26 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Mayıs / 2024 şılan ölçü aletleri damgalanmaktadır. Damgalama ise aynı kanunda “Muayene sonunda uygun olduğu anlaşılan ölçü ve ölçü aletlerinin üzerine konulan umumî ayar işaretini” ifade etmekte şeklinde tanımlanmıştır.7 Montajı yapılan parçaların daha sonra damga planına uygun şekilde yetkili kişiler tarafından mühürlenmesi işlemi yapılmaktadır. Yani üretimi tamamlanan ve doğru olduğu tespit edilen doğal gaz sayaçları T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından damgalanmakta ve mühürlenmektedir. Mühür, bir şeyin yapılmaması ya da nasıl yapılması gerektiği yönünde kamunun iradesini ortaya koymaktadır.8 Mühürleme iradesinin amaçlarından biri dışardan istenmeyen müdahalelere açık yerlerin kapatılması ve emniyete alınmasıdır. Diğer amacı ise sayacın doğru ölçüm yapılmasının sağlanmasıdır. Bu nedenle mühürleme yetkili kişiler tarafından yapılmakta ve doğru ölçüm yapılmasını ve enerji tüketiminin adil bir şekilde kaydedilmesini sağlamaktadır. Nitekim Resmi Mühür Yönetmeliği’nde3 mührün tanımı ve kullanım yetkisi “Resmi mühür; yapımına 3’üncü maddede belirtilen mercilerce karar verilip, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü‘nce imal ve tescil edilen ve resmi mühür beratı ile birlikte kullanılma imkanı olan bir araçtır.” şeklinde düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 3 üncü maddesi ise “Resmi Mühürler yalnızca kuruluş kanunları ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri gereği kendilerine kamu görevi verilmiş kurum veya kuruluşlarca kullanılabilir.” hükmüne amirdir. Doğal gaz sayaçlarında söz konusu amaca hizmet eden mühürler imalat aşamasında tele takılan kurşunun sıkılması suretiyle yapılmaktadır. Mühürler üzerlerinde tarih barındırmakla birlikte çıkarıldığında tahrip olan bir özelliğe sahiptir. Yine mühürler doğal gaz tüketim miktarını gösteren numaratör kapağı ile sayaç içerisinde bulunan donanımlara erişimin sağlanabileceği eklem noktalarına takılmaktadır. Söz konusu mühür ölçü aletinin esaslı bir unsurudur. Zira mühre müdahale edilmiş olması artık söz konusu aleti ölçü aleti olmaktan çıkarmaktadır. Nitekim Ölçüler ve Ayar Kanunu’nun “Yasaklar” başlıklı 14 üncü maddesinin “d” fıkrasıyla “Damgası kopmuş, bozulmuş, periyodik muayene zamanında müracaat edilmemiş veya damga süresi geçirilmiş veya damgaları iptal edilmiş ölçü ve ölçü aletlerinin kullanılması, satışa arzı veya satılması, alım satım yerlerinde bulundurulması,” yasaklanmıştır. İzah edildiği üzere doğal gaz sayaçlarının üretim aşamasında mühürlenmesi, sayaçların güvenilirliğini ve doğru çalışmasını sağlamak için çok önemli bir adımdır. Bu sebeple yalnızca yetkili makamlar veya onların yetkilendirdiği kuruluşlar tarafından yapılmaktadır. Ayrıca mühre müdahale dağıtım şirketinin tüketimi doğru izlemesini ve faturalandırmasını engellemektedir. Yine müdahale sayacın ölçü aleti olma vasfını ortadan kaldırdığı gibi güvenliğini ihlal etmekte ve kamu güvenliğini tehlikeye atmaktadır. 2.2. Doğal Gaz Piyasası Mevzuatı Kapsamında ki İnceleme Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Sayaç: “Müşterilerin doğal gaz tüketimini ölçen Ölçü Aletleri Mevzuatına göre piyasaya arz edilmiş ve dağıtım şirketinin sistemine uyum sağlayan sayacı” ifade eder şeklinde tanımlanmıştır.10 Akabinde sayaçların mülkiyeti dağıtım şirketine verilerek11 “takılması, sökülmesi, değiştirilmesi, kontrolü ve benzeri her türlü işlem” dağıtım şirketinin sorumluluğuna tabi tutulmuştur. Bunun yanında müşterinin sayaca hiçbir şekilde müdahale edemeyeceği ve sayaçlara dışarıdan yapılan müdahale sonucu oluşacak zarar ve ziyanın müşteri tarafından karşılanacağı hüküm altına alınmıştır. Yine Yönetmeliğin “Tüketimlerin tespit edilmesi, tahakkuk ve faturalandırma” başlıklı 48 inci maddesinde “Dağıtım şirketi, tüketicilerin sayaç endekslerini müşteri bazında bir önceki okuma tarihine göre artı-eksi beş günden fazla sapma olmayacak şekilde, aylık okur veya okutur.” hükmüne amirdir. Bunların yanında “Sayaçların kontrol edilmesi” başlıklı 43 üncü madde ile dağıtım şirketinin sayaçların sağlıklı işleyişini bir yılı geçmemek kaydıyla düzenli olarak kontrol edeceği hüküm altına alınmış ve maddenin devamında ise “Dağıtım şirketi, sayaçları gerekli gördüğü zamanda müşterinin nezaretinde olsun veya olmasın her zaman kontrol edebilir.” hükmüne yer verilmiştir. Son olarak Yönetmeliğin “Kalibrasyon ve ayarlar” başlıklı 68 inci maddesi ile “Dağıtım şirketi, sayaçların muayenesi ile tamir ve ayar işlemlerini, Ölçü Aletleri Mevzuatına göre yapar veya yaptırır. Sayaçların mevzuatta belirtilen periyotlara ve üretici firmaların tavsiyelerine uygun olarak kalibrasyonunu yapar, rapor tutar ve muhafaza eder.” hükmü yer almaktadır. Dağıtım şirketlerinin doğal gaz tüketimlerini sayaçlar üzerinden tespit 7. Ölçüler ve Ayar Kanunu md. 4 8. Özbek Veli Özer, Ekonomik Ceza Hukuku İkinci Kitap: Özel Hükümler, 1. Bası, Ankara 2021, sayfa 477 9. 12.09.1984 Tarihli Resmi Gazete, Sayı:18513 10. Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği md. 4/28 11. Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği md. 40 MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=