Özkan AĞIŞ Türkiye Kojenerasyon Derneği Başkanı ELEKTRİK ENERJİSİ POLİTİKASINDA STRATEJİ KARMAŞASI 59. Hükümetin ilk icraat yılı olan 2003'te, Elektrik Piyasasının liberalleşmesi ve işlemlerin şeffaflaşması yolunda çok önemli adımlar atıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımızın katılımı ile EPDK, 01.03.2003 tarihli Abant toplantısında, Serbest Tüketici uygulamasını başlattı. Bölgesel tarifeler ilan edildi. Elektrik Üretim ve Otoprodüktör lisansları verildi. Dengeleme ve Mali Uzlaştırma tebliği hazırlandı. Serbest Elektrik Piyasası'nın biran önce hayata geçirilmesi için yasal alt yapı çalışmalarının büyük bir kısmı tamamlandı. Kanaatımızca Elektrik Piyasası'nın liberal karakterde oluşması, tüketiciye arz edilen elektrik kalitesinin düzeltilmesi ve fiyatının ucuzlatılmasına yönelik çalışmalar açısından 2003 yı l ı , ETKB ve EPDK'nın altın yılı olmuştur. 2003 yıl ında elektrikte, üretim kapasitesinin talebe nazaran yüksekliğ i de serbest piyasa uygulamalarında rahatlık yaratmıştır. Geçen yıl, Tedarikçilerle Serbest Tüketiciler arasında yapılan sözleşmelerde elektrik satış fiyatlarının, TEDAŞ sanayi tarifesine oranla %10-15 arasında ucuzladığını görüyoruz. Bu fiyat ucuzluğunu da Otoprodüktörler ve Otoprodüktör Grupları sağlamıştır. 2004 yılına geldiğimizde, 59. Hükümetimiz tarafından 'Elektrik Enerjisi Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi' adı altında bir takım çalışmaların hazırlandığını ve bu çalışmaların Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararı şeklinde uygulamaya konulmak istendiğini görüyoruz. Bu bağlamda, 18 Mart 2004 tarihinde adı geçen Strateji Belgesi yayınlanıyor. ETKB koordinasyonunda Strateji Belgesi toplantıları yapılıyor. 4628 ve 4646 sayılı Eletrik ve Doğal Gaz Piyasası yasalarında, Strateji Belgesi'ne göre yapılacak değişiklikler hazırlanıyor ve 26 Haziran 2004 tarihinde Başbakanlıktan TBMM'ye gönderiliyor. Bu yasa Taslağı, TBMM Teknoloji ve Enerji Komisyonu'nda tartışılırken Hükümet bu taslağı şimdilik kaydıyla askıya alıyor. Hükümetimizin bu çalışmalarının ne anlama geldiğini görebilmek için başa dönüyoruz ve 18 Mart 2004 tarihli 'Elektrik Enerjisi Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi'nin bize göre en önemli noktalarını bu sayımızdan itibaren incelemeye ve irdelemeye başlıyoruz: Strateji Belgesi'ne göre: 'Geniş dönemde arz açığının yaşanmamasını teminen yeterli miktarda ek kapasite sağlanması amacıyla gerekli önlemler alınacaktır.' Belgenin bu hükmü üzerindeki görüşlerimize göre: Türkiye'de elektrikte arz açığı mı var? Cumhuriyet'ten bu yana ilk defa Türkiye, 2002 yıl ında %28, 2003'te %24 ve 2004'te %20 üretim kapasitesi fazlalığını yakalamış bulunuyor. Bunun %10'unu Sistemin döner yedeği olarak düşünürsek, 2004 yılında yine de %1Oüretim kapasitesi fazlalığı var. Bu rahatlık, 5834 MW'lık Yap-İşlet (800) santralları ve toplam 4500 MW'lık Otoprodüktör/Otoprodüktör Grupları sayesinde sağlandı. Hükümet artık Yap-İşlet yatırımlarının istediği satın alma ve ödeme güvencelerini vermek istemediğine ve Otoprodüktör Gruplarına bazı sınırlamalar getirdiğine göre, 'yeterli miktarda ek kapasite sağlanması amacıyla geçici önlemler alınacaktır' cümlesinden, EÜAŞ'ın 1998'den beri durdurduğu doğrudan yatırımlara yeniden başlaması veya mobil santrallar benzeri geçici uygulamalara yasal zemin hazırlanması gayretleri seziliyor. Devletimiz 80 yıl devletçi yatırım politikaları uyguladı ve elektrik sıkıntılarını önleyemedi. Ne zaman ki Özel sektöre elektrik üretim tesisleri kurma yetkisi verildi (3096 ve 4287 sayılı yasalarla ve 85/9799 sayılı kararname ile), o zaman sıkıntılar kalktı. 4628 sayılı yasa ve onun getirdiği Liberal Elektrik Piyasası , elektrik arzında, daha da büyük rahatlık yarattı. 