32 GÜNCEL /AGENDA Sergide yer alan firmaların yetkililerinden Kojenerasyon sektörüniin gelişimi için beklentilerini ve Türkiye enerji üretimi içinde kojeııerasyonun payının artması için nelerin yapılması gerektiği konusundaki diişünceleriııi aldık. Aksa Jeneratör San A.Ş. ı Mııraı Dönmez AKSA olarak, Türkiye'de doğal gaz kullanımının artacak olması, kojenerasyon tesislerinin yüksek verimle çalışan tesisler olmaları, elektrik ve ısı enerjisinin tek yakıtla elde ediliyor olması, sistemlerin egzoz emisyon değerlerinin düşük olması, sistemlerin üretim yerlerinde kurularak iletim kayıplarının en az düzeye ıılil BORUSAN � GÜÇ SİSTEMLERi lııiiiiil Borıısaıı Güç Sistemleri Serdar Yıldız Ekonomik krizin son bulmasına rağmen, üretimde eski tempoya ulaşılamaması enerji açığını gizliyor ve elektrik arzında fazlalık varmış görünümünü veriyor. Ancak kriz döneminde maliyetlerini düşürmek için yoğun çaba sarf eden firmalar, proseslerinde ısı kullanmanın da sağladığı avantajın da etkisiyle kojenerasyonu tercih ettiler. Kendi enerji sistemlerini kuran bu firmalar, enerji maliyetlerini yarıya düşürerek, rekabet edebilirliklerini artırdılar. Bu yatırımı yapamayan firmalar ise bu ortamda dezavantajlı duruma düştüler. Bugün için kojenerasyon yatırım maliyetlerinin düşük olması, ihracata dönük şirketler için çekicilik sağlıyor. Üstelik düşük kalan kur, maliyet - satış fiyatı arasında sıkışan firmalar için, bu tür maliyet azaltıcı yatırımları daha da cazip hale getiriyor. Bu şartlar altında 2004 yılında kojenerasyon sektörünün ekonominin üzerinde gelişme kaydetmesini bekliyoruz. Pazardaki güçlü ENERJi & KOJENERASYON OÜNYASI indiriliyor olması, dağıtım şebekelerinin yetersiz olduğu ülkemizde kullanıcıya enerji ihtiyacına paralel olarak enterkonnekte sisteme ilave bir alternatif sunması, kojenerasyon sistemi kullanıcılarının enerji maliyet girdilerini düşürerek içinde bulundukları sektör içinde yüksek rekabet gücüne erişiyor olmaları nedenleriyle kojenerasyon sektörünün önümüzdeki günlerde gelişeceğini düşünmekteyiz. Kojenerasyon sistemleriyle ilgili yatırımlar için teşvik edici yasa ve yönetmelikler çıkarılmalı, üretim lisanslarının çıkış süreleri azaltılmalı, Avrupa ülkelerinde olduğu gibi kojenerasyon üretimlerine yeşil enerji konumumuz ve doğal gaz boru hatlarının bir çok Anadolu şehrine uzanması veya yakın gelecekte uzanacak olması, kojenerasyon pazarı için önemli fırsatlar yaratıyor. Diğer taraftan, sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) veya sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) taşımacılığının başlıyor olması ve yeni yerel doğal gaz sahalarının bulunması da bu gelişimi destekliyor. Bu şekilde pazarın önümüzdeki 5 yıl içerisinde sürekli gelişeceğini tahmin ediyoruz. Diğer taraftan yakıt tercihinin, doğal gazdan yana ağırlık kazanması ile fue/ oilli sistemlerin kullanımının çok önemli miktarda azalmasını bekliyoruz. Avrupa'da geçerli olan çevre koruma stratejilerini destekleyen ve ülke ekonomisine birçok yönden katkı sağlayan bu tesis yatırımlarının teşvik edilmesi ve desteklenmesi gerekiyor. AB ülkelerinde bu destek ve teşvikler yasalarla düzenlenmiş durumda. Kojenerasyonun yaygınlaşması için ayrıca aşağıdakilerin yapılması gerektiğine inanıyoruz: a) Kojenerasyon sistemlerinin bir numaralı temiz yakıtı haline gelen doğal gazın ülke sathında temininin sağlanması için boru hattı projelerinin bir an önce bitirilmesi gerekiyor. b) Kojenerasyon ünitelerinin kredilerin geri ödemeleri tamamlanıncaya sertifikası verilmeli ve sertifikalı enerjiyi teşvik için kWh başına teşvik pirimi ödenmelidir. Kojenerasyon sistemlerinin desteklenmesi ile elektrik üretiminin yanı sıra ısı geri kazanımı ile elde edilen enerji için harcanan yakıt sarfiyat/arı ortadan kalkmış olacak, enerji, verimli bir şekilde kullanılacaktır. Kojenerasyon tesislerinin toplam elektrik üretimindeki payı arttırılmalı, kojenerasyon tesislerinde kullanılan yakıt bedelleri düşürülmeli, doğal gaz dağıtım ihaleleri hızlandırılmalı, doğal gaz kullanımı özendirilmeli, üretim fazlası enerjinin elektrik piyasasına satışı kolaylaştırılmalıdır. kadaryüzde 100 yatırım indirimi ve gümrük muafiyeti gibi ekonomik ve yasal desteklere gereksinim bulunuyor. c) Kojenerasyon sistemlerinin orta gerilim sistemine bağ/anmasına önem ve öncelik verilmeli, bu yöndeki işlemler kolaylaştırılmalı. Böylelikle, kojenerasyon sistemlerinde üretilen enerji fazlası elektriğin öncelikli olarak uygun şartlarda satın-alınması mekanizmasının geliştirilmesi ve uygulanması gerekiyor. d) Yüksek verimli kojenerasyon sistemlerini teşvik etmek için bu tesislerde üretilen elektriğin birimi kWh'i için destekleme primi verilmeli veya kojenerasyonda kullanılan yakıtın daha ucuza temini sağlanarak teşvik edilmelidir. Ayrıca uygulama çeşitliliğine destek verilmesi de önem taşıyor. ôrneğin • Hastane, toplu konut ve iş merkezlerinde kullanımın artması, • Doğal gazın dışındaki düşük kalorili yakıtlarda -bio gaz, çöplük gazıkullanımın teşvik edilmesi e) Sera gazlarını azaltma sorumluluğu çerçevesinde kojenerasyon sistemlerinin sağladığı C02 azalması göz önünde bulundurulmalı ve sağladığı emisyon avantajını refere eden bir prim sistemi de düşünülmeli.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=