Trıble 4.1: World Coal Dcnıand Mıoc OECD 1,013 Nonh Amcrİ<.<l 541 Europe 342 Pacifıc 130 Non-OECD 1,242 T ransirion Econonıies 203 Africı 87 China 662 lııdi.ı 15.l Ochcr A~i.ı I03 L1ri11 Anıcric;ı. 28 Middk Eası 7 World 2.255 • ı\vcr.ı5c aımıı;ıl gro,...ıh r~•l·• m pt'ncnı Sourcc: lf.J\ (2000) 1997 2020 %Sharc Mıoe %Sba.ı:e for power for powcr gcncration generation 79 1,091 86 92 647 94 66 .301 78 57 144 68 47 2,260 60 48 284 55 57 143 ",7 40 1,192 55 67 366 76 46 231 71 35 56 5.3 83 18 89 61 3,.\50 69 19972020· 0.3 0.8 -0.6 0.4 2.6 1.5 2.2 2.(, .Vi 3.6 .ı. ı 4.4 1.7 Kömür, ucuz bir yakıt olduğu için genellikle nakledilmeden mahalli tüketici ler tarafından kullanılır. Düşük kalorili, yüksek kül ve su ihtiva eden linyitlerin % 99'u, çı kartıldığı bölgede tüketilir. Dünyada tüketilen kömürün sadece% 14'ü çıkartıldı ğı bölgenin ve ülkenin dışına taşınır.Yılda yaklaşık 520 milyon ton kömür taşınır. Bunun % 65'i termik santrallerde kul lanılır . 1.1.2 - Dünya Kömür Üretimi 1978'de OECD Avrupa'sı, yılda 1.1 milyar ton kaliteli kömür ve linyit üretiyordu. 2000 yılında üretim rakamı 640 milyon ton'a geriledi. Gerileme, gelişme sürecinde olan ülkelerde de sürdü. Bu ülkelerde, 1978'de 819 milyon ton olan yıllık kömür üretimi 2000 yılında 531 milyon ton'a düştü. Geçen 22 yılda kömür üretiminde en büyük artış Çin'de oldu. Çin'de, bu süre içinde kömür üretimi 600 milyon tondan 1.1 milyar tona sıçradı. Grafik 4.5, Dünya kömür üretiminin 1978'den 2000'e kadar değişimini göstermektedir. Figııre 4.5: Total Coal Production, 1978 vs. 2000 - Middle East Africo ~ Latin America .. Sovth Asia Eost Asia --- Chino Tronsition Economies OECD Pocific ~-- OECD North Americo OECD Europe o 200 400 600 800 1000 1200 billion tonnes ■ 2000 Prodvclion ■ 1978 Produclion \ouı\.l": il:.:\ (lOOIJ). Daha uzun yıllar kömür fiyatlarının bugünkü piyasa fiyatı seviyesinde kalacağı tahmin edilmektedir. Bununla beraber son iki yıl içinde çok az da olsa kömür fiyatlarında yukarı doğru bir kıpırdanma olduğu da görülmektedir.Yukarı doğru kıpırdanma şöyle izah edilmektedir: □ Kömürde fiyatların 35 dolar seviyesine kadar inmesi, 1.MBtu fiyatı 3.0 dolardan 6.0 dolara yükselen doğal gazın karşısında, kömürü yeniden avantajlı duruma getirmiştir. Son iki yıl içinde Amerika'da doğal gaz kombine çevrim santralleri, önceki dönemin yılda% 2,5'Iik artış trendinden duraklama rejimine girmiştir. Buna karşın, Amerika'da ultra süperkritik basınçlı kazanlarda, malzeme teknolojilerinde ve santral dizaynında kaydedilen hızlı gelişmeler, "Kojenerasyon: Yüksek Verim, Temiz Çevre, Enerjide Yeniden Yapılanma" MAKALE / ARTICLE 20 yıl öncesinin süperkritik basınçlı termik santral yatırımlarını yeniden ön plana çıkarmıştı r. □ Asya Pasifik pazarında özellikle kok kömürü talebi aşırı derecede artmıştır. □ Atlantik Avrupası'nda son yıllarda kömür ocaklarının peş peşe kapanması ithal kömür pazarını genişletmiştir. □ Diğer taraftan çevre taahhütleri, kamu duyarlığındaki artışın yarattığı baskılar, basınçlı akışkan yataklı yanma ve entegre gazlaştırı lmış kombine çevrim (IGCC) teknolojilerini gündeme getirmiştir. Kömür yakan sistemlerde geliştirilen bu teknolojiler, bir yandan santral çevrim randımanında, neredeyse doğal gaz kombine çevrim santralına yakın yüksek verimler ortaya koyarken, diğer taraftan, çevre koruma sınırları ile uyuşabilen emisyon değerlerini yakalama performansı da göstermişlerdir. Bilindiği üzere çevresel performansa ulaşma maliyeti oldukça pahalıdır. Ancak doğal gaz fiyatlarının özellikle Amerika'da çok dik yükselişi, bu farkı neredeyse ortadan kaldırmış bulunmaktadır. Fiyatlar neden hep düşüş trendindedir? Bunun iki önemli nedeni var. Birincisi, sera gazları ve emisyon konusunda ülkelerin, çeşitli uluslararası anlaşmalarla (Rio, Kyoto gibi) vermiş olduğu taahhütlerdir. Ülkelerin yüklendikleri yükümlülükler, onları daha çok doğal gaz veya yenilenebilir enerji kaynağı kullanmağa zorlamaktadır. İkincisi, kömür üretim teknolojilerinde ve naklinde her yıl kaydedilen yeni gel işmeler dolayıs ıyla üretim ve rimliliğinin (productivity) artmış olması, beraberinde kömür maliyet fiyatlarının azalmasını getirmiştir. Gelişen üretim teknolojileri sayesinde bugün Kolombiya'da ve Güney Afrika'da işçi başına yılda 4000 - 5000 ton olan üretim verimliliği, Avustralya, Amerika ve Kanada'da 10 000- 12000 ton'a yükselebilmektedir. Düşük maliyet, dünyada anlaşmalı veya spot fiyatları daima aşağıya çekmektedir. Bu düşük fiyatlara rağmen yüksek ısı değerli (6500 -7500 kcal/kg.) az küllü, düşük rutubetli ve düşük kükürtlü kömürler (high grade coal), pazarda tutunabilme gücüne sahiptir. 1.2 - Doğal Gaz 1.2.1 - Doğal Gaz Rezervleri Bugünün gaz rezervlerinin büyük bir kısmı petrol ararken bulunmuştur. 2004 yılı itibariyle Dünya'nın bilinen ve tahmin edilen gaz rezervleri toplamı , US Geological Survey tarafından 386 tem (trilyon metreküp), Cedigaz tarafı ndan 450 - 530 tem. olarak değerlendirilmiştir. Bununla beraber son 20 yılda bilinen ve bulunan gaz rezervleri kapasitesi % 40 arttığına göre, gerçek rezerv miktarının gelecek yıllarda daha da artacağına şüphe yoktur. Figıırt 3.4: World Natura! Cas Rcscrvcs and Undisco,•cred Rcsources by Rcgioıı Remoınıng ıese,ves UndıKovcrtıd notutol gos ■ FSU ■ Middle Eost ■ North Amcrica ■ Afrıco ■ Aslo-Pocific ■ lotın Americo ■ Europe ENERJj & KOJENERASYON DÜNYASI 1 37
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=