KİTAP TANITIMI Bugün Türkiye’de ve dünyada kurumların yaşadığı iflas, skandal ve çöküşlerin temelinde, ilk anlarda söndürülemeyen risk kıvılcımlarının daha sonra neden olduğu orman yangınları yer alıyor. Belli bir büyüklüğe ulaşan ancak bir sonraki etaba geçemeyen kurumların da aşamadığı engeller gene aynı riskler. Murat Belen Yazarın bu konuyla ilgili farkındalığı, kendisine birden fazla ülkenin eşzamanlı genel müdürlüğü ve uluslararası bölge müdürlüğü verildiği dönemde hızla artmaya başladı. İlerleyen yıllarda CEO’luk görevi ve yönetim danışmanlığı çalışmalarında konulara daha objektif bakabilmeye başladı. Şimdi amacı, uzun zaman harcayarak, hatta bazen deneye yanıla öğrendiği ve kendi kendine sıklıkla "Keşke birileri bu konularda bana biraz yol gösterip omuzumu dürtseydi..!" dediği konuları fayda odaklı bir paylaşım halinde bu çalışmada sunabilmek. Yönetimin önemsemediği bir konu ekiplerinin de önceliği olmuyor. Risk yönetiminin kişisel bir çabadan ziyade bir ekip kültürüne dönüşebilmesi için performans değerlendirmesinde risk yönetim kriteri olması gerekiyor. KPMG ‘nin yayınlamış olduğu " Expectations of Risk Management Outpacing Capabilities" raporu şirketlerin sadece %16 sının, farklı bölümlerindeki risklerle (üretim, satış vb..), ilgili çalışanlarının performans göstergeleri arasında bir bağ olduğunu gösteriyor. Yani şirketlerin %84 ü riski yönetirken gerçek kişilerle ilişkilendirmiyor. İşte! Tam da bu sebeple yazar, bu kitabı yöneticiler ve yönetim kurullarının ekiplerinde oluşturabileceği önemli etkiyi ve farkındalığı dikkate alarak yazmış. Riskle ilgili tanımlamalarda en sık rastlanan ortak nokta "bilinmeyen" kavramıdır. Bir fikir, bir aksiyon ya da bir operasyonun bilinmeyenleri olması aslında ona tam odaklanılmadığının da bir göstergesidir. Yani, bir riskin yapıya hasar verme olasılığı, yönetimin o konuya odaklanabilmesi oranında azalacaktır. Elbette odaklanmanın ilk gereksinimi "farkında olabilmek"tir. Yöneticilerin ortak ve en büyük zaaflarından biri işte bu noktada kendini gösterir. Çoğunluğun, "evet, kuruluşumuzda ve yönetimimde olan her şeyin farkındayım" cevabını vermesi sürpriz olmayacaktır. Ancak, farkında olunduğu düşünülen konular arasında kaçının detaylarına tam hakim olunduğu kendi başına bir bilinmeyendir. Diğer yandan unutulmamalıdır ki bir yöneticinin gerçek anlamda odaklanabileceği konu sayısı da sınırlıdır. O halde çözüm nedir? Her zaman en basit ve en etkili çözüm, önemli ve risk içeren konuları "checklist" ler yardımı ile periyodik olarak izlemektir. Periyotlar konuların önemine ve oluş sıklığına göre farklılık gösterebilir. Önemli olan, yöneticinin analiz ve karar verme süreçlerine ayırması gereken zamanı ve zihinsel etkinliği artırarak en doğru ve hızlı kararları alabilmesini sağlamaktır. "Risk Yönetimi"ni temel riskleri yönetebilmek adına uygulamakta olan bir kuruluşta dahi, en yetenekli ve tecrübeli yöneticinin bile günlük tempoda fark edemeyeceği riskler farklı bir sınıf oluşturur. Bu sınıftakiler, risk olarak algılanmadıkları için tehlike oluşturmaya devam edeceklerdir. Bunu yazar, uzun yıllar süren yöneticilik ve CEO ‘luk dönemlerinin önemli bölümünde bizzat yaşamış. Bu nedenle, "geri dönebilsem neyi farklı yapardım ?" sorusundan hareketle, "şirket karlılığına" olumsuz etkileyebilecek hususları, ilk bölümde, risk kontrol ve ölçüm listeleri olarak sunuyor. Yazarın "Kontrol listeleri" olarak adlandırdığı bu çalışma yöneticiye, en yoğun döneminde dahi bir pusula niteliğinde yol gösterir. Bir pilotun uçağı ve uçuşu takip etmesini sağlayan hayati göstergeler gibi zaman kazandırır, öncelikleri gösterir, önlemler almasını sağlar. Bunlar: İnsan Kaynakları kontrol listesi; Takım seçiminin ve ilgili performans ölçümünün doğru yapılmamasından kaynaklanan riskleri minimuma indirir. Pazarlama kontrol listesi; Pazardaki ve sektördeki gelişmeleri ya da değişimleri yakalayamamanın doğuracağı riskleri engeller. Satın Alma ve Tedarik Zinciri kontrol listesi: Birçok sektörde satış fiyatlarının düşüş eğiliminde olduğu günümüzde temel maliyetleri azaltmayı hedefler. Yönetim (İcra) Kurulu kontrol listesi; bir kuruluşta çok başlılığın neden olabileceği potansiyel risklere meydan vermemek, yöneticilerin saygınlığını erozyona uğratmamak ve yersiz yönetim kurulu müdahalelerini ortaya çıkarmak için oluşturulur. Satış kontrol listesi; ciro ve pazar payı artışlarına zara verebilecek satış zaaflarını ortaya çıkarmaya yardımcı olur. Üretim kontrol listesi; kalitenin sürekli kontrol altında tutulmasını ve ilgili konularda optimizasyon yapılabilmesini destekler. Finans kontrol listesi; nakit akışı, tahsilat takibi, riskli müşteriler vb. takibinde ‘kilit performans göstergeleri’ vasıtası ile erken uyarıları destekler. Hukuk kontrol listesi; sözleşmeler ve hukuksal dokümantasyon eksikliğini önlemeyi hedefler. Kitabın en önemli ve farklı özelliği size kendi risk haritanızı oluşturma olanağı, hatta görevi, veriyor olmasıdır. Kitapta, yukarıda sayılan 8 kontrol listesinin her birinin altında 6 ‘şar performans/durum kriteri yer almaktadır. Bunlar değerlendirmenin ölçme&değerlendirme unsurlarıdır. Yönetici ve veya yönetici grubu, tanımlanmış olan bu listelerin alt detaylarını inceleyerek durumunu puanlayacak, takiben grafik bir ortamda (risk haritası) gelişmeye açık olan alanlarını saptamış olacaktır. (Ölçme + Değerlendirme + Geliştirme) Ve kitabın diğer bir örtülü yararı, size ve yönetici arkadaşlarınıza hem şirketinizi hem de birbirinizi daha yakından ve daha doğru tanımanızı sağlayacak olmasıdır. Yazar, "Belen Consulting" adlı kuruluşu ile yönetici ve/veya şirketlere bu çerçevede danışmanlık ve eğitim hizmetleri de sunmaktadır. n Yönetirken Risk’siz misiniz? 29 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Temmuz / 2024
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=