Özkan AĞIŞ fü Jly K j r ·asyon Derneği Başkanı Strateji Belgesinin Tüketici Uygulamalarına Koyduğu Sınırlar Elektrik Piyasası Yasasının Liberal Ruhu İle Çelişmektedir. Geçen sayımızda Strateji Belgesi'nin getirdiği 'Yeterli Miktarda ek kapasite sağlanması amacıyla geçici önlemler alınacaktır' hükmü bütün boyutlarıyla incelenmiş, Türkiye'de son iki yıl içinde, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası ile oluşan ve gelişen serbest piyasa dinamikleri içinde kapasite sorununun çözülebileceği sonucuna varmıştık. Bu sayımızda da aynı belge'nin, Serbest Tüketici uygulamalarına getirdiği sınırlamalar üzerinde durmak istiyoruz. 'Strateji Belgesine göre, Serbest Tüketici limiti 2009 yılı başına kadar (yani daha 5 yıl) 7.8 GW saat alarak sabit kalacaktır. Belirlenecek bir takvim dahilinde 2009 yılı başından itibaren arz güvenliği dikkate alınmak suretiyle piyasa açıklık oranının 2011 yılına kadar% 100 oranına ulaştırılması hedefi çerçevesinde Serbest Tüketici limitleri indirilecektir.' Strateji Belgesi'nin bu hükmü 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası ile çelişmektedir. Yasa, geçici maddelerin dışında, hedef olarak% 100 liberal bir elektrik piyasasını göstermektedir. Strateji Belgesindeki gibi sınırlamalar Elektrik Piyasası oluşumunu geciktirmektedir. 1 Mart 2003'te EPDK, Serbest Tüketici uygulamasına başlamakla esasında, Serbest Elektrik Piyasasını da açıyordu. 1 Mart'ı takip eden 3 ay içinde, yılda 9 GW-saat'in üzerinde tüketim yapan Serbest Tüketiciler'le Tedarikçiler arasında pazarlıklar yapıldı ve hemen piyasa oluştu. TEDAŞ'ın tek terimli sanayi tarifesinden% 10-15 arasında düşük fiyatlarla ikili anlaşmalar yapıldı ve piyasada, 9 GW-saat'in üzerinde elektrik tüketen Serbest Tüketici kalmadığı için ikili anlaşmalar tamamlandı. Sonradan EPDK Serbest Tüketici limitini 7.8 GW-saat'e çektiği halde ikili anlaşmalar doyma noktasına geldi. Piyasada 7.8 Gwh elektrik kullanan başka endüstriyel tüketici kalmadığı için, bir ölçüde, Serbest Elektrik Piyasası kapanmış oldu. Halbuki, 4628 sayılı yasaya göre Serbest Elektrik Piyasasının giderek büyümesi lazımdı. Bu kemikleşmeden sonra serbest elektrik piyasasının profiline bir göz atalım: 2004 Haziran sonuna kadar Türkiye'de 72500 GW-saat elektrıküretilmiş. Bu üretim içinde serbest piyasaya sürülecek elektrik üretimi sadece Otoprodüktör ve Otoprodüktörler Grupları üretimi idi. Bunun da miktarı, 2004'ün ilk (9) ayı içinde 11813 GW-saat olmuş. Toplam tüketimin % 57'si sanayi tüketimi olduğunu göz önünde tutarsak, 41325 GW-saat'lik toplam sanayi tüketimi ile karşılaşırız. Yani Otoprodüktör üretimi ile sınırlı serbest tüketiciler pazarının toplam sanayi tüketimi içindeki payı% 28.S'dir. Serbest Tüketici karakterinde büyük sanayi yatırımları yapılmazsa, daha uzun yıllar bizim Serbest Elektrik Piyasası %28.5'un ötesine geçemeyecektir. Piyasa bu şekilde donunca elektrik fiyatında rekabet kalmayacak, bırakın elektrik fiyatlarının aşağıya çekilmesini, 1 Mart 2003'0 izleyen günlerde ikili anlaşmalarla kazanılmış olan%10-15'Iik fiyat indirimlerini, elastik deformasyonun zamanla düzelmesi gibi bu indirimler de, ortadan kalkacaktır. Bu durum elektrik piyasasının genişlemesini durdurduğu gibi, yeni elektrik üretim tesisleri yatırımlarını da