25 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Mayıs / 2024 MAKALE 1.GİRİŞ Doğal gaz dağıtım şirketlerinin başta gelen yükümlülüğü, sorumluluk alanı içerisindeki abone ve serbest tüketicilerin dağıtım şebekesine “erişimini” sağlamak ve doğal gazın bu tüketicilere satışı ve teslimi ile ilgili hizmetleri yerine getirmektir.1 Dağıtım şirketleri bu hizmeti yerine getirirken müşterilerinin doğal gaz tüketimini izleyebilmek ve faturalandırabilmek için müşteri adresine bir doğal gaz sayacını tahsis etmekte ve cihazın takibi sorumluluğunu yüklenmektedir. Söz konusu doğal gaz sayacına dışarıdan bir takım müdahalelerde bulunulabilmektedir. Bu müdahalelerden sayacın devlet mührünün kırılması hususunun Türk Ceza Kanunu ve Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında irdelenmesi gerekmektedir. Zira yargı makamları tarafından sayaç ve mührün mahiyeti konusunda yanılgıya düşülebilmektedir. Bu durum ise mühür kırma suçu açısından gerekli soruşturma ve kovuşturma yapılamaması sonucu doğurDoğal Gaz Sayaçlarında Mühür Bozma Suçu Üzerine Hukuki İnceleme maktadır. Bu sebeple aşağıda ayrı ayrı başlıklar halinde sayaç, mühür ve bu konulardaki mevzuat hükümleri ayrıntılı olarak izah edilecektir. 2. DOĞAL GAZ SAYACI Doğal gaz sayacı; Müşterilerin doğal gaz tüketimini ölçen, Ölçü Aletleri Mevzuatına göre piyasaya arz edilmiş ve dağıtım şirketinin sistemine uyum sağlayan sayacı ifade etmektedir.2 Müşteriler abonelik sözleşmesini imzalayarak doğal gaz kullanımına başlayabilmektedir. Dağıtım şirketi ise doğal gaz sayacı ile müşterinin doğal gaz tüketimini tespit etmektedir. 2.1. Ölçü ve Ayarlar Kanunu Kapsamında ki İnceleme Ölçü ve Ayarlar Kanunu’nda “Ölçü aleti” “Ölçü işleminde kullanılan araç, sayaç ve gereçleri ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır.3 Tanımdan da anlaşılacağı üzere doğal gaz sayacı bir ölçü aletidir. Ölçü aleti olmasının anılan kanuna göre bir takım özellikleri ve sonuçları vardır. Nitekim ölçü ve ölçü aletleri üretilmeden önce özellikleri imalatçısı tarafından bir “teknik dosya” da belirtilir.4 Ayrıca Ölçü ve Ölçü Aletleri Tip Onay Yönetmeliği kapsamında AT Tip Onay belgesi düzenleyerek Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından AT Tip Onayı almaktadırlar.5 Teknik dosyada ve AT Tip Onayı belgesinde bulunan unsurlardan bir tanesi de mühürlerin özellikleri ve bulunduğu yerlerdir. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı AT Tip Onayı verirken damga planlarını da onaylamaktadır. Söz konusu onaylar alındıktan sonra üretici tarafından sayaç yapımına uygun malzemeler seçilmekte ve sayaçların farklı parçaları ayrı ayrı üretilmektedir. Bu parçalar gaz akışını ölçmek, kayıt etmek ve kullanıcıya sunmak için gerekli olan bileşenlerdir. Akabinde parçalar kalite kontrolden geçerek standartlara uygunluğu kontrol edilmektedir. Nihayetinde üretim sürecinin son aşamasında sayaçlar teste tabi tutulmaktadırlar. Bu testlerin mevzuattaki karşılığı “muayene” dir. Bunlar ilk muayene, periyodik muayene, ani muayene, şikâyet muayenesi ve stok muayenesi olarak ayrılmaktadır.6 İlk muayene, periyodik muayene ve ani muayene sonucu doğru oldukları anlaAV. BURAK AYTEKİN Başkent Doğalgaz Dağıtım GYO A.Ş. 1. YAYLA Ahmet, İdarenin Doğal Gaz Piyasasını Düzenleme Faaliyeti, Onikilevha Yayınları, İstanbul, 2013, s.154 2. Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği md. 4/28 3. Ölçü ve Ayarlar Kanunu md. 4 4. Ölçü Aletleri Yönetmeliği md. 17 5. Ölçü ve Ölçü Aletleri Tip Onay Yönetmeliği md. 4 6. Ölçüler ve Ayar Kanunu md. 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=