56 Naci ŞAHİN Genel Müdür FRİTERM Termik Cihazlar Sanayi ve Ticaret A.Ş. Benef/t;s af turblne inlet alr•coollng, ltis app/lcatlon to lnstalled plants and features lncreasing the combustion turbine inlet airflow rate is a common modification to increase the power and net efficiency ofpower-generating equipment, including automotive engines with inlet air compressors (turbos) and power-producing combustion turbines with supercharging or inlet air-cooling. There are many designs available for combustlon turblne inlet air-cooling. lnltially, many turblnes/generating systems were implemented without CT/AC (combustion turblne inlet alr ehiller) due to reduce installation costs and current sufficlent capacity. Conslderlng furtherproductlon demand, energyproductlon can be increased by 10-26% especially in summer periods through inlet air coollng without building supplementary units. Later installations took beneflt of evaporatlve media, direct coo/ing wlth coollng 1/quid or ehiller set and a secondary cool/ng 1/qu/d and coo/lng battery combinatlon. Coollng battery comblnatlons provldes important advantages to energy storing systems in lce/water forms. Thls article Is lntended to provide some of the lnformatlon that needs to be consldered in applylng technologles to combustlon turblne inlet air- cooling (CTIAC) systems. f J \ c:ffiı2 rrı r r r:r \uf, ı" Türbin Giriş Havası Soğutması (CTIAC) ile kapasite nasıl ve hangi ölçülerde artmaktadır? Türbin-jeneratör sistemlerinin hemen tümü sabit volumetrik akışa sahiptir. Bu özellik nedeniyle soğuyan havadaki yoğunluk artışı sistemin giriş havasının ağırlıkça artmasına bunun sonucu olarak da türbin-jeneratör sisteminin enerji üretim kapasitesinin artmasına yol açmaktadır. Türbin-jeneratör sisteminde özellikle yaz aylarında büyük kapasite kayıpları ortaya çıkmaktadır. Giriş havasını soğutma için kullanılan tüm ilave parazit güç göz önüne alındığında dahi giriş havası soğutması üretilen enerjiyi artırmakta ve ısıyı düşürmektedir. Giriş havası sıcaklığı düştükçe hemen hemen lineer olarak enerji üretim kapasitesi artmakla birlikte buzlanma riski oluşmaması için hava sıcaklığı yaklaşık 5-6 °C'ların altına inmeyecek şekilde dizayn yapılmaktadır. Aşağıda giriş havası sıcaklığına bağlı olarak türbin kapasitesi ile ısı üretiminin değişim eğrisi Şekil 1'de, ayrıca Lincoln, Nebraska'da kurulu bir GE Frame 7B türbini için giriş havası sıcaklığına bağlı bir enerji üretim kapasitesi ölçüm değerleri Şekil 2'de verilmektedir. 1 ,2 1, 1 ·e ,::, .§ ,::, 0,9 0,8 0,7 10 Nominal Kapasite Noktası 15°C 20 lsı Üretimi Kapasite 30 40 Kompresör Giriş Hava Sıcaklığı 50 ENERJi & KOJENERASYON OONYASI Şekil 1. Hava giriş sıcaklığına bağlı türbin kapasitesi ve ısı üretim oranı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=