54 vakti müdahale aracının projektörü gibi bir ışık kaynağından aydınlatıldığı sürece sistemin bazı kısımları enerjili kalmaya devam eder. Tipik bir elektrik veya gaz hizmetinin aksine, bir PV dizisinde tek bir kesme noktası bulunmaz. UL 1741 ve EN 62109-2 standardı ile sistem üzerindeki enerji inverterden hızlıca kesilerek müdahaleye gelen itfaiye personelinin elektrik tehlikelerine maruziyeti azaltılması hedeflenmektedir. IEC 62109-2 (Safety of power converters for use in photovoltaic power systems. Particular requirements for inverters) IEC Artık Akım Dedektörü (RCD) gereksinimlerini kullanarak şok tehlikesine karşı korumayı sağlar. Bu standarda uygun ekipmanın, kaçak akım değeri eşik sınırı aştığında, invertörün PV dizisini AC şebeke bağlantısından ve toprağa olan bağlantısında ayırması (izole etmesi) gerekmektedir. Bu konu ile ilgili olarak NFPA bünyesinde aşağıda sıralanan düzenlemeler yer almaktadır. • NFPA 1 (Fire Code) Bölüm 11’de fotovoltaik panellerin olası bir müdahale personelinin yangında çatıya erişimi veya çatı kaplamasından bina içine müdahalesini engellememesi başta itfaiye personeli olmak üzere müdahale edenlerin elektrik şokuna maruz kalmaması için gerekli tanımlamaları yapar. Benzer tanımlamalar düz araziye kurulu enerji sistemleri, bu sistemlerin çevresindeki mesafeleri, bitki örtüsünün temizlenmesini ve alanın güvenliğini tanımlar. • NFPA 70 (National Electric Code) madde 690-691 hem bina üstlerine kurulu, hem zemine kurulu sistemlerin elektrik enerjisini güvenli iletimi ve işletilmesi ile ilgili tanımları içerir. • NFPA 70B (Recommended Practice for Electrical Equipment Maintenance) 33. Bölüm endüstriyel tip ekipmanın kullanımında bozulan veya kusurlu çalışan fotovoltaik panel, bağlantı kabloları, inverter ve diğer ekipmanın kontrol ve bakım programları hakkındaki önerileri sunmaktadır. • NFPA 855 (Standard for the Installation of Stationary Energy Storage Systems) fotovoltaik sistemin ürettiği enerjinin depolanması halinde oluşabilecek tehlikeleri tanımlamaktadır. • NFPA 5000 (Building Construction and Safety Code) bina çatılarına kurulacak panelleri monteleme ve rüzgar yüklerine direnç hesapları, sismik sarsıntıda binaya olan etkilerine yönelik hesap ve değerlendirmeleri tanımlamaktadır. • NFPA 1 Fire Code içeriğinde bahsedildiği üzere, itfaiyecinin enerjiyi kestikten sonra çatıda duman tahliyesi için açıklık oluşturmak ve panellerin etrafına güvenli erişim (yürüme) güzergahı ile düzenlemeler vardır. Panellerin yan yana en fazla 46 metre monte edilebilir. Çatıda duman tahliye tertibatı yoksa Şekil.2’de gösterildiği biçimde iki panel sırası arasında 2,5 metre boşluk bırakılması gerekir. Eğer, çatıda duman tahliye kapakları mevcutsa, Şekil.3’de gösterildiği biçimde iki panel sırası arasında 1,25 metre boşluk bırakılması gerekir. TARTIŞMA VE SONUÇ Gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan ülkelerin hemen hepsi söz konusu teknolojiye yatırım yapmaktadır. Çalışmada bahsi geçen standartlar incelendiğinde, günümüzün teknolojik birikimi, hesaplama gücü ve iletişim hızına rağmen verimlilik ve güvenli işletme konularında tüm paydaşlar tarafından uluslararası kabul gören bir düzenleme henüz yürürlükte değildir. Tam ölçekli deneyler ile sistemin genel tepkisi ve dayanımının araştırılmasına ihtiyaç vardır. Panel dizileri arasında bırakılacak boşluk, yanmaz malzemeden bariyer oluşturma, çatı kaplamasının yanmaz malzeme ile izole edilmesi veya çakıl taşı ile kaplanması gibi zarar azaltıcı önlemlerin yanı sıra, yanmaz arka yüzey panelleri, panel ile çatı yüzeyi araŞekil 2. Panel dizileri arasındaki boşluğun gösterimi Şekil 3. Panel dizileri arasında yer alan duman tahliye menfezlerinin ve yürüme yolunun gösterimi DOĞALGAZ VE ENERJİ • Ekim / 2024 MAKALE
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=