durdurmaktadır. Yeni elektrik üretim tesisi yatırımcısı, yılda 7.8 GW-saat'in altında elektrik tüketen sanayicilere elektrik satamayacağına ve TEDAŞ'ın alabileceği 45 000TL'lık kWh alım fiyatı da maliyetini bile karşılayamayacağına göre yatırım niye yapsın? Serbest tüketici bariyerini 7,8 GW-saat'ten, örneğin 4GW-saat'e indirebilirsek en az 15 000 GWh'lık yeni bir tüketici pazarını elektrik üreticilerinin rekabetine açmış oluruz. Halen 150'ye yakın lisanslı Elektrik Üretim Yatırımcısı, projelerine başlamak için böyle bir kararı beklemektedir. Avrupa Birliği ülkelerinde bizdeki kadar yüksek serbest tüketici limiti kalmamıştır. Hatta pek çok ülkede de (Fransa, İngiltere,Almanya, Hollanda ve Danimarka'da) elektrik üreten tesis, kojenerasyon esasına göre dizayn edilip kurulursa, üretilen elektrik öncelikli olarak alınmakta hem de Devlet, üretilen elektriğe prim ödemektedir. Avrupa Birliği'ne giriş heyecanımızın bütün canlılığı ile sürdüğü şu günlerde, Avrupa Birliği'nin 1O yıldan beri uyguladığı ve her yıl biraz daha genişlettiği Serbest Elektrik Piyasası kural ve kurumlarının Türkiye'de de işletilmesini istemek sivil toplum örgütlerinin hakkı olduğu kadar görevidir de. Aydınlıklar ve esenlikler dileğiyle. Limitations in The 'Strategy Document' Fore The Eligible Consumers Contradict in The Spirit Of The Electricity Market Law. According ta 'Strategy Document' annua/ /imi/ ofconsıııııplion ta be Eligible Consıımers isfixed as 7.8 GW-/ıour ııp ta year 2009. Tlıis slipıılation is conlradicting in ılıe main concept ofılıeElecıricityMarket Law 4628. Becaııse ıhis law ıargets 100 percenl liberal market. This kind ofbarriers are delaying the formaıion and sııccessfiıl operaıion ofthe Market. EMRA started tlıe operation ofthe Eligible Consıımers in t/ıe Market on 01.03.2003. in facı, to oıır ıınderslanding, t/ıis was ıhe inaııguralion ofılıe free E/ectricity Market. in 3 monıhs,followingjirsı ıııarclı 2003, ali bilatera/ agreeıııenıs between E/ecıricity Sııppliers and Eligible Consıııners were compleıed and Marke! wasfıılly saturated. We noliced thaı, as a resul/ ofıhe competition in the bilaıeral agreemenıs, appr. 10-15% decline in the indııstrial consumers tariffs was recorded. Since ıhe capacity ofthe Eligible Consıımers was limited and Market was saıııraıed, EMRA had ıo redı.ıce the /imi/, down /o 7.8 GW-houı: This meası.ıre he/ped appr. 5% to enhence tlıe capacity of ıhe Markeı. This limiı sıi/1 seems ıoo high. JfEMRAfıırılıer redııces this limit down ta, for insıance, 4 GW-hoıır, ıhe new markeı, willı 1/ıe capacity of15000 GWh, wi/1 be creaıed. At ılıe moment, alınası 150 Planı licence owners one awaiting sııch a regıılation, in order to start their investmenıs. in the Eııropean Coııntries the limits to be an Eligible Consıımers have been lifleds. Furtherınore, soıne countries (France, UK, Gennany, Neılıerlands and Denmark) are encoııraging !he cogeneraıed energy. As Deınocralic Social Organizalion (Tıırkish Cogen Associaıion) we believe ıhat, on ıhe way ıo European Union, we we slıou/d update our discııssions and cooperation willı ılıe Offıcia/ Aıııhorilies, ıo keep ıhe operation ofthe markets asfree as possible. ENERJİ & ECOGENERATION WORLD 3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=