34 SÖYLEŞİ / INTERVIEW 3 Mart 2003 tarihinde hazırlık döneminin bitmesi ile serbest tüketici hakkını haiz tüketiciler, tedarikçilerini serbestçe seçebilme hakkına sahip olmuştur. Bunun sonucunda ortaya çıkacak olan enerji ticaretinin mali açıdan uzlaştırılabilmesi amacıyla "Elektrik Piyasasında Mali Uzlaştırma Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ" hazırlanarak yürürlüğe konmuştur. Bu tebliğ hazırlanırken mevcut bilgi sistemleri ve ölçme altyapısı dikkate alınmıştır. Tebliğ ile amaçlanan asıl hedef, tüketicileri ile yapmış oldukları sözleşmeler doğrultusunda piyasa katılımcılarına üretimlerini planlama zorunluluğunu getirmek ve tebliğ yürürlüğe girmeden önce uygulanan mahsuplaşma sisteminin ortadan kaldırılmasını sağlamaktır. Böylece, elektriğin tüketildiği anda üretilmesi zorunluluğunun gerekleri tedarikçilerce yerine getirilecektir. Aynı temel öngörü şu anda sanal uygulaması devam etmekte olan "Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği"nde de bulunmakla birlikte, Strateji Belgesinde de yer aldığı üzere gerek üretim portföylerinin oluşumu gerekse dağıtım şirketlerinin yeniden yapılanması hedefi, dolayısıyla TETAŞ'ın hakim durumunun devam etmemesi durumu ve buna ilaveten aradan geçen süre zarfında ölçüm altyapısındaki gelişmeler göz önünde bulundurularak, Yönetmeliğin fiyatlandırma esasları piyasa katılımcılarının tekliflerinin değerlendirildiği bir yapıya göre oluşturulmuştur. Sonuç olarak Yönetmeliğin tüm kurallarıyla uygulamaya konulmasıyla bir geçiş düzenlemesi niteliği taşıyan Tebliğin uygulanması sırasında oluşan problemler giderilmiş olacaktır. Bu itibarla sanal uygulama dönemi, aksaklıkların görülerek düzeltilebilmesi için bir fırsat yaratmakta olup, bu nedenle kamu ve özel, tüm piyasa katılımcılarının sanal uygulama dönemine eksiksiz katılımları büyük önem taşımaktadır. Türkiye enerji üretiminin yüzde 20'ye yakın bir bölümünü sağlayan otoprodüktörler, piyasadaki bazı uygulamalardan dolayı sıkıntı yaşamaktalar. Bu sıkıntılar içinde yer alan TETAŞ'ın serbest tüketicilere açılması, BOTAŞ'ın kesintisiz tarifeye geçmesini zorunlu kılması, sistemdeki kayıpkaçakların özel üreticilere yansıtılması, sistem kullanım bedellerinin yüksekliği gibi hususların çözümü için EPDK nasıl bir düzenleme planlamaktadır? Elektrik Piyasası Kanunu rekabete dayalı serbest bir elektrik piyasası oluşturma amacına uygun olarak bir bütünsellik taşımaktadır. Bu yapı içerisinde kamu ve özel sektör piyasa aktörlerine verilen görevler Kanunun amaçlarına uygun olarak açıkça tanımlanmıştır. Bu kapsamda TETAŞ'ın rolü de belirlenmiş olup, piyasadaki hakim durumunun azaltılma hedefi dikkate alınarak geçmiş dönemlerden gelen yükümlülüklerine ilave yükümlükler getirilmemesi amaçlanmıştır. Konuya bu yasal çerçeveden bakılacak olursa TETAŞ'ın serbest tüketicilere satış yapması, rekabete dayalı piyasa yapısını bozucu etkisinin yanısıra yeni üretim yatırımlarının yapılabilmesi için gerekli olan ortamın tesis edilmesini de zora sokacak bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir. "Elektrik Piyasasında Mali Uzlaştırma Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ"in 11 inci maddesine göre tüketicilere doğrudan satış yapan tedarikçiler, tüketicilerinin iletim ve/veya dağıtım sistemine bağlantı noktalarına göre teknik ve/veya teknik olmayan kayıp miktarlarını da karşılayacak şekilde elektrik tedarik etmek zorundadır. Yine aynı tebliğin geçici 5 inci maddesi gereğince teknik ve/veya teknik olmayan kayıp oranlarının dağıtım gerilim seviyesine göre belirleneceği tarihe kadar, yalnızca iletim ve dağıtım gerilim seviyelerine göre belirlenen teknik kayıplar uygulamaya esas alınmaktadır. Zira kayıp-kaçak dağıtım sistem kullanım bedeli içerisinde yer almamaktadır. Dolayısıyla tedarikçiler ister dağıtım şirketi, ister doğrudan tüketiciye satış yapan üretim faaliyeti gösteren tüzel kişiler olsun, teknik kayıplardan oluşan eksik enerjiyi müşterilerine sağlamak durumundadır. Bu nedenle tedarikçiler yukarıda bahsi geçen hükümler doğrultusunda, tüketicilerinin sayaçlarında okunan miktarlara kayıp-kaçak katsayılarının uygulanması ile elde edilen tüketim değerlerini eklemek zorundadır. Mali uzlaştırma hesaplamaları da bu değerler üzerinden yapılmaktadır. Kayıp-kaçak katsayılarının belirlenmesinde, ilgili kuruluşlar tarafından yapılan teknik çalışmalar ve hesaplamalar esas alınmıştır. "Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği" çevresinde kayıp-kaçaklarla ilgili katsayılar yeniden belirlenerek yayımlanacaktır. Dağıtım faaliyetlerinin yüksek kalitede ve düşük maliyette yürütülmesi için, bu faaliyeti yerine getiren lisans sahibi tüzel kişiyi teşvik edici, teşvik esaslı bir fiyat yönteminin uygulanması öngörülmüştür. Ancak, TEDAŞ ve Bağlı Ortaklıklarının ilgili mevzuata özgü yeniden yapılanmaları oluşturulamadığından, bu uygulamanın tam anlamıyla gerçekleştirilmesi mümkün olamamıştır. Öte yandan, dağıtım faaliyetine ilişkin olarak belirlenen bedellerin abone gruplarına yansıtılmasının hangi prensipler dahilinde yapılması gerektiği ilgili mevzuatta yer almıştır. Bu çerçevede, lisans sahibi tüzel kişilerin tarife metodolojilerini hazırlayıp Kuruma sunması ve 2005 yılından itibaren uygulamaya konması hedeflenmektedir. Daha önceki yapıda, kullanıcıların sisteme getirdikleri maliyetler dikkate alınmadan belirlenen nakil bedelleri uygulanırken, yeni yapıda nakil bedelleri ortadan kaldırılmış olup, gerçek maliyetleri yansıtan, çapraz sübvansiyonları engelleyen ve kullanıcıların sisteme getirdiği maliyetlerin yine kullanıcılara yansıtıldığı prensibini baz alarak oluşturulan metodolojiye göre belirlenen sistem kullanım bedellerinin uygulanması amaçlanmaktadır. I ENERJİ & KOJENERASYON DÜNYASI • "Kojenerasyon: Yüksek Verim, Temiz Çevre, Enerjide Yeniden Yapılanma"
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=