INTERVIEW / RÖPORTAJ ■ Sekonder yöntemler, yanma sağlandıktan sonra Turbocharger'dan 340 °C civarında dışarı atılan egzos gazlarındaki söz konusu NOx ve SOx emisyonlarının azaltılması yöntemleridir. Bu yöntemler ile egzos gazlarındaki SOx ve NOx emisyon değerlerinin, Türkiye'de geçerli olan hava kalitesini koruma yönetmeliğinde şart koşulan değerlerin de altında elde edilmesi mümkün olabilmektedir. Bunun çok güzel bir örneğini Şekil 5'de Wartsila'nın Almanya'da ---------= ır rnvrnrnMrnııı w�ıu� Co eııeratı'.on, Waste recoven, 1Renewa6(es &t On.-site §enerarion x ırateın-enrTe-chn-oıouv .__ _______,cnıbberı:...._______. Reference: Cerest.ıırln Krefeld, Germany Comblned electıiclty and heat productlon. 14MW electrlclty productlon and total elflclency above91 %. Şekil 5 The plantls equlpped wlth en advanced emtssion reductlon svstem to keep NOx andS0x emissi ons well below the strlct TA-lult llmlts. NOx Abatement Technology - SCR Selectlve Catalytlc Reductlon System Şekil 6 • CaCO3 Scrubbcr Kcy e .ığı Factors � G - Very good SO2 removal (90 8- -',) -Limestone used ns rcagcnt -�ıtost coınmonly used tcclınology with bo�er power plruıts -End-product is gypsunı • dı ffcı�nt disposııl or uıitiı.ation JX>SSıbilities e g in cement indıısuy -References: �lanisa. Turkey Şekil 7 bir şekilde amonyak enjekte edilir. Katalizörde gerçekleşen kimyasal reaksiyon sonucunda NOx gazları azot ve suya dönüşür. Bilindiği gibi her iki element havada ve tabiatta doğal olarak bulunmaktadır. SOx emisyonları ise desülfürüzasyon tesisleri ile azaltılmaktadır. Bu tesisler, egzos kazanlarından sonra monte edilir. Reaksiyon için NaOH veya CaC03 gibi kimyasallar kullanılmaktadır. Şu anda uygulanmakta olan ve en bilinen yöntem CaC03'ün kullanıldığı yarı ıslak sistemlerdir. (Şekil 7) Bu sistemlerde sıvı atığı yoktur. Fakat kireç taşı su ile reaksiyona girdikten ve içinde metal partikülleri ihtiva eden CaS04 belt konveyörden geçtikten sonra, katı atık olarak elde edilir. Bu madde daha sonra çimento fabrikaları tarafından kullanılabilir veya duvar panellerinin dolgu maddesi olarak değerlendirilebilir. Gerek motorlarda, gerekse gaz türbinlerinde veya buhar türbinleri için kullanılan kömür ve fuel oil kazanlarında, C02 gazlarını azaltan bir primer yöntem henüz geliştirilmemiştir. Bunun için şu anda sekonder yöntem üzerindeki çalışmalar devam etmektedir. C02 emisyonlarının azaltılması için dünyada geliştirilen stratejiyi şu şekilde değerlendirebiliriz: öncelikle içinde yüksek derecede karbon olan kömürden uzaklaşmak gereklidir. Bu tür tesisler fuel oil veya doğal gaz yakan tesislere dönüştürülmeDüsseldorf yakınlarında Cerestar firması için kurulan kojenerasyon tesisinde de görmekteyiz. Bu tesisin hem NOx emisyonlarını hem de SOx emisyonlarını TA-LUFT'un şart koştuğu değerlerin çok altında elde edebilmesi mümkün olmuştur. lidir. Ayrıca kojenerasyon tesisleri kurularak, bir yandan elektrik üretilirken bir yandan da ısı elde edilerek maksimum seviyede bir randıman elde edilmelidir. Enerjinin tüketildiği yerde üretilmesi ile dünyada mevcut olan enerji kaynaklarının savurganlığı önlenecektir. Şekil 6'da NOx emisyonlarını sekonder yöntemle azaltma tekniği gösterilmiştir. Basit olarak anlatacak olursak, motordan çıkan egzos gazları buhar kazanına gelmeden evvel katalist reaktörden geçer. Bu arada egzos gazının içerisinde kontrollu --11 E-COGENERATION WORLD & Renewoble Energy Wvearrimts,ilealemkotrtorlu kojenerasyon santrallarında toplam ik verimi ve ısı verimi nedir? Wartsila motorlu kojenerasyon santrallarında elektrik verimi;
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=