Enerji ve Çevre Dünyası 183. Sayı | Doğalgaz Dergisi 240. Sayı(Temmuz 2023)

59 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Temmuz / 2023 RAPOR yılı için gerçekleşen kapasite girişleri de aylık olarak modele girdi olarak sağlan- mıştır. Bahsi geçen kurulu güçlere, geç- miş ön lisans (YEKDEM kapsamında) ve YEKA ihalelerinde dağıtılan kapasi- telerin başarıyla devreye alınmış ve ben- zer yeni ihalelerin yürütülmüş olduğu varsayımları ile ulaşılmıştır. Elektrik talebi, yakıt maliyetleri ve diğer kay- nakların kurulu gücü gibi etmenler ise gerçekleşen seviyeleriyle aynı olarak kullanılmıştır. Rüzgâr ve Güneşin Olmadığı Senaryo: Bu senaryo kapsamında rüz- gâr ve güneş yatırımlarının gerçekleş- mediği, bunların yerine gerçekleştirile- memiş termik enerji santral projelerinin işletmeye alınmış olduğu varsayılmıştır. Bu amaçla geçmiş proje ilerleme rapor- ları incelenmiş ve buradaki verilerden hareketle senaryo içerisinde yaklaşık 3,1 GW ek doğal gaz, 3,3 GW ek yerli kömür ve 4,5 GW ek ithal kömür sant- ralinin devrede olduğu varsayılmıştır. Modellemeye girdi sağlayan diğer tüm parametreler için gerçekleşen değerler kullanılmıştır. Senaryolarda dikkate alınan 2022 yılı başındaki kurulu güç varsayımları Şekil 1’de gösterilmektedir. Çalışmada oluşturulan bu iki senaryo, elektrik üretim karışımı, üre- tim maliyetleri, ithalat maliyetleri ve karbon emisyonları gibi çeşitli paramet- reler üzerinden karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Simülasyonlar, AVIEW Market- SIM2 modeli kullanılarak yapılmıştır. Model kapsamında, saatlik düzeyde merit-order oluşturulmakta ve arz-ta- lep her saat için kesiştirilmektedir. Analiz kapsamında model, gerçekle- şen verilerle (saatlik talep, yenilenebilir enerji üretimi, aylık yakıt maliyetleri vb.) geçmişe dönük olarak çalıştırıl- mış, model sonuçlarının gerçek piyasa koşulları ile tutarlılığı kontrol edilerek, kalibrasyonu sağlanmıştır. İncelenen her iki senaryo için değerlendirilen varsayımlar geriye dönük olarak çalış- tırılan bu model üzerine yansıtılmıştır. Bu hesaplamaların sonucunda elektrik üretim karışımı, ithal yakıt maliyetleri, piyasa fiyatları ve emisyon miktarları gibi senaryo sonuçları ile gerçekleşen veriler karşılaştırmalı olarak değerlen- dirilmiştir. Modelin çalıştırılmasında göz önüne alınan bir başka nokta ise 2022 yılında doğal gaz tedarikinde yaşanmış aksamalardır. İlk olarak 2022 yılı ilk çeyreğinde İran’dan ithal edilen doğal gaz tedarikinde beklenmeyen kesintiler meydana gelmiş ve bu nedenle sana- yide ve elektrik santrallerinde %50’lere varan bir doğal gaz kesintisi gerçek- leşmiştir. Bu durumun senaryolardaki yansımaları aşağıdaki gibidir: Rüzgâr ve Güneşin Fazla Olduğu Senaryo: Senaryo kapsamında doğal gaz üretimi normalden düşük olduğun- dan, bu dönemde gerçekleşmiş doğal gaz kesintisinin yansıtılmasına gerek kalmamıştır. Bu nedenle, bu senaryo kapsamında model doğal gaz kesintisi olmadan çalıştırılmıştır. Rüzgâr ve Güneşin Olmadığı Senaryo: Doğal gaz kaynaklı elektrik üretiminin gerçekleşen seviyelere yakın olması nedeniyle, doğal gaz tüketimi de gerçekleşen miktara benzer bir hacimde gerçekleşmiş ve bu nedenle doğal gaz kesinti miktarı reel durumdaki kesinti miktarıyla aynı olarak uygulanmıştır. n Şekil 1. 2022 yılı başı itibarıyla gerçekleşmiş ve modellenmiş kaynak bazlı kurulu güç verileri