bir yandan da var olan sistem düzenin- den uzaklaşamama veya risk alamama korkusu, değişimin faydalarını görme- mize engel. Personelin önerilerinin per- formans değerlerdirmelerini etkileme kaygısı ve prosedürler ise verimliliğe tamamen saydam bir duvar... Enerji verimliliğinde devlet teşvikleri Avrupa Su Çerçeve Direktifi, Yeşil Mutabakat, Sürdürülebilirlik, Enerji verimliliği, Su ve Karbon Ayak izi konu başlıkları bu kadar gündemimizde iken var olan profesyonel su yönetiminde de enerjiye değinmek günümüzün gerekli- liğidir. Şimdilerde ise enerjide zorunlu bir değişim&gelişim söz konusudur: Enerji verimliliği... Enerjiyi üretme, dağıtma ve tüketme yöntemlerimizi değiştirmek her zamandan daha fazla kritik hale gel- miştir. Bu değişikliklerin gerçekleşmesi için hükümetler önemli adımlar atmaya başlamıştır. Klasik enerji kaynakların- dan sürdürülebilir, yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş, var olan kaynakların tasarruflu kullanılması ya da tasarruflu olanıyla değiştirilmesi gibi... Hükümetler, sürdürülebilir yaşama destek veren değişikliğin gerçekleşmesi için enerji tasarrufunu teşvik eden acil politika değişiklikleri yapmak duru- munda kaldılar. Yapmak zorundalar, çünkü mevcut politikalarda herhangi bir değişiklik olmazsa, 2050 yılında dünya ekonomisi bugünkünden dört kat daha büyük olacak ve tükettiğimiz enerji miktarında %80 artış sağlanacak. Enerji miktarının artışıyla birlikte CO2 emisyonları iki katına çıkacak. Ayrıca, 2022 Ulusal Enerji Planı çıktısına göre, birincil enerji tüke- timi 2020 yılında 147,2 MTEP iken 2035 yılında 205,3 Mtep’e yüksele- ceği öngörülmekte. 2020 yılındaki 1,7 TEP/kişi başı birincil enerji tüketimi; 2035 yılında 2,1 TEP/kişi düzeyine çıkmaktadır. Bu bilgiler ışığında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da hem 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi’ne uyumlu hem de yukarıda bahsedilen engellerin, krizlerin önüne geçmek için enerji verimli ekipman ve sistem kullanımı, yalıtım, rehabilitasyon ve proses düzenleme gibi yollarla; gerek- siz enerji kullanımının, atık enerjinin, enerji kayıp ve kaçaklarının önlenmesi veya en aza indirilmesi ile birlikte atık enerjinin geri kazanılması, kojeneras- yon sistemleri gibi konularda stratejik çalışmalar başlattı. Ülkemizde enerji verimliliğini sağ- lamak ve yapılacak projeleri hızlandır- mak adına farklı kurumlarımızın teşvik mekanizmaları da mevcut... Bu teşvik- lerden bazıları; 1. KOSGEB Yeşil Dönüşüm Destekleri KOBİ’lerin enerji verimliliği konu- sunda mevcut durumlarının tespit edilerek sorun ve ihtiyaçlarının belir- lenmesi, gerekli stratejilerin oluşturul- ması, kapasitelerinin geliştirilmesi ve öncelikli ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yıllık enerji tüketimi 10-99 TEP aralığındaki işletmeler için ayrı; 100-500 TEP aralığındaki işletmeler için ayrı destek programları hazırlan- mıştır. 2. VAP (Verimlilik Artırıcı Proje Desteği) Enerji verimli ekipman ve sistem kullanımı, yalıtım, rehabilitasyon ve proses düzenleme gibi yollarla; gerek- siz enerji kullanımının, atık enerjinin, enerji kayıp ve kaçaklarının önlenmesi veya en aza indirilmesi ile birlikte atık enerjinin geri kazanılması, koje- nerasyon sistemleri gibi konulardaki çözümleri bünyesinde içeren; projelerin KDV hariç toplam yatırım bedeli en fazla 5 milyon TL olması durumunda proje bedelinin en fazla %30’u hibe ile; elektrik üretim faaliyeti gösteren lisans sahibi tüzel kişiler dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri 500 TEP (ton eşdeğeri petrol) ve üzeri olan ticaret ve sanayi odası, ticaret odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren ve her türlü mal üretimi yapan endüstriyel işletmeler VAP desteklerinden yarar- lanabilirler. Bu projeden yararlanmak için ‘Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi Başkanlığı’na başvuruda bulunabilinir. 3. Beşinci Bölge Teşvikleri Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan- lığı’nın onayına istinaden, yıllık asgari 500 TEP enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştiri- lecek, mevcut duruma göre en az %15 oranında enerji tasarrufu sağlayacak şekilde tasarlanan enerji verimliliğine yönelik yatırımlar, yapılacağı bölgeye bakılmaksızın 5. Bölgede yapılacak olan yatırımlara sağlanan teşviklerden faydalanabileceklerdir.