54 MAKALE / ARTICLE Gıda endüstrisi, bir tarım ülkesi sayılan Türkiye için önemli bir sanayi sektörü konumundadır. Türk tarafının isteği doğrultusunda, teknoloji transferi konusunda hedef sektör olarak gıda sanayi seçilmiştir. Gıda endüstrisi kapsamında, pek çok ürün değişik üretim prosesleriyle üretilmektedir. Aşağıda belirtilen faaliyetler etüt çalışmaları için hedef olarak seçilmişlerdir: " Gıda fabrikalarına ve çok ısı tüketen elektrik enerjisi tesislerinde inşa edilen soğutma/kojenerasyon faaliyetleri " Türkiye için geleneksellik arz eden ve ısı enerjisini tüketen gıda yağı milleri Soğutma/kojenerasyon faaliyetleri bazında, hem soğutmayı sağlayan hem de kullanan taraflar için teknoloji transferi ile verimliliği arttırıcı önlemler uygulamaya konulmuştur. Etütler, bira, konserve, et üretimi ve peynir üretimi sektörlerinin fabrikalarında gerçekleştirilmiştir. Gıda yağı millerinde, ön görüşmeler ile bilgi toplama aşaması halen sürdürülmektedir. Enerji etütdü çalışmasının ise Haziran 2004'te yapılması planlanmaktadır. Projenin başlamasından bu yana, 11 ön-görüşme, 2 ön etüt ve 4 tane de detaylı etüt çalışması olmak üzere toplam 17 fabrika ziyaret edilmiştir. Ön görüşmelerdeki amaç, tartışmalar ve incelemeler yardımıyla bazı önerilerde bulunmak iken, ön etüt ve detaylı etüt çalışmaları prosesleri inceleyerek, açığa çıkmamış ve ya gözden kaçan problemleri tespit ederek, enerji tasarruf potansiyelini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu faaliyetler Türk tarafınca organize edilirken Japon uzmanların katılımı da sağlanmaktadır. Türkiye'ye transfer edilen etüt prosedürleri bir kitapçık olarak hazırlanmış ve aşağıda belirtilen ve Japonya tarafından sağlanan programlar ve hesap yöntemleri de bu kitapçığın içinde yer almıştır. " Bira endüstrisinde soğutma yükü hesaplamaları " Gıda fabrikaları için basit soğutma yükü hesaplamaları " Soğutma veriminin hesaplanması ve enerji tasarruf potansiyelleri " Buhar dengesi hesaplamaları " Kojenerasyonda basit hesaplamalar ile enerji tasarruf potansiyelinin belirlenmesi (Türkiye tarafından sağlanmış bulunmaktadır). Enerji etütleri sırasında, JICA proje ekibi, enerji tasarrufu için hiç veya az miktarda maliyeti olan, başka bir deyişle hiç yatırım gerektirmeyen, önlemler üzerinde çalışmışlardır. Böyle bir çalışmaya başarılı bir örnek teşkil eden demir-çelik sektöründeki "beton" uygulaması aşağıda açıklanmaktadır: Çubuk millerdeki uygulamada, bloomlar soğutulduktan sonra tekrar ısıtma fırınlarında ısıtılmaktadır. JICA proje ekibi, bloomların soğutulmadan önce yüklenmesi ve ısıtılmasının daha iyi bir alternatif olacağını önermiştir. Sonuçta, yeniden ısıtma fırınlarında yaklaşık olarak%10'luk bir enerji tasarrufu sağlanmış bulunmaktadır. Buna ek olarak, kömür ocaklarında, JICA proje ekibi tarafından , ocak kapıs ının izolasyonu ve karbonlaştırma I ENERJİ & KOJENERASYON OÜNYASI Jfii-~,ı:,;ı:~.:~{{~/:'.':~ .. . i:.:•~/t!'i?;{~:,; ·:·· . i:·.· :,·.;fp~Ü;t;iyel :işletmelerin me~cut • ,. ·sişfo~i~rinde enerji verimliliğinin • :•. ,_· ;artırılrriasina yönelik olarak : hazırlanan ve EİE tarafından !:·· --·· , '·• • onaylanan projE!lerin, Yatırımlarda Devlet Yardımları t Hakkırı~~ki Ka;.ar kapsamında ~:;" ..·, .• . sağ(~n~rı d~şteklerden ;·:.: ~-y~_r,~rıa,iifr~ş)_.~ağ·ı~nacaktır. Bu ,,: i·::~-' :>,projeJere,-Vatırirri .miktarı ~) ·;-.;\ şİru.d~m~şi'oi111aksızm teşvik ~:t~fr§~ij~s,! :çj:u,zeıı lenebi lecekti r. m -~j.yj}/~i-ht;~;:,;~_ ......, . ,~ süresinin kısaltılması önerilmiştir. Bu önleme ek olarak, kömür ocaklarında fabrika tarafından alınan diğer önlemlerle birlikte, enerji tüketimi 1220 Mkalori/ton'dan 1052 Mkalori/ton'a düşürülmüş, yani, yaklaşık% 14'Iük bir enerji tasarrufu sağlanmıştır. Üretim miktarına göre, ısıtma fırınlarında 17 milyon yen/yıl, kömür ocakların da ise 540 milyon yen/yıl bir enerji maliyeti azalması söz konusu olmuştur. Bügüne kadar nihai tüketim sektörlerine yönelik olarak yürütülen çalışmalardan olumlu sonuçlar alınmıştır. Örneğin; *) Sanayi sektöründe büyük enerji tüketimine sahip olan demirçelik işletmeleriyle yapılan işbirliği, eğitim, etüt ve teknolojik iyileştirmelerle % 38'Iere, **) Cam sektöründe %25'Iere varan enerji tasarrufu sağlanmıştır. 3.2 Binalarda Enerji Verimliliği Ülkemiz bina sektörü 2002 yılı verilerine göre; *) 19 MTEP tüketim miktarı ile sanayiden sonra en fazla enerji tüketiminin gerçekleştiği sektördür ve bu miktar nihai enerji tüketiminde %31 paya **) Elektrik tüketiminde ise bina sektörü % 43'Iük bir paya sahiptir. Binalarda elektrikli cihazlar ve aydınlatma amaçlı elektrik tüketimi; kullanım amacına, doluluk oranına ve benzer faktörlere göre değişmektedir. Yapılan araştırmalar konutlardaki enerji tüketim payının; 1) Yaklaşık% 15'inin elektrik enerjisi, il) Yaklaşık% 85'inin ısıtma ve sıcak su sağlama temini amacıyla kullanıldığını göstermektedir. "Kojenerasyon: Yüksek Verim, Temiz Çevre, Enerjide Yeniden Yapılanma"
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=