4628 sayılı yasa ve bu yasanın yarattığı otorite (EPDK), Özel Enerjiyi, rekabetçi/liberal çizgiye çekmede, bir takım sınırlamalara rağmen, başarılı bir yoldadır. EPDK'ya, elektrik üretim lisansı almak için başvuran 185 yatırımcıya , toplam 5250 MW'lık Hidrolik, Rüzgar ve Kojenerasyon Tesisi kurmaları için lisanslar verilmiştir. Lisans sahipleri, yatırımlarına başlamak için Hükümetimizden güven verici yatırım ortamını oluşturmasını beklemektedir. Yatırımcılara güven sağlanabilirse, 2007 yılına kadar 5000 MW'lık bu yeni kapasite Sisteme ilave edilir ve '2007 yılında elektrik sı kıntı ları yeniden başlayacak' endişesi ortadan kalkar. Ondan sonra da, cazip yatırım ortamının sağlayacağı momentumla, arz/ talep dengesinin gerektireceği yatırımların sürdürülebilmesi mümkün olur. Arz/talep dengesinin, güvenli döner yedekli olarak sürdürülebilmesi için kanaatimizce, ne EÜAŞ'ın yeni yatırım yapmasına ne de T.C. Hazinesi'nin yeniden borçlanmasına gerek yoktur. Özel Enerji Sektörü rüştünü ispatlamıştır. 1 O yılı aşan bir deneyimden kazandığı sinerji ile yeni tesislerin finansmanını sağlayacak, projelendirecek, kuracak ve işletecek güce ulaşmıştır. Bu nedenle, Strateji Belgesi, Özel Enerji Sektörü'ne güven veren, teşvik eden ve tıkanıklıkların önünü açan bir belge niteliğinde olmalıdır. Gelecek sayımızda, 'Strateji belgesi'nin Serbest Tüketici uygulamalarına koyduğu sınırları irdeleyeceğiz. Aydınlıklar ve esenlikler dileğiyle. STRATEGY COMPLICATIONS iN POWER GENERATION AND MARKETiNG Year 2003 wasfırsı year ofpeıforıııaııcefor tlıe ııeıv Goverıııııeııt. İıı tlıe same yeaı; tlıe opercıtioıı of Eligibility wcıs started far iııdustricıl Coıısıııııers. The Liceııces were issued ıo New Power Producers{IPP). Tlıe missiııg regulatioııs far the deve/opmeııt oftlıe Liberal Eııergy Market ıvere compleıed. Asa resul! oftlıe implemeııtatioıı ofthe power puclıasiııg coııtracts, iııdııstrial tariffi· were star/ad to be "iıı decliııing". in 2004, we observe t/ıat, Higlı Plaııııiııg Co111ıcil (YPK) decides and issues o ııew Decree under tlıe name of"Sırategies iıı Eııergy Reforms aıul PrivMizatioıı ". lıı tlıe /iııe witlı tlıe subjecı Decree, MENR set up ııecesswy ameııdmeııts in tlıe existiııg /aws No 4628 aııd 4646 whiclı are tlıe Electricity Market Law and Naıurelgas Market Law respectively aııd sııbnıitted ıo t/ıe Parliameııt. lıı tlıis arlicle, we starı to aııalyze tlıe imporıaııt ameııdmeııls iıı t/ıe Drajiaııd sıııııiı oıır commeıııs ıo your coıısideraıions . Referiııg ıo t/ıe "Strategies iıı Eııergy Reforıııs": lıı tlıe traıısition period, MENR slıa/l ıake tlıe ııecessaıy measures to e!imiııate aııy possible slıortage iıı ılıe power supply capacity. We can ııot ııııderstcıııd tlıe rea/ reasoıı belıind tlıis nıeasures. Is there aııy deficit in tlıe eııergy supply capacity? Jusı opposue, iıı oıır Eııergy Histoıy ,first time siııce 1923 ( thefoııııdatioıı oftlıe Tıırkislı Republic), Tıırkey eııjoys with 28 per ceııt sıııp/us capacity iıı power supply. Tlıefacı is ılıat, this capacity has beeıı aclıieved tlıaııks to B00 Power Plaıııs (5834 MW) aııd Autoprodııcers(4500 MW). Wefee/ tlıaı ılıe Goverııment tends ıo crecıte cı semi privcıte and semi public power geııeraıioıı model. We do 110/ ııeed ıo starı EÜAŞ iııvesımeııısfor power geııeratioııs. Because, tlıefırsı opercıtioıı year of ılıe liberal Electricity market was successfiıl. Tlıe RegıılcıtoıJı A ııthority (EMRA) 's perforıııaııs is peıfecı. New Liceııse Owııers are 011/y expectiııg ılıe eııcoııragiııg regulaıioııs aııd sııpporıs, ıo starı ılıeir iııvestmeıııs. in ılıe nexı article, we are going ıo discuss tlıe predicted coıısıııııption liıııitatioııs for tlıe Eligible Coıısıımers. ENERGY & ECOGENERA110H WORLD 3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=