34 GÜNCEL /AGENDA [SIEMENS) Sieınens A.Ş. Tamer Yöntem Ülkemizde 1980'/i yılların sonlarında başlayan kojenerasyon sektörü, önemini ve yatırımlarını sürekli arttırarak 19961998 arasında yıllık yatırım bazında zirveye ulaşmıştır. Bu tarihlerden sonra gerek ekonomik krizler, gerekse de doğal gaz arzındaki sıkıntılar, elektrik tüketimindeki azalmalar nedeniyle 2002 yılına kadar bir gerileme sürecine girmiştir. 2002 yılından sonra yeni düzenlemeler ile birlikte doğal gaz arzındaki artışlar ve sanayinin toparlanması neticesinde yatırımlar tekrar başlamıştır. Bizim beklentimiz, bu Turboınach Endüstriyel Gaz Türbinleri Ltd. Şti. Adnan Mehmet Demirci Türkiye 'de kojenerasyon tesisleri, doğal gazın ülke sınırlarımıza ulaşmasını müteakip, 1992 yılından itibaren yaygın olarak kurulmaya başlamıştır. özellikle elektrik ve ısı tüketim yoğun olan kağıt, tekstil, seramik, kimya ve gıda sektörlerinde firmalar, ihtiyaçları olan elektriği ve ısıyı düşük maliyette güvenilir olarak üretmektedirler. Kojenerasyon tesislerinde kullanılan ana ekipmanlar (Gaz Türbinleri ve Gaz motorları) belirli boyutlarda standart olarak üretilmektedirler. Fabrikalar bu boyutlardan kendilerine en uygun geleni seçmektedirler. Tabiatıyla seçilen ekipmanlar, her zaman tam fabrika tüketimleri ile örtüşmeyebilir. Bu durumda, sistem dizaynı yapılırken, ısı kullanımı baz alınmakta, fazla veya az gelen elektrik şebekeden alınmakta veya satılmaktadır. Yeni yönetmelikler ile bu alım/satımlar daha sistematik hale getirilmiştir. ENERJİ & KOJENERASYON DlJNYASI artışın 1-2 yıl içerisinde tekrar bir zirve yapmasını takiben bir miktar düşüşe geçeceği yönündedir. Bu düşüşün, ülkemizin ekonomik ve politik durumunda öngörülemeyen ölçüde değişiklik olmaması halinde, 2008-2009 yıllarında durması ve bu tarihlerden sonra gerek eskiyen ekipmanların değişimi ihtiyacı, gerekse de gaz dağıtımının daha da yaygınlaşması nedeniyle tekrar artışa geçmesini bekliyoruz. Serbest piyasa şartlarında kojenerasyonun önemini kaybetmeyeceğini, aksine önemini koruyacağını hatta arttıracağını tahmin ediyoruz. Türkiye'deki enerji üretimi içerisinde kojenerasyonun payının arttırılmasının en önemli yolu, devlet tarafından Türkiye ekonomisinin büyümesi için genel olarak üretimin büyümesi, üretimin de büyümesi için dış satış rekabetinin iyileştirilmesi gereklidir. Üretimde özellikle en önemli girdi olan enerji maliyetlerinin düşürülmesi için en iyi çözüm kojenerasyon sistemleridir. Türkiye'de yaygın olarak tercih edilen ve günden güne de daha çok yere ulaşan doğal gaz, kojenerasyon sistemleri için en güvenilir ve temiz yakıttır. Bu sebeplerden dolayı kojenerasyon sistemleri, ülkemizde yaygınlaşmaya devam edecektir. Firmalar kojenerasyon yatırımlarını, devletten herhangi bir maddi yardım almaksızın kendi imkanları ile kurmaktadırlar. Enerjinin tüketildiği yerde üretilmesi, hat kayıpları ve kaçak/ kayıpların azaltılmasında önemli bir görev üstlenmektedir. Ayrıca ilave enerji nakil hattı yatırımlarını da gerektirmemektedir. Firmaların tek isteği, bu tesisin irtibat/anacağı bir bağlantı noktasının tayin edilmesidir. Yukarıda belirtmiş olduğumuz hususların yanında aşağıdaki konularda da yeni çözüm önerilerinin getirilmesi kojenerasyonun ülke enerji üretimindeki payının artmasında önemli katkıda bulunacaktır. destekleme olmasa bile en azından yatırım yapacak şirketlere gerekli yatırım kolaylıklarının hem ekonomik, hem politik, hem de bürokratik yönlerden sağlanmasıdır. Bunu yapmanın en kolay yolu özelleştirmelerin derhal tamamlanması ve enerji piyasasının çok başlılıktan kurtarılarak, gerçek serbestlik verilmesidir. Ülkemiz gerçeklerinden dolayı bu serbestliğin belli bir geçiş süresi içerisinde ve gözetim altında sağlanması gerekmektedir. Burada uygulanması gereken prensip, maddi kaynakları ve kojenerasyona ilgisi olan şirketlerin önünün kesilmemesi, ancak doğal kaynakların da gereksiz yere heba edilmesinin önlenmesi ve çevreye duyarlılığın en azından Avrupa Birliği standartlarına çıkarılması olmalıdır. Firmaların fazla/az elektriği alım/satma konusunda daha esnek çözümlerin bulunması, Elektrik alım/satım prosedürlerinin daha pratik hale getirilmesi ve bir elektrik borsası oluşturulması, Lisans, ruhsat, teşvik işlemlerinin mümkün olduğunca basitleştirilerek, prosedürlerin daha sistematik ve hızlı hale getirilmesi, Yönetmelik/erin anlaşılır ve uygulanabilir hale getirilmesi, Kojenerasyon tesislerinin kullandığı yakıtlara, genel sistem verimi ve emisyon seviyeleri dikkate alınarak farklı fiyatların (bu uygulamalar yaygın olarak Almanya, İtalya ve İspanya'da yapılmaktadır) uygulanması. Yerli ekipman tedarikçilerinin ve mühendislik firmalarının desteklenmesi için teşvikli kojenerasyon yatırımlarında, yerli kapsam için Exim kredisi statüsüne yakın yerli finans imkanlarının sağlanması, Serbest tüketicilerin bir araya gelerek kojenerasyon kooperatifleri veya serbest tüketici kooperatifleri oluşturmaları için yönetmeliklerin çıkartılması, Serbest tüketici limitlerinin düşürülmesi, Elektrik dağıtım firmalarının veya perakende satış firmalarının bir kojenerasyon tesisine ortak olabilmelerine ait hükümlerin daha kolay hale getirilmesi.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=